| Navigasyon |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
DAĞCILIK : Belirli bir takım ilke ve kurallara dayalı olarak dağlarda yapılan yürüyüş , kampçılık ve tırmanış sporudur .
DAĞCI : K ayada , karda ve buzda dağın ve doğanın bir takım zorluklarını, dağcılık araç ve gereçleri kullanarak aşıp doruğa ulaşan ya da ulaşmayı amaçlayan kişidir .
DAĞCILIK ÇEŞİTLERİ
1 . ALPİNİZM
a . ALPİN STİL : A maç doğrudan zirvedir. zirveye mümkün olan en kısa sürede gidilir ve dönülür.
b . GÜNLÜK YÜRÜYÜŞ ( HIKING ) : Dağda; sabah başlayıp akşam biten günübirlik yürüyüştür .
c . KAMPLI ETKİNLİK ( TREKKING ) : Dağda çadır kamplı olarak yapılan yürüyüşlerdir.
d . EXPEDITION : Dağda uzun süreli ve çok amaçlı olarak (zirve tırmanışları, araştırma gezileri ve tırmanışları vb.) yapılan etkinliklerdir.
e . FERRATA : Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanmaktır .
2 . SPORTİF TIRMANIŞ ( SPORT CLIMBING ) : Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda yapılan tırmanış şeklidir . kendi içinde 4 ana kısma ayrılır .
1 . Boulderİng : Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerini kullanarak kaya üzerinde yapılan antrenmandır .
2 . Kaya Tırmanışı : Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde bir ip boyuna (50 mt.) kadar yapılan tırmanma şeklidir.
3 . Uzun Duvar Tırmanışı : K aya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
4 . Yapay Duvar Tırmanışı : Genellikle kapalı alanlarda ( bazen açık havada ) kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerini barındıran ve genellikle yarışmalara yönelik yapılmış değişik boyutlarda duvarlardır.
Değişik şekillerde ve değişik aralıklarda basamak ve tutamakları içermektedir . Top rope ( üstten emniyetli ip ) tekniğiyle çalışma yapılmaktadır . Bu tırmanış biçiminde duvara dağcılık teknik malzemeleri yerleştirilmez.
Dağlarda yapılan yürüyüş ve tırmanışlar ; patikada , patikası olmayan arazide , kayalık arazide ( çarşak – taşlık – kayalık ) alpin çayırlarında yapılmaktadır .
Her bölgenin kendine özgü koşulları ve bu koşullara bağlı olarak yürüyüş teknikleri vardır .
Yürüyüşler tek başına olabildiği gibi ekip olarak da yapılmaktadır .
İdeal bir tırmanış ekibi 3 kişiden oluşmaktadır . Bu sayı rotanın durumuna bağlı olarak artabilir .
Ekipler seçilirken ; ekip üyelerinin birbirlerini tanımaları , kondüsyon durumları , fiziksel özellikleri ve yaş durumları birbirlerine yakın olmalıdır .
Her ekipte ; bir ekip başı ( lider ) ve bir ekip sonu ( artcı ) vardır.
1. EKİP BAŞI ( LİDER ) : E kibe liderlik eden kişidir . Tüm kararlar lider tarafından alınır .
2. EKİP SONU ( ARTCI ) : Ekip başının yardımcısıdır . Ekibin sonunda yer alır . Ekiptekileri izler , davranışlarını kontrol eder. Gerekirse uyarır . Lider ile arasında sürekli iletişim vardır .
Yürüyüş temposu, sporcuların kondüsyon durumlarına göre ayarlanır . En yavaş yürüyen kişi liderin arkasında yer alır . Lider yürüyüş temposunu bu sporcuya göre ayarlar .
DAĞDA YÜRÜRKEN / TIRMANIRKEN :
Etkinliğin özelliğine ve arazinin yapısına bağlı olarak 4 türlü yürüyüş vardır .
1 . Dik Çıkış .
A .Yoldan Kazandırır .
B .Tırmanıcıyı Yorar .
2 . İniş .
3 . Yan Geçiş .
4 . Zikzak ( Travers ) .
A . Yoldan Kaybettirir .
B . Tırmanıcıyı Daha Az Yorar .
Yürüyüş ve tırmanış süresince taş düşmeleri meydana gelebilir. Taşı düşüren ya da ilk gören “ taş “ diye bağırarak ekibini uyarmalıdır .
Taş düşerken yere çarpma sonucu yükselir ve çarptığı yerdeki taşları da sürükleyebilir . Taş düşerken ; dağcı hemen kaçmamalıdır . Taşın hareketini izlemeli ve son harekette sağa ,sola ya da uygun bır kaya kovuğu varsa içine girerek, taşın çarpma etkisinden kurtulmalıdır .
Yürüyüş ve tırmanış süresince kazalar meydana gelebilmektedir. Kazalar iki konu başlığı altında toplanmaktadır .
İNSAN FAKTÖRLÜ DAĞ KAZALARI
A . Yetersiz Eğitim .
B . Yetersiz beslenme .
C . Yetersiz Malzeme .
D . Aktif Cesaret .
E . Disiplinsizlik .
F . Motivasyonsuzluk .
G . Ego Tatmini .
H . Ekip Uyumsuzluğu .
İ . Fiziksel Uygunsuzluk .
OBJEKTİF DAĞ KAZALARI ( DOĞA FAKTÖRLÜ )
A . Kötü Hava Koşulları .
1 . Fırtına .
2 . Tipi .
3 . Sağnak Yağmur ( Sel ) .
4 . Çığ .
5 . Taş Düşmesi .
6 . Heyelan Vs .
|
KAMP YERİ SEÇİMİ
Kamp yeri seçiminde etken olan bir çok faktör vardır. Bunlardan ülkemizde en az önemseneni kamp yerimizin doğaya verdiği zarardır. Unutulmamalıdır ki bizler doğanın misafirleriyiz ve konforumuz her zaman doğayı korumaktan sonraki kriter olmalıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken kriterler her doğaya çıkan kişinin kendinin ve grubunun güvenliği açısından detaylı öğrenmesi gereken konulardır. Bu konulardan burada özet bir şekilde bahsedilecektir. Lütfen faaliyetlerinizden önce mümkün olan en iyi şekilde bölgenin tanınması, bir harita edinilmesi, su kaynaklarının yerinin haritada işaretlenmesi ve güvenli bir kamp yerinin seçilmesi gibi konular hakkında bilgilerinizden emin olunuz.
Seçebileceğiniz kamp yerlerini doğaya verdikleri zararlar açısından şu şekilde inceleyelim:
Kar - Eridiğinde bıraktığımız neredeyse bütün izleri sileceği için ideal bir kamp yeridir
Düz kaya - Kaya kamp yerimizin bırakacağı izlerden en az etkilenen yerlerden biridir
Kum ya da toprak - Bu kayadan sonraki en uygun alandır
Orman içinde açık, bitkisiz alanlar - Bu tip yerler ilk 3 tercihe göre daha az tercih edilmelidir
Orman çizgisinden yüksekteki çayırlık alanlar - Ağaç çizgisi üzerindeki çayırların çok kısa bir büyüme dönemleri vardır ve dağ ekosistemlerinin en hassas olanlarından biridir. Böyle bir alanda bir hafta bırakılmış bir çadır tüm sezon boyunca o noktada bitki oluşumunu durdurabilir. Böyle bir yerde kamp yapmak gerektiğinde çadırın yerini sık sık değiştirmek verilen zararı azaltacaktır.
Orman çizgisinden yüksekteki bitki barındıran alanlar - Dağ bitkileri çok yavaş büyür. Kısa bir kamp bile dağ bitkilerinin gelişimini senelerce etkileyecek bir zarar verebilir.
Su kenarları - Su kenarlarındaki bitkiler özellikle hassastır ve daha fazla insan doğaya çıktıkça su kirlenmesi de ciddi bir problem haline gelmiştir. Doğada kullanılan bir çok kamp yeri de ne yazık ki su kaynaklarının ve durağan suların yanındadır. İdeal olan su kaynaklarının en az 50 metre uzağında kamp yapmaktır. Türkiye dağlarındaki su kaynakları genel olarak temiz olmakla beraber doğaya çıkan kişilerin sayısının artmasıyla kirlenme başlamıştır.
Doğaya verebileceğimiz zararlar dışında kamp yerimizi seçerken başka dikkat edilecek konular da vardır:
· Çadır kurulan yerin eğimli olmaması ve zeminin taşlı olmaması gerekir. Eğer eğimli bir yere kamp kurulacaksa çadırda baş kısmı eğimin yüksek kısmında kalacak şekilde yatılmalıdır
· Kamp yeri çığ, sel, taş düşmesi, heyelan gibi potansiyel tehlikelerden uzak bir noktada olmalıdır. Bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu konunun teorik olarak öğrenilmesinin yanında pratikte de bilginin desteklenmesi önemlidir. Ülkemizde ve yurt dışında özellikle çığ tehlikesi ve taş düşmesi gibi potansiyel tehlikelerle bir çok insan karşı karşıya kalmakta ve hayatlarını kaybetmektedirler.
· Seçilen kamp yeri mümkünse rüzgardan en az etkilenecek bir noktada kurulmuş olmaldır.
· Kamp yeri su kaynaklarına makul bir mesafede olmalıdır. Su kaynaklarına çok yakın olmak doğaya zarar vereceği gibi 20 dakikadan uzak bir mesafedeki su kaynağı da gereksiz vakit kaybına neden olacaktır.
· Kamp yeri planladığımız aktive planına uygun bir noktada olmalıdır. Önceki faktörler nedeniyle rotanın başlangıcından uzak bir yere kamp kurmak aktivitenin tamamlanmasını tehlikeye sokabilir.
1 . Ulaşım İçin :
* Araç ya da yaya yoluna yakın olmalıdır .
2 . Yaşam Desteği İçin :
1 . Suya yakın olmalıdır .
2 . Bölgenin 3 / 2 ‘ sine hakim olmalıdır .
3 . Hayvan geçiş noktalarında olmamalıdır .
3 . Güvenlik İçin :
1 . Sel tehlikesine karşı kuru da olsa dere kenarlarına kurulmamalıdır .
2 . Kaya düşmelerine karşı kaya altında olmamalıdır .
3 . Yıldırım tehlikesine karşı tek ağaç altında ve mağara içinde ( duvarla bitişik ) olmamalıdır .
|
|
DAĞCILIK MALZEMELERİ
Dağcılıkta Kullanılan Malzemeler : 4 Kısma Ayrılmaktadır .
1 . ANA KAMP MALZEMELERİ VE ORTAK KULLANILAN MALZEMELER:
A . Çadır .
B . Ocak Takımları .
E . Yemek Pişirme Takımları .
F . Mumluk + Mum .
2 . KİŞİSEL MALZEMELER :
A . Yürüyüş ve Tırmanma Ayakkabıları.
B . Sırt Çantaları .
C . Uyku Tulumu
D . Mat Çeşitleri .
E . Termos Takımları .
F . Kafa Feneri .
G . Batonlar
H . Giysiler.
J . Kask
3 . YÖN BULMA MALZEMELERİ :
A . Harita .
B . Pusula .
C . Altimetre .
D . Barometre .
E . Rüzgar Ölçer .
F . GPS .
4 . TEKNİK MALZEMELER :
A . Sikkeler .
B . Stoperler . Hexentricler . Tricamlar . Frıendler .
C . Stop Decenderler .
D . Jumarlar .
E . Sekizliler . Atc, reverso
F . Makaralar .
G . Karabinalar .
1 . Kilitli karabinalar . 2 . Kilitsiz karabinalar .
H . Çekiç .
I. Sky hooklar .
J . Grigri .
K . İp Merdivenler .
L . Nut Key ‘ Ler .
M . Emniyet kemerleri .
|
|
ÇADIRLAR
ÇADIR : Her türlü hava koşullarında ( rüzgar,yağmur,kar,tipi vs.) kullanıcıyı korumak ve barınma sağlamak maksadıyla, genellikle dış tentesi, su ve hava geçirmeyen naylondan, iç tentesi ; hava geçiren su damlalarını geçirmeyen birkumaştan yapılmış malzemedir.
ÇADIR ÇEŞİTLERİ : Çadırlar yapılışlarına göre 4 çeşittir.
1 . Dome
2 . Tünel
3 . Üçgen ( Köşeli )
4. Geodesic
KULLANILIŞLARINA GÖRE : Çadırlar. Kullanılış aylarına göre 5 ' e ayrılır.
1 Mevsimlik ( Yazlık Çadır )
2 Mevsimlik ( Yaz – Sonbahar)
3 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar)
4 Mevsimlik ( Yaz-Sonbahar-İlkbahar-Kış )
5 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar-Kış-Yüksek İrtifa )
POLLERİNE ( DİREK ) GÖRE : İki Çeşittir.
Alüminyum ve Fibergılas
POL SAYISI : 2-3-4-5-6 ve ½ pollu veya alüminyumlu olabilir.
YAPILARINA GÖRE : Çadırlar yapılarına göre 1 veya 2 kapılı olabilir.
KAPASİTELERİNE GÖRE :
1–2 kişilik etkinlik çadırı
3-4 kişilik kamp çadırı
5-6-7-8 kişilik vs. kapasiteli ana kamp çadırı olarak çeşitli büyüklükte olabilirler .
ÇADIRLARIN YAPIM ÖZELLİKLERİ
A : Su Geçirmez Dış Tente .
B : Soluyabilen İç Tente .
C : İç Ve Dış Tente Arası Yalıtım Bölgesi .
D : Su Geçirmeyen Alt Tente .
E : Bağlama İpleri .
F : Çadır İçi Cepleri .
G : Bazı Çadırlarda Fener Asma Yeri .
H : Kapı . ( bazı tip çadırlarda iki adet )
ÇADIR ÇEŞİTLERİ
ÇADIRIN KURULMASI VE ÇEVRE DÜZENİ
ÇADIR YERİ SEÇİMİ :
1 . Çadırlar direk ağaç altlarına kurulmamalıdır .
( A ) Yağmur yağdıktan sonra ağaçtaki damlalar uzun süre düşmeye devam eder . Çadır güneş göremeyeceği için
kuruması uzun zaman alır .
( B ) Fırtınanın etkisiyle dallar kırılabilir çadıra ve kullanıcıya zarar verebilir .
ÇADIRIN KURULMASI :
1 . Çadırın kurulacağı alan temizlenmelidir . Çadırın tabanını delebilecek sivri uçlu nesneler çıkarılmalıdır .
2 . Çadırın kapısı dağ ve vadi rüzgarlarından etkilenmeyecek yöne bakmalıdır .
3 . Çadır yere serildikten sonra şayet rüzgar varsa, rüzgar yönündeki köşelerden yere çivilerle sabitlenmelidir .
NOT : Rüzgar sürati yüksek ise çadırın rüzgar altı tarafındaki kapısı açılıp içine sırt çantaları konulduktan sonra
kapısı kapatılmalıdır .
4 . Çadır sabitleme köşeleri gerdirildikten sonra ( çadırın içinde kırışıklık olmamalıdır ) sabitleme çivileriyle yere
sabitlenmelidir .
5 . İyi gerdirilmiş bir çadırda dış tente iç tenteye temas etmemelidir .
ÇADIRIN İÇ DÜZENİ :
Bazı çadırlarlarda bir, bazı çadırlarda iki bağaj vardır . Çadırların iç düzeni bağaj durumuna ve kullanıcı sayısına göre değişmektedir .
1 . Malzemeler, iç tenteyle dış tenteyi birbirine yapıştırmamalıdır .
2 . Her malzemenin belirli bir yeri olmalıdır .
3 . İstenilen her malzeme her koşulda bulunabilmelidir .
4 . Yiyecekler belirli bir bölümde kapalı nesneler içinde olmalıdır .
5 . Kıyafetler düzenli olarak çadırın bir köşesinde toplanmalıdır . Gerekirse yastık olarak kullanılabilir .
6 . Ayakkabılar ve sırt çantaları battal boy poşetlerin içinde ağızları kapalı olarak bağaj bölümünde tutulmalıdır .
7 . Teknik malzemeler çadırın kenarında uygun bir yerde tutulabilir.
8 . Çadırdan dışarı gidildiğinde çadırın kapıları mutlaka kapatılmalıdır .
YÜKSEK RAKIMLARDA ÇADIR VE ÇEVRE DÜZENİ
1 . Yazın Yüksek Rakımlı Dağlarda : Olanak varsa çadırın etrafı taş duvarlarla çevrilmelidir .
2 . Çadırın sabitleme ipleri toprağa girmiyor ise tamamı taşlara bağlanmalıdır
|
|
OCAKLAR
Her yakıtın kendine özgü özellikleri olduğu için, ocakları genel olarak kullandıkları yakıtlara göre ayırabiliriz. Aşağıdaki tabloda farklı yakıtların avantaj ve dezavantajları gösterilmiştir. Ocağınızı seçerken kullanım alanlarınızı düşünerek size en avantajlı olacak ocağı bu tablodan bulabilirsiniz.
|
Yakıt Türü
|
Avantajlar
|
Dezavantajlar
|
|
Saatçi Benzini
(White Gas)
|
Petrol bazlı olmasına rağmen daha temiz ve hızlı yanan, aynı zamanda oldukça sıcak bir aleve sahip bir yakıttır. Yakıt döküldüğünde çabuk buharlaşır ve koku bırakmaz. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur.
|
Ülkemizde bulunması zordur ve fiyatı benzine göre daha pahalıdır. (Bazı yerlerde saatçi benzini olarak satılmaktadır)Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Pompa Benzini
|
Bulunması kolaydır. Sıcak bir alevi vardır. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır.
|
Ocakların düzenli bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir ve kısık alevde kullanmak tavsiye edilmez. Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Kerosene
|
Sıcak bir alevle yanar. Yakıt kolay kolay alev almaz. Japon sobalarında da aynı yakıt kullanıldığından bulunması kolaydır.
|
Ayrı bir ön ısıtma yakıtı gereklidir. Yakıt döküldüğünde çok zor buharlaşır ve ardında koku bırakır. Yakma esnasında parlayabilir
|
|
Alkol
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır. Sessizdir ve yakıtı kolay bulunur.
|
Yavaş yanar ve çok soğuk durumlar için uygun değildir. Yakıt çok ağırdır ve uzun faaliyetlere uygun değildir.
|
|
Camping Gaz
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Isı kontrolü tam olarak yapılabilir. Yakıt kartuşları kolay bulunur.
|
Soğuk havalarda çalışmaz. Kartuşlar tek boydadır ve tamamen bitmeden değiştirilemezler. Kartuştaki yakıtın tamamen bitmesini beklemek zaman kaybettirir
|
|
Bütan Propan
|
Türkiye'de yeni olmasına rağmen yurtdışında yaygın olarak kullanılır. Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Camping Gas'den daha soğuk ortamlarda kullanılabilir. İki boy kartuşu vardır. Kartuşlar tamamen bitmeden çıkarılabilirle
|
Yakıtı Camping Gaz'dan daha pahalıdır.
|
|
Katı Yakıt
|
Acil durum ocağı olarak ve bivaklarda sıcak bir içecek için kullanılır
|
Düşük ısı verir, rüzgar koruması ve ısı kontrolü yoktur.
|
OCAKLARIN KULLANIMI
Her ocağın alındıktan sonra en uygun kullanımı için kullanma kılavuzunu okumanız en doğrusudur. Bakımının yapılması konusunda da bu kılavuzlarda detaylı bilgi bulabilirsiniz. Genel olarak farklı ocakların kullanımları ile ilgili açıklamalar aşağıdadır.
Ocak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sıvı yakıtlar ve bunların buharları tehlikelidir. Ocaklara yakıt doldururken ocağın sıcak olmadığından ve etrafta açık alev olmadığından emin olun. Ayrıca pompalı ocaklarda yakıt tankı içindeki basıncı ocak soğuduktan sonra boşaltmanız faydalıdır.
Çoğu çadır ve uyku tulumları yanıcıdır ve tehlike anında bunların içinden hızlı bir şekilde çıkmak çok zordur. Ocaklardan kaynaklanan kazalar az olsa da bu kazaların sonuçları çok ciddidir. Ocakları kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyunuz ve dağda kullanmadan önce mutlaka açık havada kullanıp nasıl çalıştığını öğreniniz. Eğer ocak kullanımına yabancıysanız ocağı çadırın içinde kesinlikle kullanmayınız. Ocakları çadırın içinde kullanmak tavsiye edilmese de bazı durumlarda bu kaçınılmazdır. Ocağı çadırın içinde kullanmanız şartsa bile yakma işlemini mutlaka çadırın dışında yapmalısınız. Çadırda kullanmak için gaz ve alkol ocakları benzin ocaklarına göre daha uygundur. Bu yüzden kış faaliyetlerine bir benzinli, birde alkol ya da gaz ocağı götürülebilir. Tüm ocaklar oksijen kullanır ve bu yüzden tamamen kapalı yerlerde kullanılmamalıdırlar.
Ocaktan sağlanan ısının daha verimli kullanılması için ısıtılan kabın kapağı mutlaka kapanmalıdır. Ayrıca rüzgar da ocakların verimini azaltan faktörlerden biridir. Alkol ocakları dışındaki ocakları rüzgardan korumak gerekir. Bunun için sert bir alüminyum folyo kullanılabilir.
Ocaklar Hakkında Genel Bilgiler
Ocakların performansları genelde 10°C'deki bir litre suyu aynı hava sıcaklığında kaç dakikada kaynattıklarına bakılarak karşılaştırılır. Benzin ocaklarında bu süre 4 ile 7 dakika arasında değişir. Alkol ve Camping Gaz ocaklarında ise bu süre 15 dakika civarındadır. Propan karıştırılmış bütan ocaklarında ise bu süre 5 ile 9 dakika arasında değişmektedir. 2 - 3 dakikalık farkların çok önemli olmadığı düşünülebilir fakat soğuk bir havada, yüksek irtifada su yapmak için kar erittiğimizi düşünürsek bu fark daha açıklık kazanacaktır. Bildiğiniz gibi yükseklik arttıkça kaynama derecesi düşer bu da yemeklerin pişme süresini arttırır. Aşağıdaki tabloda deniz seviyesinde bir dakikada pişen bir şeyin çeşitli yüksekliklerde ne kadar zamanda piştiği gösterilmiştir.
|
YÜKSEKLİK (M.)
|
KAYNAMA SICAKLIĞI (°C)
|
PİŞME SÜRESİ
|
|
Deniz Seviyesi
|
100
|
1.0
|
|
1500
|
95
|
1.9
|
|
3000
|
90
|
3.8
|
|
4500
|
85
|
7.2
|
|
7000
|
80
|
13
|
OCAKLAR – BAKIMLARI VE YAKMA TEKNİKLERİ
|
OCAK : Dağcının yemeğini pişirmesi ve ihtiyacı olan sıcak sıvıyı alabilmesi için özel imalat farklı iklim şartlarında yanabilen farklı firmalar tarafından değişik tipte ocaklar üretilmiştir .
Ocak Yakıtları : Firmanın el kitabında belirtilmiştir . White gaz veya benzin tüm ocaklarda emniyetle yanmaktadır .
Ön Isıtma : Ocaklardaki benzininin çiğ yanmasını önlemek için ispirto , aseton vs gibi ön ısıtıcıların ısıtma kabına doldurularak yakılmasır . Ön ısı ocağın ısınmasını sağlar . Ön ısıtıcıdaki yakıtın bitmesine yakın benzin yavaşca açılarak ocak alevlendirilir .
Bakım : Etkinliğe gitmeden önce ve döndükten sonra ocak tamemen sökülüp temizlenmelidir . Özellikle benzin meme delikleri ve çelik teller ( bazı ocaklarda bulunmamaktadır ) temizlenip basınçlı hava tutulmalıdır .
Ocak imalat firmaları : Yaygın olarak MSR ve KOLEMAN firmalarıdır
|
|
|
|
Yürüyüş ve tırmanma ayakkabıları.
|
|
|
1 . Tabanlar : 4+2 – 4+3 – 4+4 sistemine göre üretilmiş ve vibram taban olarak adlandırılmıştır .
vibramın özelliği, bükülmemesidir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara çarşak koruyucu bantları takılarak çarşaklarda yıpranması önlenmiştir .
3 . Gövde : Solunum yapabilme ve su geçirmeme özelliği için tek parça deri ya da nubuktan üretilmiş olmalı ve krampon takılabilme özelliğine sahip olmalıdır .
4 . İniş Bantları : İnişlerde parmakların ayakkabının ucuna değmemesi için bileğin önünde bulunan iniş bantlarına sahip olmalıdır .
5 . Bağlama Kancaları : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için, bağcık bağlama yerleri yarı açık kancalardan yapılmış olmalıdır .
NOT : Ayakkabılar her etkinlikten sonra temizlenmeli ve içlerine kağıt ya da bez doldurularak şekillerinin bozulmamasına özen gösterilmelidir .
KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI ( FRICTION ) :
1 . Tabanlar : Plastikten yapılmış olup kayayı tutma özelliğine sahiptir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara plastik bantlar takılarak kayaya sürtünmeden dolayı gövdenin yıpranması önlenmiş olmalıdır .
3 . Gövde : Solunum yapabilen kumaştan yapılmış ve bağlama ipleriyle güçlendirilmiş olmalıdır .
4 . Yan Bantlar : Ayakkabının yıpranmasını ve kolayca yırtılmasını önlemek için tabandan başlayıp üstte birleşen güçlendirme bantları takılmış olmalıdır
5 . Bağlama : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için bağlama ipleri ya da yapışkan bantlarla desteklenmiş olmalıdır .
6 . Ayakkabı Ölçüsü : Ayakkabının tırmanışta ayakta dönmesini önlemek ve temas edilen yeri hissetmek için ayağa tam oturmalıdır .
|
|
|
|
SIRT ÇANTALARI : Etkinlik süresince dağcının kullandığı malzemeleri taşımak için korduradan yapılmış farklı büyüklükte ve farklı yapıda sırt çantaları mevcuttur . İdeal sırt çantası büyüklüğü kullanıcının boyu ile orantılı olmalıdır .
ÖR :175 CM . boyundaki bir dağcı için ideal çanta kapasitesi 75 – 80 lt. olmalıdır . Sırt çantası ayarları kullanıcı tarafından vücut uygunluğuna göre ayarlanmalıdır . Sırt çantası ağırlığı asla omuzlarda yüklenmemelidir . Yük bele binmeli omuzlar dengeleyici olmalıdır .
SIRT ÇANTASI VE AYARLARI
SIRT ÇANTASININ YERLEŞTİRİLMESİ
Sırt çantasını yerleştirilmesi kullanıcıya rahatlık sağlayacağı gibi denge bakımından önemlidir .
1 . Ağır malzemeler sırta yakın olmalıdır .çantanın dışına doğru hafif malzemeler gelmelidir .
2 . En son kullanılacak malzemeler çantaya önce konulmalıdır .
3 . Acil kullanımı olan malzemeler en üste konulmalıdır .
4 . Çantanın içine konacak büyük boy naylon poşetin içine tüm malzemeler konmalıdır yağmur yağınca ıslanmaları önlenmiş olur . Benzin gibi akıcı malzemeler çantanın en altında olmalıdır.
|
|
|
|
Uyku tulumunun görevi havayı hapsetmek ve vücudun etrafında tutmaktır. Bunu yaparken aynı zamanda vücudumuzdan uyurken bile dışarıya verilen su buharının dışarıya çıkmasına izin vermelidir. Havayı tutmak için uyku tulumlarında farklı dolgu malzemeleri kullanılmakta ve bu dolgu malzemeleri değişik kumaşlarla yerinde tutulmaktadır. Bir uyku tulumunun verimliliği içinde tuttuğu havaya bağlıdır ki bu da tulumun kalınlığına, yani dolgu malzemesinin miktarına ve hava tutma yeteneğine ile doğrudan ilişkilidir.
Isı Dereceleri
Bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metabolizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgar hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200 cm. ile 230 cm. arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.
Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.
Dolgu Malzemeleri
Uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir.
Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Tükçe'de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; " Feather " ve " Down ". " Feather " tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, " Down " ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. " Down " tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% " Down " bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç " Down " olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa'da kullanılan bir yöntemdir fakat " Down " dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika'da kullanılan ve tüyün bir ounce'ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800'e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır.
Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Dış ve İç Kumaşlar
Tulumun dışındaki kumaşın rüzgara karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir. Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikro-fiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.
Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikro-fiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.
Başlık
Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız - ki dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır - tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk bir kafa baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Matlar
Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11-12 mm. kalınlığında matlar kullanılır.
Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülasyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therm-a-Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
UYKU TULUMU BAKIMI
Kullanılmadığı zamanlarda tulumunuzu bol ve hava geçirgen bir torba da saklamalı ya da dolabınıza dikine asmalısınız. Tulum asla sıkıştırılmış bir vaziyette ya da nemli olarak saklanmamalıdır. Faaliyet esnasında tulum kendi torbasında saklanmalı ve eğer ıslanma ihtimali varsa ayrıca su geçirmez bir torbaya konulmalıdır.
Yatmadan önce tulum serilmeli ve iyice kabarana kadar silkelenmelidir. Tulum kullanıldıktan sonra nemlenmiş olabileceğinden havalandırılmalı, mümkünse açılıp çadırın üstüne serilmelidir. Tulum torbasına basılırken ise katlayarak sokmak yerine düzensiz bir şekilde sıkıştırılmalıdır. Böylece tulum hep aynı yerlerden katlanmayacağı için dolgu malzemesi de tulumun içinde daha eşit yayılabilecektir.
Tulumunuzun kabarma yeteneğini kaybetmesi genelde pislenmenin bir sonucu olduğundan böyle bir durumda tulumunuzu yıkamanız gerekecektir. Çoğu uyku tulumu çamaşır makinasında yıkanabilse de yıkama işlemi ile ilgili üreticinin tavsiyelerini uygulamak en sağlıklı olandır. Doğal dolgu malzemesi kullanılmış uyku tulumlarını yıkarken daha özenli olmanız malzemenizin hayatını daha uzatacaktır.
Uyku tulumu dolum malzemesine bağlı olarak iki çeşittir.
1 . Kaz Tüyü : Kaz ve ördeklerin göğsünden alınan tüylerin özel makinalarla püskürtülerek özel kumaşların içine doldurulmasıyla yapılmaktadır.
Avantajları : Sıcak tutar, sıkıştırılınca az yer kaplar, hafiftir.
Dezavantajları : Pahalıdır, ıslanınca zor kurur
2. Elyaf : Kimyasal bileşimler sonucu ortaya çıkarılmış değişik alanlarda kullanılan dolgu malzemedir.
Avantajları : Kaz tüyünden daha ucuzdur, ıslanınca kolay kurur.
Dezavantajları : Fazla yer kaplar,ısıtma özelliği kaz tüyünden daha düşüktür.
Uyku Tulumunun Kullanılış Sezonları
|
|
|
|
|
BATON : Uygun baton kullanımı üzerimizdeki yükün 3 / 1 ‘ni alabilir ayakta duran dağcı dirseklerini 90 lik açıyla tuttuğunda elinin içindeki batonların uçları yere değmelidir .
|
|
|
|
|
|
Dağcının başını ;taş düşmelerinde , çarpmalarda korumak için polyethelene veya polycarbonete ' den yapılmış darbelere karşı esneyebilen özelliği sayesinde kolayca kırılmayan güvenlik malzemedir .
Gece yürüyüşlerinde fenerin takılabilmesi için özel parçalar eklenmiştir .
Kaskın içindeki ayarlama bantları sayesinde kullanıcının başının ölçülerine göre ayarlanabilmektedir .
Üzerindeki delikler ısının dışarı çıkmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir .
Kaskın ayarları yapıldıktan sonra boynun altındaki klipsleri kullanıcıyı boğmayacak ve kaskın oynamasını önleyecek şekilde sıkmak kullanıcının emniyeti için önemlidir .
|
|
|
|
|
Dağcının tırmanışta , inişte ve kurtarmada kullandığı malzemedir genellikle perlondan yapılmış ve bağlanma
noktalarında metal klipsler kullanılmıştır .
Üç çeşittir .
1 . Full body emniyet kemeri .
2 . Alt emniyet kemeri .
3 . Üst emniyet kemeri .
Emniyet kemerleri giyildikten sonra bağlama klipslerine özellikle dikkat edilmelidir .bazı emniyet kemerlerinin klipslerinin üzerinde hatalı bağlanıldığı zaman hatalı giyildiğini belirten ( danger ) tehelikeli yazısı dıştan okunacak şekilde gözükür . Emniyet kemeri vücudun hareket kabiliyetini kısacak kadar sıkı üzerimizden düşecek kadar gevşek olmamalıdır .
Acil Durum Emniyet Kemerinin Yapılması
Emnniyet kemeri olmadığı zaman ve kullanmak gerekli ise yardımcı malzemelerden emniyet kemeri yapmak mümkündür . Yardımcı malzemeler :
1 . Perlon .
2 . Yardımcı veya tam iptir.
1 .Yeterli uzunlıkta perlon bağlandıktan sonra belin etrafına sarılır .alt kısımda bulunan perlon bacak arasından alınarak üst noktadaki diğer uçlarla birleştirilir ve karabina takılır.
2 .Perlon bele bağlanır uçlarının yere kadar uzanması sağlanır ayaklar perlonun içinden geçirilip beldeki emniyet kemerinin içinden karabinaya takılır
|
|
Dağ ipleri - çekerleri ve çeşitleri
|
|
|
İP : Dağcılar tarafından; tırmanma ,inme ,yatay geçişlerde; emniyeti sağlamak ve arama kurtarmada sedye yapmak için kullanılan malzemedir.
İP ÇEŞİTLERİ : Dağcılıkta kullanılan ipler statik ve dinamik olmak üzere iki çeşittir.
Kullanılış durumuna göre ipler :kullanılış durumlarına göre ipler ikiye ayrılır. Ana ipler ve yardımcı ipler.
1- ANA İPLER : 8 mm'den 11'mm ye kadar olan ipler ana ipler sınıfına girer.
2- YARDIMCI İPLER : 4 MM' DEN 7 MM'YE KADAR OLAN İPLER YARDIMCI İPLER SINIFINA GİRER.
İPLERİN SINIFLANDIRILMASI : İPLER SINIFLARINA GÖRE ÜÇ'E AYRILIR
1- YARIM İP : 8 ve 8/5 mm kalınlığındaki ipler yarım ip olarak değerlendirilir.
2- İKİZ İP : 9 mm ve 9/5 mm kalınlığındaki ipler ikiz ip olarak değerlendirilir.
3- TAM İPLER : 10 mm ‘1o/5 mm ve 11 mm kalınlığındaki ipler tam ip olarak değerlendirilir.
DİNAMİK İP ÇEŞİTLERİ
HAVA DURUMUNA GÖRE İP ÇEŞİTLERİ
1. DRY ( KURU ) İP : Sadece kuru havalarda kullanılır.
2. WET ( ISLAK ) İP : Islak havalarda kullanılır.kuru havalarda da kullanılabilir kuru ve ıslak –kuru ipe nazaran daha serttir.
3. WET –DRY ( ISLAK – KURU ) İP : Hem ıslak havalarda hem kuru havalarda kullanılır.
|
|
|
|
PERLON : Özel makinalarda dokunmuş çok farklı renkte ve üzerlerinde çekerlerine göre çizgiler bulunan statik dağcılık malzemesidir .
Dağcılar Tarafından : Ana emniyet noktalarında , ara emniyet noktalarında , emergency (acil durum)emniyet
kemeri yapmada vs . kullanılmaktadır .
Yapılış Özelliğine Göre İki Çeşittir :
1 . Tüplü .
2 . Tüpsüz ( Tek Parça )
ÇEKERLERİ : Perlonlar kullanım özelliklerine göre farklı çekerlerde yapılmaktadır . Farklı imalat firmaları farklı çeker vermektedir . Genellikle perlonun arka yüzündeki her çizginin çekeri 500 kg. Olarak değerlendirilmektedir . Dört çizgi ve üstündeki perlonlar kurtarmalarda kullanılmaktadır . Bazı perlonlar yapılırken uçları bir birilerinin üzerine gelecek şekilde dikilmişlerdir . Bu tip perlonlar ekspres olarak isimlendirilmektedir . Genellikle ara emniyet noktalarında kullanılmaktadırlar .
|
|
|
|
DÜĞÜM NEDİR : İki veya daha fazla ipin belirli bir düzen içinde yan yana ya da üs üste gelerek sıkışma metoduyla çalışmasına düğüm denir.
DÜĞÜM ÇEŞİTLERİ
Düğümler yapılarına ve çalışma sistemine göre 2 ‘ ye ayrılırlar
1 . Hareketli ( Dınamık ) Düğümler :
( A ) : Yarım Kazık
( B ) : Pursik
2 . Hareketsiz ( Statık ) Düğümler :
(A) : Sekizli
(B) : Tamkazık
(C) : Bulin
(D) : Kördüğüm
(E) : Kelebek
(F) : İzbarço
(G) : Camadan
(H) : Balıkçı
(İ) : Perlon Bant
Düğümler Ve Kullanım Yerleri
A . Birinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . SEKİZLİ : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ve ipe bağlanmada kullanılır .
2 . TAM KAZIK : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ya da ipi sabitlemede kullanılır .
3 . YARIM KAZIK : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada kullanılır .
4 . ÇİFT BALIKÇI : İp halkası oluşturmak , aynı ya da değişik kalınlıklardaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . PURSİK : Yüklenince sıkışan bir düğümdür . İniş ya da çıkışlarda emniyet için kullanılır .
6 . PERLON DÜĞÜMÜ : İki perlonun ucunu birbirine bağlamada kullanılır .
B . İkinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . KÖRDÜĞÜM : İpin sonuna atılır dağcının ipten çıkmasını önler .
2 . BULİN : Dağcının ipe bağlanma veya ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır .
3 . CAMADAN : Aynı kalınlıktaki iki ipi birbirine bağlamada kullanılır .
4 . KELEBEK : Arama kurtarmada kullanılan bir düğümdür . İpte aynıuzunlukta veya farklı uzunlukta iki uç elde etmede kullanılır .
DAĞCILIK DÜĞÜMLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Dağcılıkta kullanılan düğümler yer ve şartlara bağlı olmadan bazı özelliklere sahip olmalıdır . Bunlar :
1 . Sağlam olmalıdır .
2 . Basit olmalıdır .
3 . Kolay atılabilmelidir .
4 . İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir .
5 . Kendiliğinden çözülmemelidir .
6 . Estetik olmalıdır .
DÜĞÜMLERİN YAPILIŞ TEKNİKLERİ
1 . Kapalı Sekizli : Emniyet kemerine karabina ile girmede veya
ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında
kullanılır . Çekeri en yüksek düğümdür .
2 . Tam Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini
ana - ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet
noktasına bağlanmasında kullanılır .
3 . Yarım Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede /
almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü
olarak indirmesinde kullanılır . Dinamik bir düğümdür .
4 . Çift Balıkçı : Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . Pursik : Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür . Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler .
6 . Perlon Düğümü : İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır .
7 . Bulin Düğümü : Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır. Tekli veya ikili olabilir .
8 . Açık Sekizli : Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya
kapalı ( kum saati – bolt vs .) Bir alana ana emniyet noktası
kurmada kullanılır .düğüm tamamlandığında kapalı sekizli
şekline döner .Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir .
DÜĞÜMLER VE ÇEKERLERİ
İplere düğüm atıldıktan sonra ipin çekeri düğüme göre azalmaktadır. Aşağıdaki değerler hangi düğümün ipin çekerini nekadar düşürdüğünü göstermektedir. 80 kg. Denemede tek ve ikiz ipler %8 yarım ipler %10 uzar.
1 – Düğümsüz İp Çekeri %100
2 – Sekizli %75 – 80
3 – Camadan %70 – 75
4 – Çift Balıkçı %65 – 70
5 – Perlon Bant %60 – 70
6 – Tek Balıkçı %60 – 65
7 – Tam Kazık %60 – 65
8 – Kördüğüm %60 - 65
|
|
|
|
30 derece ve üzerindeki kayalık alanlarda 3 nokta prensibine bağlı kalarak ( tırmanmanın özelliğine göre değişebilir ) basamak ve tutamakları kullanarak teknik malzemeli veya malzemesiz kaya üzerinde yükselmeye kaya tırmanışı denir.
KAYA TIRMANIŞI YÖNTEMLERİ
Kaya yüzeyindeki basamak ve tutamakların durumlarına,eğimine ve şekline bağlı olarak tırmanmada 3 yöntem kullanılmaktadır.
1 . Dik yükleniş
2 . Yapışma.
3 . Karşıt baskı.
TIRMANIŞ TEKNİĞİ KURALLARI
Tırmanış Tekniği ; Tırmanış yöntemleri ve bu kuralların uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Tırmanış anında; tırmanışa bağlı olarak bütün teknikler veya bir kısmı uygulanabilir.bu teknikler.
1 . Üç nokta kuralı
2 . Denge
3 . Basamak ve tutamakların kontrolu
4 . Tırmanma ritmi
5 . Tırmanma pozisyonları
6 . Kayaya vücut teması
KAYA TIRMANIŞ TEKNİKLERİ
KAYADA BALANSLANMA
|
|
Teknik malzemeyle emniyete alma
|
|
|
Tırmanıcının kendini veya grubunu emniyete alması iki şekilde gerçekleşmektedir.
1. Dinamik Emniyet ( İp Üzerinde Emniyet )
Tırmanıcının kendisi veya ekibini direk olarak ana ( pürsik,grigri,stop decender,sekizli,karabina vs. ) ip üzerine teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
2. Statik Emniyet ( Sabit Malzemeyle Emniyet ) Tırmanıcının kendisini veya ekibini direk olarak sabit malzemeye ( baba,kum saati,sikke,stoper vs. ) teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
|
|
Dağcılıkta iniş çeşitleri
|
|
|
Dağcılıkta iki türlü iniş şekli vardır.
1 – Serbest İniş : Teknik malzeme kullanmadan basamak ve tutamakları kullanarak yapılan iniştir.
2 – Teknik Malzemeyle İiniş : Teknik malzeme kullanılarak yapılan iniştir. 4 çeşittir.
A : Emniyetin lider tarafından sağlandığı iniş şekli ; iniş yapanın direk ana ipe bağlandığı iniş şeklidir. 50 metre iniş yapılabilir.
B : Ana ipin ana istasyona bağlandıktan sonra iniş yapılan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 50 metre iniş yapılabilir.
C : Ana ipin bir ucu direk iniş yapana bağlandıktan sonra ana eniyet noktasındaki karabinadan geçtikten sonra iniş yapan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 25 metre iniş yapılabilir.
D : Dülfer İnişi ; ana emniyet noktası hariç iniş süresince teknik malzeme olarak sadece ip kullanılarak yapılan iniş şeklidir. Üç çeşittir.
1 – İpin sadece kollara dolanarak yapılan iniş şeklidir.
2 – İpin kol ve vücuda sarılarak yapılan iniş şeklidir.
3 – İpin kol ve bacak arasından geçirilerek yapılan iniş şeklidir.
PURSİK DÜĞÜMÜ İLE TIRMANIŞ TEKNİĞİ
Pursik Tırmanışı : Lider tarafından döşenmiş veya sabit hatlarda ; tırmanıcının fazla efor sarfetmeden pürsik veya jumar yardımıyla tek ayak veya çift ayak tekniğiyle yükselmesidir .
Pürsik Düğümünün Özelliği
Pursik ipi kullanılan ana ipin 3 / 2 kalınlığında olması tercih edilmelidir . Anılan uygunlukta ip mevcut değil
ise aynı kalınlıktaki ipten marchard ( fransız ) düğümüyle emniyetli şekilde tırmanış yapılabilir .
PÜRSİK İPİNİN AYARLANMASI
İki adet uygun uzunlukta pürsik ipi yapılır . Birisi göğüs için diğeri ayak içindir .ana ipe bağlanan pursik ipi göğüse karabinayla takılır. Diğer pürsik ipi ana ipe bağlanır ayak basılıp yükselinir ve el ile göğüs pürsiği yukarı sürülür . Göğüs pürsiğine asılarak kilitlenir ayak pürsiği boşa çıkarılır . Ayak pürsik ipi yukarı çekilir ve ayak ileüzerine basılarak yükselinir .
|
|
|
|
Etkinlik boyunca tırmanış ve inişlerde dikkatsizlik sonucu düşmeler meydana gelmektedir. Bu düşüşlerde düşme faktörü ve şok dağcının vücuduna bindireceği olumsuz yüklerdir. Şoku hesaplamak ve limit dışı faktörlerde gerekli tıbbi önlemleri almak sağlık açısından faydalı olacaktır.
DÜŞME FAKTÖRÜ : Düşülen Mesafe / Tırmanılan İp Boyu =
ŞOK : Dağcının Kilosu X Düşülen Mesafe =
ÖRN : Balkonda olan bir dağcı tırmanıyor ve ilk ara emniyet noktasını 0.2 mt. Atıyor. Sonra tırmanmaya devam ediyor 5 mt. Tırmandıktan sonra düşüyor. Düşme faktörü ve şok nedir ?
ÇÖZÜM : Düşülen mesafe : 10 mt. Tırmanılan ip boyu = 5.2 mt.
DÜŞME FAKTÖRÜ : 10 / 5.2 = 1.9
ŞOK : 75 (DAĞCININ KİLOU) X 10 = 750
ÖRN : Tırmanmaya Başlayan Dağcı
1. ARA EM. NOK. 2 MT.
2. “ “ “ 5 “
3. “ “ “ 6 “
4. “ “ “ 7 “ attıktan sonra 2 mt. daha tırmanıyor ve düşüyor. düşme faktörü ve şok kaçtır ?
çözüm : düşülen mesafe 4 mt.
tırmanılan ip boyu : 22 mt. 4 / 22 = 0.18 dir.
şok : 4 x 75 = 300 kg
KİLO NEWTON = KG X 100
Düşmelerde; fizik kuralı bizim arkadaşımız değildir. Düşenin aleyhine işler. İp son karabinadan döndükten sonra düşenin vücuduna binen (g) yük %66 dır. Diğer yanda ara emniyet noktalarına sürtünerek enerjisini kaybeden ipe %34 yük biner.
İpin Şok Gücünün Emilmesi
Lider tırmanışı yapılırken ipin dik veya dik' e yakın bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni düşme durumunda; şokun emilmesi ve ipin başlangıcından düşen dağcıya kadar ipe yayılmasını sağlamaktır.
|
|
İleri kaya tırmanış teknikleri
|
|
|
İleri kaya tırmanışlarında ; tırmanış duvarının özelliğine göre değişiktırmanma teknikleri uygulanmaktadır.
Bunlar :
1. Tek ip tırmanış tekniği .
2. İkiz ( çift ) ip tırmanış tekniği .
3. İkili ( iki ) ip tırmanış tekniği .
4. Solo tırmanış tekniği .
TEK İP TIRMANIŞ TEKNİĞİ
10-10.5-11 mm.kalınlığında tam ipin tırmanış süresince kullanılmasına tek ip denilmektedir .
Alt ana emniyet noktasından başlamak üzere ara emniyet noktalarını kullanarak üst ana emniyet noktasına ulaşana kadar tek ip kullanılmaktadır.
Tek ipin avantajları
1. İkili ipe nazaran daha hafiftir.
2. İkili ipe nazaran ip sürmek daha kolaydır.
3. Ayrı renk ip kullanma özelliği yoktur.
Tek ipin dezavantajları
1. İkili ipe nazaran daha emniyetsizdir.
2. İnişlerde 25 mt.lik iniş yapılabilir.
İKİZ (ÇİFT) İP TEKNİĞİ
İKİZ ( ÇİFT ) İP İLE TIRMANMA TEKNİĞİ
8 veya 8 1 / 2 mm . lik iki farklı renkteki ipin lider tarafından alt ana emniyet noktasından başlayarak aynı ara emniyet noktalarından geçirilerek üst ana emniyet noktasında bitirilmesine ikiz ( çift ) ip tekniği denir .
Liderin İpe Girişi
Alt ana emniyet noktası kurulup emniyeti alındıktan sonra :
1 . Lider emniyet kemerine ipleri ayrı ayrı bağlar .
2 . Liderin ipi ana emniyet noktasında;
(a) karabina ile yarım kazık düğümü ,
(b) sekizli ,
(c) revırso veya atc ye ; artcı tarafından bağlanır .
3 . Lider : ipi ara emniyet noktalarındaki karabinaya beraber takmalıdır .
4 . İpin dolaşmamasına özellikle dikkat edilmelidir.
5 . Lider tarafından üst ana emniyet noktası kurulup emniyet alındıktan sonra sonra ip : üst ana emniyet noktasındaki karabinaya ayrı ayrı bağlanır
İkiz (Çift ) İpin Avantajları
1 . Özellikle tehlikeli ve keskin uçların ( kaya – buz ) bulunduğu alanlarda tırmanış yapılıyor ise tek ipten çok daha emniyetlidir .
2 . Tırmanma yapıldıktan sonra :
( a ) İki ipin ucu bir birine bağlanarak 50 mt . Lik iniş yapılabilir .
( b ) Artcı ipin birisini tırmanmak için kullanırken lider tarafından diğer ip ile yedek malzemeler yukarı çekilebilir .
(c) İkiz ( çift ) ip ince olduğundan daha az yer kaplar ve iki adet ana ipten daha hafiftir .
İkiz (Çift ) İpin Dezavantajları
1 . İki ip tek ipten daha ağırdır .
2 . Özel çalışma gerektirir .
3 . Ana ve ara emniyet noktalarında ip sürmek daha zordur .
4 . Aynı karabinaya iki ipi aynı anda takmak zordur .
5 . Liderin ve artcınınn ana emniyet noktalarında hazırlanması , ipten çıkması ve ana iplere girmesi daha uzun zaman alır .
6 . Ana emniyet noktalarında ( alt – üst ) iki ipin bağlanabilmesi için hms karabinalara ihtiyaç vardır .
7 . Ayrı renkte iki ipe ihtiyaç vardır .
İkili İpte Ana Ve Ara Emniyet Noktaları
İkili ( İki ) İpin Doğru Ve Hatalı Uygulanışı
|
DAĞCILIK : Belirli bir takım ilke ve kurallara dayalı olarak dağlarda yapılan yürüyüş , kampçılık ve tırmanış sporudur .
DAĞCI : K ayada , karda ve buzda dağın ve doğanın bir takım zorluklarını, dağcılık araç ve gereçleri kullanarak aşıp doruğa ulaşan ya da ulaşmayı amaçlayan kişidir .
DAĞCILIK ÇEŞİTLERİ
1 . ALPİNİZM
a . ALPİN STİL : A maç doğrudan zirvedir. zirveye mümkün olan en kısa sürede gidilir ve dönülür.
b . GÜNLÜK YÜRÜYÜŞ ( HIKING ) : Dağda; sabah başlayıp akşam biten günübirlik yürüyüştür .
c . KAMPLI ETKİNLİK ( TREKKING ) : Dağda çadır kamplı olarak yapılan yürüyüşlerdir.
d . EXPEDITION : Dağda uzun süreli ve çok amaçlı olarak (zirve tırmanışları, araştırma gezileri ve tırmanışları vb.) yapılan etkinliklerdir.
e . FERRATA : Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanmaktır .
2 . SPORTİF TIRMANIŞ ( SPORT CLIMBING ) : Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda yapılan tırmanış şeklidir . kendi içinde 4 ana kısma ayrılır .
1 . Boulderİng : Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerini kullanarak kaya üzerinde yapılan antrenmandır .
2 . Kaya Tırmanışı : Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde bir ip boyuna (50 mt.) kadar yapılan tırmanma şeklidir.
3 . Uzun Duvar Tırmanışı : K aya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
4 . Yapay Duvar Tırmanışı : Genellikle kapalı alanlarda ( bazen açık havada ) kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerini barındıran ve genellikle yarışmalara yönelik yapılmış değişik boyutlarda duvarlardır.
Değişik şekillerde ve değişik aralıklarda basamak ve tutamakları içermektedir . Top rope ( üstten emniyetli ip ) tekniğiyle çalışma yapılmaktadır . Bu tırmanış biçiminde duvara dağcılık teknik malzemeleri yerleştirilmez.
Dağlarda yapılan yürüyüş ve tırmanışlar ; patikada , patikası olmayan arazide , kayalık arazide ( çarşak – taşlık – kayalık ) alpin çayırlarında yapılmaktadır .
Her bölgenin kendine özgü koşulları ve bu koşullara bağlı olarak yürüyüş teknikleri vardır .
Yürüyüşler tek başına olabildiği gibi ekip olarak da yapılmaktadır .
İdeal bir tırmanış ekibi 3 kişiden oluşmaktadır . Bu sayı rotanın durumuna bağlı olarak artabilir .
Ekipler seçilirken ; ekip üyelerinin birbirlerini tanımaları , kondüsyon durumları , fiziksel özellikleri ve yaş durumları birbirlerine yakın olmalıdır .
Her ekipte ; bir ekip başı ( lider ) ve bir ekip sonu ( artcı ) vardır.
1. EKİP BAŞI ( LİDER ) : E kibe liderlik eden kişidir . Tüm kararlar lider tarafından alınır .
2. EKİP SONU ( ARTCI ) : Ekip başının yardımcısıdır . Ekibin sonunda yer alır . Ekiptekileri izler , davranışlarını kontrol eder. Gerekirse uyarır . Lider ile arasında sürekli iletişim vardır .
Yürüyüş temposu, sporcuların kondüsyon durumlarına göre ayarlanır . En yavaş yürüyen kişi liderin arkasında yer alır . Lider yürüyüş temposunu bu sporcuya göre ayarlar .
DAĞDA YÜRÜRKEN / TIRMANIRKEN :
Etkinliğin özelliğine ve arazinin yapısına bağlı olarak 4 türlü yürüyüş vardır .
1 . Dik Çıkış .
A .Yoldan Kazandırır .
B .Tırmanıcıyı Yorar .
2 . İniş .
3 . Yan Geçiş .
4 . Zikzak ( Travers ) .
A . Yoldan Kaybettirir .
B . Tırmanıcıyı Daha Az Yorar .
Yürüyüş ve tırmanış süresince taş düşmeleri meydana gelebilir. Taşı düşüren ya da ilk gören “ taş “ diye bağırarak ekibini uyarmalıdır .
Taş düşerken yere çarpma sonucu yükselir ve çarptığı yerdeki taşları da sürükleyebilir . Taş düşerken ; dağcı hemen kaçmamalıdır . Taşın hareketini izlemeli ve son harekette sağa ,sola ya da uygun bır kaya kovuğu varsa içine girerek, taşın çarpma etkisinden kurtulmalıdır .
Yürüyüş ve tırmanış süresince kazalar meydana gelebilmektedir. Kazalar iki konu başlığı altında toplanmaktadır .
İNSAN FAKTÖRLÜ DAĞ KAZALARI
A . Yetersiz Eğitim .
B . Yetersiz beslenme .
C . Yetersiz Malzeme .
D . Aktif Cesaret .
E . Disiplinsizlik .
F . Motivasyonsuzluk .
G . Ego Tatmini .
H . Ekip Uyumsuzluğu .
İ . Fiziksel Uygunsuzluk .
OBJEKTİF DAĞ KAZALARI ( DOĞA FAKTÖRLÜ )
A . Kötü Hava Koşulları .
1 . Fırtına .
2 . Tipi .
3 . Sağnak Yağmur ( Sel ) .
4 . Çığ .
5 . Taş Düşmesi .
6 . Heyelan Vs .
|
KAMP YERİ SEÇİMİ
Kamp yeri seçiminde etken olan bir çok faktör vardır. Bunlardan ülkemizde en az önemseneni kamp yerimizin doğaya verdiği zarardır. Unutulmamalıdır ki bizler doğanın misafirleriyiz ve konforumuz her zaman doğayı korumaktan sonraki kriter olmalıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken kriterler her doğaya çıkan kişinin kendinin ve grubunun güvenliği açısından detaylı öğrenmesi gereken konulardır. Bu konulardan burada özet bir şekilde bahsedilecektir. Lütfen faaliyetlerinizden önce mümkün olan en iyi şekilde bölgenin tanınması, bir harita edinilmesi, su kaynaklarının yerinin haritada işaretlenmesi ve güvenli bir kamp yerinin seçilmesi gibi konular hakkında bilgilerinizden emin olunuz.
Seçebileceğiniz kamp yerlerini doğaya verdikleri zararlar açısından şu şekilde inceleyelim:
Kar - Eridiğinde bıraktığımız neredeyse bütün izleri sileceği için ideal bir kamp yeridir
Düz kaya - Kaya kamp yerimizin bırakacağı izlerden en az etkilenen yerlerden biridir
Kum ya da toprak - Bu kayadan sonraki en uygun alandır
Orman içinde açık, bitkisiz alanlar - Bu tip yerler ilk 3 tercihe göre daha az tercih edilmelidir
Orman çizgisinden yüksekteki çayırlık alanlar - Ağaç çizgisi üzerindeki çayırların çok kısa bir büyüme dönemleri vardır ve dağ ekosistemlerinin en hassas olanlarından biridir. Böyle bir alanda bir hafta bırakılmış bir çadır tüm sezon boyunca o noktada bitki oluşumunu durdurabilir. Böyle bir yerde kamp yapmak gerektiğinde çadırın yerini sık sık değiştirmek verilen zararı azaltacaktır.
Orman çizgisinden yüksekteki bitki barındıran alanlar - Dağ bitkileri çok yavaş büyür. Kısa bir kamp bile dağ bitkilerinin gelişimini senelerce etkileyecek bir zarar verebilir.
Su kenarları - Su kenarlarındaki bitkiler özellikle hassastır ve daha fazla insan doğaya çıktıkça su kirlenmesi de ciddi bir problem haline gelmiştir. Doğada kullanılan bir çok kamp yeri de ne yazık ki su kaynaklarının ve durağan suların yanındadır. İdeal olan su kaynaklarının en az 50 metre uzağında kamp yapmaktır. Türkiye dağlarındaki su kaynakları genel olarak temiz olmakla beraber doğaya çıkan kişilerin sayısının artmasıyla kirlenme başlamıştır.
Doğaya verebileceğimiz zararlar dışında kamp yerimizi seçerken başka dikkat edilecek konular da vardır:
· Çadır kurulan yerin eğimli olmaması ve zeminin taşlı olmaması gerekir. Eğer eğimli bir yere kamp kurulacaksa çadırda baş kısmı eğimin yüksek kısmında kalacak şekilde yatılmalıdır
· Kamp yeri çığ, sel, taş düşmesi, heyelan gibi potansiyel tehlikelerden uzak bir noktada olmalıdır. Bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu konunun teorik olarak öğrenilmesinin yanında pratikte de bilginin desteklenmesi önemlidir. Ülkemizde ve yurt dışında özellikle çığ tehlikesi ve taş düşmesi gibi potansiyel tehlikelerle bir çok insan karşı karşıya kalmakta ve hayatlarını kaybetmektedirler.
· Seçilen kamp yeri mümkünse rüzgardan en az etkilenecek bir noktada kurulmuş olmaldır.
· Kamp yeri su kaynaklarına makul bir mesafede olmalıdır. Su kaynaklarına çok yakın olmak doğaya zarar vereceği gibi 20 dakikadan uzak bir mesafedeki su kaynağı da gereksiz vakit kaybına neden olacaktır.
· Kamp yeri planladığımız aktive planına uygun bir noktada olmalıdır. Önceki faktörler nedeniyle rotanın başlangıcından uzak bir yere kamp kurmak aktivitenin tamamlanmasını tehlikeye sokabilir.
1 . Ulaşım İçin :
* Araç ya da yaya yoluna yakın olmalıdır .
2 . Yaşam Desteği İçin :
1 . Suya yakın olmalıdır .
2 . Bölgenin 3 / 2 ‘ sine hakim olmalıdır .
3 . Hayvan geçiş noktalarında olmamalıdır .
3 . Güvenlik İçin :
1 . Sel tehlikesine karşı kuru da olsa dere kenarlarına kurulmamalıdır .
2 . Kaya düşmelerine karşı kaya altında olmamalıdır .
3 . Yıldırım tehlikesine karşı tek ağaç altında ve mağara içinde ( duvarla bitişik ) olmamalıdır .
|
|
DAĞCILIK MALZEMELERİ
Dağcılıkta Kullanılan Malzemeler : 4 Kısma Ayrılmaktadır .
1 . ANA KAMP MALZEMELERİ VE ORTAK KULLANILAN MALZEMELER:
A . Çadır .
B . Ocak Takımları .
E . Yemek Pişirme Takımları .
F . Mumluk + Mum .
2 . KİŞİSEL MALZEMELER :
A . Yürüyüş ve Tırmanma Ayakkabıları.
B . Sırt Çantaları .
C . Uyku Tulumu
D . Mat Çeşitleri .
E . Termos Takımları .
F . Kafa Feneri .
G . Batonlar
H . Giysiler.
J . Kask
3 . YÖN BULMA MALZEMELERİ :
A . Harita .
B . Pusula .
C . Altimetre .
D . Barometre .
E . Rüzgar Ölçer .
F . GPS .
4 . TEKNİK MALZEMELER :
A . Sikkeler .
B . Stoperler . Hexentricler . Tricamlar . Frıendler .
C . Stop Decenderler .
D . Jumarlar .
E . Sekizliler . Atc, reverso
F . Makaralar .
G . Karabinalar .
1 . Kilitli karabinalar . 2 . Kilitsiz karabinalar .
H . Çekiç .
I. Sky hooklar .
J . Grigri .
K . İp Merdivenler .
L . Nut Key ‘ Ler .
M . Emniyet kemerleri .
|
|
ÇADIRLAR
ÇADIR : Her türlü hava koşullarında ( rüzgar,yağmur,kar,tipi vs.) kullanıcıyı korumak ve barınma sağlamak maksadıyla, genellikle dış tentesi, su ve hava geçirmeyen naylondan, iç tentesi ; hava geçiren su damlalarını geçirmeyen birkumaştan yapılmış malzemedir.
ÇADIR ÇEŞİTLERİ : Çadırlar yapılışlarına göre 4 çeşittir.
1 . Dome
2 . Tünel
3 . Üçgen ( Köşeli )
4. Geodesic
KULLANILIŞLARINA GÖRE : Çadırlar. Kullanılış aylarına göre 5 ' e ayrılır.
1 Mevsimlik ( Yazlık Çadır )
2 Mevsimlik ( Yaz – Sonbahar)
3 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar)
4 Mevsimlik ( Yaz-Sonbahar-İlkbahar-Kış )
5 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar-Kış-Yüksek İrtifa )
POLLERİNE ( DİREK ) GÖRE : İki Çeşittir.
Alüminyum ve Fibergılas
POL SAYISI : 2-3-4-5-6 ve ½ pollu veya alüminyumlu olabilir.
YAPILARINA GÖRE : Çadırlar yapılarına göre 1 veya 2 kapılı olabilir.
KAPASİTELERİNE GÖRE :
1–2 kişilik etkinlik çadırı
3-4 kişilik kamp çadırı
5-6-7-8 kişilik vs. kapasiteli ana kamp çadırı olarak çeşitli büyüklükte olabilirler .
ÇADIRLARIN YAPIM ÖZELLİKLERİ
A : Su Geçirmez Dış Tente .
B : Soluyabilen İç Tente .
C : İç Ve Dış Tente Arası Yalıtım Bölgesi .
D : Su Geçirmeyen Alt Tente .
E : Bağlama İpleri .
F : Çadır İçi Cepleri .
G : Bazı Çadırlarda Fener Asma Yeri .
H : Kapı . ( bazı tip çadırlarda iki adet )
ÇADIR ÇEŞİTLERİ
ÇADIRIN KURULMASI VE ÇEVRE DÜZENİ
ÇADIR YERİ SEÇİMİ :
1 . Çadırlar direk ağaç altlarına kurulmamalıdır .
( A ) Yağmur yağdıktan sonra ağaçtaki damlalar uzun süre düşmeye devam eder . Çadır güneş göremeyeceği için
kuruması uzun zaman alır .
( B ) Fırtınanın etkisiyle dallar kırılabilir çadıra ve kullanıcıya zarar verebilir .
ÇADIRIN KURULMASI :
1 . Çadırın kurulacağı alan temizlenmelidir . Çadırın tabanını delebilecek sivri uçlu nesneler çıkarılmalıdır .
2 . Çadırın kapısı dağ ve vadi rüzgarlarından etkilenmeyecek yöne bakmalıdır .
3 . Çadır yere serildikten sonra şayet rüzgar varsa, rüzgar yönündeki köşelerden yere çivilerle sabitlenmelidir .
NOT : Rüzgar sürati yüksek ise çadırın rüzgar altı tarafındaki kapısı açılıp içine sırt çantaları konulduktan sonra
kapısı kapatılmalıdır .
4 . Çadır sabitleme köşeleri gerdirildikten sonra ( çadırın içinde kırışıklık olmamalıdır ) sabitleme çivileriyle yere
sabitlenmelidir .
5 . İyi gerdirilmiş bir çadırda dış tente iç tenteye temas etmemelidir .
ÇADIRIN İÇ DÜZENİ :
Bazı çadırlarlarda bir, bazı çadırlarda iki bağaj vardır . Çadırların iç düzeni bağaj durumuna ve kullanıcı sayısına göre değişmektedir .
1 . Malzemeler, iç tenteyle dış tenteyi birbirine yapıştırmamalıdır .
2 . Her malzemenin belirli bir yeri olmalıdır .
3 . İstenilen her malzeme her koşulda bulunabilmelidir .
4 . Yiyecekler belirli bir bölümde kapalı nesneler içinde olmalıdır .
5 . Kıyafetler düzenli olarak çadırın bir köşesinde toplanmalıdır . Gerekirse yastık olarak kullanılabilir .
6 . Ayakkabılar ve sırt çantaları battal boy poşetlerin içinde ağızları kapalı olarak bağaj bölümünde tutulmalıdır .
7 . Teknik malzemeler çadırın kenarında uygun bir yerde tutulabilir.
8 . Çadırdan dışarı gidildiğinde çadırın kapıları mutlaka kapatılmalıdır .
YÜKSEK RAKIMLARDA ÇADIR VE ÇEVRE DÜZENİ
1 . Yazın Yüksek Rakımlı Dağlarda : Olanak varsa çadırın etrafı taş duvarlarla çevrilmelidir .
2 . Çadırın sabitleme ipleri toprağa girmiyor ise tamamı taşlara bağlanmalıdır
|
|
OCAKLAR
Her yakıtın kendine özgü özellikleri olduğu için, ocakları genel olarak kullandıkları yakıtlara göre ayırabiliriz. Aşağıdaki tabloda farklı yakıtların avantaj ve dezavantajları gösterilmiştir. Ocağınızı seçerken kullanım alanlarınızı düşünerek size en avantajlı olacak ocağı bu tablodan bulabilirsiniz.
|
Yakıt Türü
|
Avantajlar
|
Dezavantajlar
|
|
Saatçi Benzini
(White Gas)
|
Petrol bazlı olmasına rağmen daha temiz ve hızlı yanan, aynı zamanda oldukça sıcak bir aleve sahip bir yakıttır. Yakıt döküldüğünde çabuk buharlaşır ve koku bırakmaz. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur.
|
Ülkemizde bulunması zordur ve fiyatı benzine göre daha pahalıdır. (Bazı yerlerde saatçi benzini olarak satılmaktadır)Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Pompa Benzini
|
Bulunması kolaydır. Sıcak bir alevi vardır. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır.
|
Ocakların düzenli bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir ve kısık alevde kullanmak tavsiye edilmez. Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Kerosene
|
Sıcak bir alevle yanar. Yakıt kolay kolay alev almaz. Japon sobalarında da aynı yakıt kullanıldığından bulunması kolaydır.
|
Ayrı bir ön ısıtma yakıtı gereklidir. Yakıt döküldüğünde çok zor buharlaşır ve ardında koku bırakır. Yakma esnasında parlayabilir
|
|
Alkol
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır. Sessizdir ve yakıtı kolay bulunur.
|
Yavaş yanar ve çok soğuk durumlar için uygun değildir. Yakıt çok ağırdır ve uzun faaliyetlere uygun değildir.
|
|
Camping Gaz
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Isı kontrolü tam olarak yapılabilir. Yakıt kartuşları kolay bulunur.
|
Soğuk havalarda çalışmaz. Kartuşlar tek boydadır ve tamamen bitmeden değiştirilemezler. Kartuştaki yakıtın tamamen bitmesini beklemek zaman kaybettirir
|
|
Bütan Propan
|
Türkiye'de yeni olmasına rağmen yurtdışında yaygın olarak kullanılır. Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Camping Gas'den daha soğuk ortamlarda kullanılabilir. İki boy kartuşu vardır. Kartuşlar tamamen bitmeden çıkarılabilirle
|
Yakıtı Camping Gaz'dan daha pahalıdır.
|
|
Katı Yakıt
|
Acil durum ocağı olarak ve bivaklarda sıcak bir içecek için kullanılır
|
Düşük ısı verir, rüzgar koruması ve ısı kontrolü yoktur.
|
OCAKLARIN KULLANIMI
Her ocağın alındıktan sonra en uygun kullanımı için kullanma kılavuzunu okumanız en doğrusudur. Bakımının yapılması konusunda da bu kılavuzlarda detaylı bilgi bulabilirsiniz. Genel olarak farklı ocakların kullanımları ile ilgili açıklamalar aşağıdadır.
Ocak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sıvı yakıtlar ve bunların buharları tehlikelidir. Ocaklara yakıt doldururken ocağın sıcak olmadığından ve etrafta açık alev olmadığından emin olun. Ayrıca pompalı ocaklarda yakıt tankı içindeki basıncı ocak soğuduktan sonra boşaltmanız faydalıdır.
Çoğu çadır ve uyku tulumları yanıcıdır ve tehlike anında bunların içinden hızlı bir şekilde çıkmak çok zordur. Ocaklardan kaynaklanan kazalar az olsa da bu kazaların sonuçları çok ciddidir. Ocakları kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyunuz ve dağda kullanmadan önce mutlaka açık havada kullanıp nasıl çalıştığını öğreniniz. Eğer ocak kullanımına yabancıysanız ocağı çadırın içinde kesinlikle kullanmayınız. Ocakları çadırın içinde kullanmak tavsiye edilmese de bazı durumlarda bu kaçınılmazdır. Ocağı çadırın içinde kullanmanız şartsa bile yakma işlemini mutlaka çadırın dışında yapmalısınız. Çadırda kullanmak için gaz ve alkol ocakları benzin ocaklarına göre daha uygundur. Bu yüzden kış faaliyetlerine bir benzinli, birde alkol ya da gaz ocağı götürülebilir. Tüm ocaklar oksijen kullanır ve bu yüzden tamamen kapalı yerlerde kullanılmamalıdırlar.
Ocaktan sağlanan ısının daha verimli kullanılması için ısıtılan kabın kapağı mutlaka kapanmalıdır. Ayrıca rüzgar da ocakların verimini azaltan faktörlerden biridir. Alkol ocakları dışındaki ocakları rüzgardan korumak gerekir. Bunun için sert bir alüminyum folyo kullanılabilir.
Ocaklar Hakkında Genel Bilgiler
Ocakların performansları genelde 10°C'deki bir litre suyu aynı hava sıcaklığında kaç dakikada kaynattıklarına bakılarak karşılaştırılır. Benzin ocaklarında bu süre 4 ile 7 dakika arasında değişir. Alkol ve Camping Gaz ocaklarında ise bu süre 15 dakika civarındadır. Propan karıştırılmış bütan ocaklarında ise bu süre 5 ile 9 dakika arasında değişmektedir. 2 - 3 dakikalık farkların çok önemli olmadığı düşünülebilir fakat soğuk bir havada, yüksek irtifada su yapmak için kar erittiğimizi düşünürsek bu fark daha açıklık kazanacaktır. Bildiğiniz gibi yükseklik arttıkça kaynama derecesi düşer bu da yemeklerin pişme süresini arttırır. Aşağıdaki tabloda deniz seviyesinde bir dakikada pişen bir şeyin çeşitli yüksekliklerde ne kadar zamanda piştiği gösterilmiştir.
|
YÜKSEKLİK (M.)
|
KAYNAMA SICAKLIĞI (°C)
|
PİŞME SÜRESİ
|
|
Deniz Seviyesi
|
100
|
1.0
|
|
1500
|
95
|
1.9
|
|
3000
|
90
|
3.8
|
|
4500
|
85
|
7.2
|
|
7000
|
80
|
13
|
OCAKLAR – BAKIMLARI VE YAKMA TEKNİKLERİ
|
OCAK : Dağcının yemeğini pişirmesi ve ihtiyacı olan sıcak sıvıyı alabilmesi için özel imalat farklı iklim şartlarında yanabilen farklı firmalar tarafından değişik tipte ocaklar üretilmiştir .
Ocak Yakıtları : Firmanın el kitabında belirtilmiştir . White gaz veya benzin tüm ocaklarda emniyetle yanmaktadır .
Ön Isıtma : Ocaklardaki benzininin çiğ yanmasını önlemek için ispirto , aseton vs gibi ön ısıtıcıların ısıtma kabına doldurularak yakılmasır . Ön ısı ocağın ısınmasını sağlar . Ön ısıtıcıdaki yakıtın bitmesine yakın benzin yavaşca açılarak ocak alevlendirilir .
Bakım : Etkinliğe gitmeden önce ve döndükten sonra ocak tamemen sökülüp temizlenmelidir . Özellikle benzin meme delikleri ve çelik teller ( bazı ocaklarda bulunmamaktadır ) temizlenip basınçlı hava tutulmalıdır .
Ocak imalat firmaları : Yaygın olarak MSR ve KOLEMAN firmalarıdır
|
|
|
|
Yürüyüş ve tırmanma ayakkabıları.
|
|
|
1 . Tabanlar : 4+2 – 4+3 – 4+4 sistemine göre üretilmiş ve vibram taban olarak adlandırılmıştır .
vibramın özelliği, bükülmemesidir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara çarşak koruyucu bantları takılarak çarşaklarda yıpranması önlenmiştir .
3 . Gövde : Solunum yapabilme ve su geçirmeme özelliği için tek parça deri ya da nubuktan üretilmiş olmalı ve krampon takılabilme özelliğine sahip olmalıdır .
4 . İniş Bantları : İnişlerde parmakların ayakkabının ucuna değmemesi için bileğin önünde bulunan iniş bantlarına sahip olmalıdır .
5 . Bağlama Kancaları : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için, bağcık bağlama yerleri yarı açık kancalardan yapılmış olmalıdır .
NOT : Ayakkabılar her etkinlikten sonra temizlenmeli ve içlerine kağıt ya da bez doldurularak şekillerinin bozulmamasına özen gösterilmelidir .
KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI ( FRICTION ) :
1 . Tabanlar : Plastikten yapılmış olup kayayı tutma özelliğine sahiptir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara plastik bantlar takılarak kayaya sürtünmeden dolayı gövdenin yıpranması önlenmiş olmalıdır .
3 . Gövde : Solunum yapabilen kumaştan yapılmış ve bağlama ipleriyle güçlendirilmiş olmalıdır .
4 . Yan Bantlar : Ayakkabının yıpranmasını ve kolayca yırtılmasını önlemek için tabandan başlayıp üstte birleşen güçlendirme bantları takılmış olmalıdır
5 . Bağlama : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için bağlama ipleri ya da yapışkan bantlarla desteklenmiş olmalıdır .
6 . Ayakkabı Ölçüsü : Ayakkabının tırmanışta ayakta dönmesini önlemek ve temas edilen yeri hissetmek için ayağa tam oturmalıdır .
|
|
|
|
SIRT ÇANTALARI : Etkinlik süresince dağcının kullandığı malzemeleri taşımak için korduradan yapılmış farklı büyüklükte ve farklı yapıda sırt çantaları mevcuttur . İdeal sırt çantası büyüklüğü kullanıcının boyu ile orantılı olmalıdır .
ÖR :175 CM . boyundaki bir dağcı için ideal çanta kapasitesi 75 – 80 lt. olmalıdır . Sırt çantası ayarları kullanıcı tarafından vücut uygunluğuna göre ayarlanmalıdır . Sırt çantası ağırlığı asla omuzlarda yüklenmemelidir . Yük bele binmeli omuzlar dengeleyici olmalıdır .
SIRT ÇANTASI VE AYARLARI
SIRT ÇANTASININ YERLEŞTİRİLMESİ
Sırt çantasını yerleştirilmesi kullanıcıya rahatlık sağlayacağı gibi denge bakımından önemlidir .
1 . Ağır malzemeler sırta yakın olmalıdır .çantanın dışına doğru hafif malzemeler gelmelidir .
2 . En son kullanılacak malzemeler çantaya önce konulmalıdır .
3 . Acil kullanımı olan malzemeler en üste konulmalıdır .
4 . Çantanın içine konacak büyük boy naylon poşetin içine tüm malzemeler konmalıdır yağmur yağınca ıslanmaları önlenmiş olur . Benzin gibi akıcı malzemeler çantanın en altında olmalıdır.
|
|
|
|
Uyku tulumunun görevi havayı hapsetmek ve vücudun etrafında tutmaktır. Bunu yaparken aynı zamanda vücudumuzdan uyurken bile dışarıya verilen su buharının dışarıya çıkmasına izin vermelidir. Havayı tutmak için uyku tulumlarında farklı dolgu malzemeleri kullanılmakta ve bu dolgu malzemeleri değişik kumaşlarla yerinde tutulmaktadır. Bir uyku tulumunun verimliliği içinde tuttuğu havaya bağlıdır ki bu da tulumun kalınlığına, yani dolgu malzemesinin miktarına ve hava tutma yeteneğine ile doğrudan ilişkilidir.
Isı Dereceleri
Bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metabolizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgar hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200 cm. ile 230 cm. arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.
Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.
Dolgu Malzemeleri
Uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir.
Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Tükçe'de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; " Feather " ve " Down ". " Feather " tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, " Down " ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. " Down " tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% " Down " bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç " Down " olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa'da kullanılan bir yöntemdir fakat " Down " dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika'da kullanılan ve tüyün bir ounce'ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800'e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır.
Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Dış ve İç Kumaşlar
Tulumun dışındaki kumaşın rüzgara karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir. Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikro-fiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.
Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikro-fiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.
Başlık
Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız - ki dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır - tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk bir kafa baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Matlar
Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11-12 mm. kalınlığında matlar kullanılır.
Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülasyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therm-a-Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
UYKU TULUMU BAKIMI
Kullanılmadığı zamanlarda tulumunuzu bol ve hava geçirgen bir torba da saklamalı ya da dolabınıza dikine asmalısınız. Tulum asla sıkıştırılmış bir vaziyette ya da nemli olarak saklanmamalıdır. Faaliyet esnasında tulum kendi torbasında saklanmalı ve eğer ıslanma ihtimali varsa ayrıca su geçirmez bir torbaya konulmalıdır.
Yatmadan önce tulum serilmeli ve iyice kabarana kadar silkelenmelidir. Tulum kullanıldıktan sonra nemlenmiş olabileceğinden havalandırılmalı, mümkünse açılıp çadırın üstüne serilmelidir. Tulum torbasına basılırken ise katlayarak sokmak yerine düzensiz bir şekilde sıkıştırılmalıdır. Böylece tulum hep aynı yerlerden katlanmayacağı için dolgu malzemesi de tulumun içinde daha eşit yayılabilecektir.
Tulumunuzun kabarma yeteneğini kaybetmesi genelde pislenmenin bir sonucu olduğundan böyle bir durumda tulumunuzu yıkamanız gerekecektir. Çoğu uyku tulumu çamaşır makinasında yıkanabilse de yıkama işlemi ile ilgili üreticinin tavsiyelerini uygulamak en sağlıklı olandır. Doğal dolgu malzemesi kullanılmış uyku tulumlarını yıkarken daha özenli olmanız malzemenizin hayatını daha uzatacaktır.
Uyku tulumu dolum malzemesine bağlı olarak iki çeşittir.
1 . Kaz Tüyü : Kaz ve ördeklerin göğsünden alınan tüylerin özel makinalarla püskürtülerek özel kumaşların içine doldurulmasıyla yapılmaktadır.
Avantajları : Sıcak tutar, sıkıştırılınca az yer kaplar, hafiftir.
Dezavantajları : Pahalıdır, ıslanınca zor kurur
2. Elyaf : Kimyasal bileşimler sonucu ortaya çıkarılmış değişik alanlarda kullanılan dolgu malzemedir.
Avantajları : Kaz tüyünden daha ucuzdur, ıslanınca kolay kurur.
Dezavantajları : Fazla yer kaplar,ısıtma özelliği kaz tüyünden daha düşüktür.
Uyku Tulumunun Kullanılış Sezonları
|
|
|
|
|
BATON : Uygun baton kullanımı üzerimizdeki yükün 3 / 1 ‘ni alabilir ayakta duran dağcı dirseklerini 90 lik açıyla tuttuğunda elinin içindeki batonların uçları yere değmelidir .
|
|
|
|
|
|
Dağcının başını ;taş düşmelerinde , çarpmalarda korumak için polyethelene veya polycarbonete ' den yapılmış darbelere karşı esneyebilen özelliği sayesinde kolayca kırılmayan güvenlik malzemedir .
Gece yürüyüşlerinde fenerin takılabilmesi için özel parçalar eklenmiştir .
Kaskın içindeki ayarlama bantları sayesinde kullanıcının başının ölçülerine göre ayarlanabilmektedir .
Üzerindeki delikler ısının dışarı çıkmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir .
Kaskın ayarları yapıldıktan sonra boynun altındaki klipsleri kullanıcıyı boğmayacak ve kaskın oynamasını önleyecek şekilde sıkmak kullanıcının emniyeti için önemlidir .
|
|
|
|
|
Dağcının tırmanışta , inişte ve kurtarmada kullandığı malzemedir genellikle perlondan yapılmış ve bağlanma
noktalarında metal klipsler kullanılmıştır .
Üç çeşittir .
1 . Full body emniyet kemeri .
2 . Alt emniyet kemeri .
3 . Üst emniyet kemeri .
Emniyet kemerleri giyildikten sonra bağlama klipslerine özellikle dikkat edilmelidir .bazı emniyet kemerlerinin klipslerinin üzerinde hatalı bağlanıldığı zaman hatalı giyildiğini belirten ( danger ) tehelikeli yazısı dıştan okunacak şekilde gözükür . Emniyet kemeri vücudun hareket kabiliyetini kısacak kadar sıkı üzerimizden düşecek kadar gevşek olmamalıdır .
Acil Durum Emniyet Kemerinin Yapılması
Emnniyet kemeri olmadığı zaman ve kullanmak gerekli ise yardımcı malzemelerden emniyet kemeri yapmak mümkündür . Yardımcı malzemeler :
1 . Perlon .
2 . Yardımcı veya tam iptir.
1 .Yeterli uzunlıkta perlon bağlandıktan sonra belin etrafına sarılır .alt kısımda bulunan perlon bacak arasından alınarak üst noktadaki diğer uçlarla birleştirilir ve karabina takılır.
2 .Perlon bele bağlanır uçlarının yere kadar uzanması sağlanır ayaklar perlonun içinden geçirilip beldeki emniyet kemerinin içinden karabinaya takılır
|
|
Dağ ipleri - çekerleri ve çeşitleri
|
|
|
İP : Dağcılar tarafından; tırmanma ,inme ,yatay geçişlerde; emniyeti sağlamak ve arama kurtarmada sedye yapmak için kullanılan malzemedir.
İP ÇEŞİTLERİ : Dağcılıkta kullanılan ipler statik ve dinamik olmak üzere iki çeşittir.
Kullanılış durumuna göre ipler :kullanılış durumlarına göre ipler ikiye ayrılır. Ana ipler ve yardımcı ipler.
1- ANA İPLER : 8 mm'den 11'mm ye kadar olan ipler ana ipler sınıfına girer.
2- YARDIMCI İPLER : 4 MM' DEN 7 MM'YE KADAR OLAN İPLER YARDIMCI İPLER SINIFINA GİRER.
İPLERİN SINIFLANDIRILMASI : İPLER SINIFLARINA GÖRE ÜÇ'E AYRILIR
1- YARIM İP : 8 ve 8/5 mm kalınlığındaki ipler yarım ip olarak değerlendirilir.
2- İKİZ İP : 9 mm ve 9/5 mm kalınlığındaki ipler ikiz ip olarak değerlendirilir.
3- TAM İPLER : 10 mm ‘1o/5 mm ve 11 mm kalınlığındaki ipler tam ip olarak değerlendirilir.
DİNAMİK İP ÇEŞİTLERİ
HAVA DURUMUNA GÖRE İP ÇEŞİTLERİ
1. DRY ( KURU ) İP : Sadece kuru havalarda kullanılır.
2. WET ( ISLAK ) İP : Islak havalarda kullanılır.kuru havalarda da kullanılabilir kuru ve ıslak –kuru ipe nazaran daha serttir.
3. WET –DRY ( ISLAK – KURU ) İP : Hem ıslak havalarda hem kuru havalarda kullanılır.
|
|
|
|
PERLON : Özel makinalarda dokunmuş çok farklı renkte ve üzerlerinde çekerlerine göre çizgiler bulunan statik dağcılık malzemesidir .
Dağcılar Tarafından : Ana emniyet noktalarında , ara emniyet noktalarında , emergency (acil durum)emniyet
kemeri yapmada vs . kullanılmaktadır .
Yapılış Özelliğine Göre İki Çeşittir :
1 . Tüplü .
2 . Tüpsüz ( Tek Parça )
ÇEKERLERİ : Perlonlar kullanım özelliklerine göre farklı çekerlerde yapılmaktadır . Farklı imalat firmaları farklı çeker vermektedir . Genellikle perlonun arka yüzündeki her çizginin çekeri 500 kg. Olarak değerlendirilmektedir . Dört çizgi ve üstündeki perlonlar kurtarmalarda kullanılmaktadır . Bazı perlonlar yapılırken uçları bir birilerinin üzerine gelecek şekilde dikilmişlerdir . Bu tip perlonlar ekspres olarak isimlendirilmektedir . Genellikle ara emniyet noktalarında kullanılmaktadırlar .
|
|
|
|
DÜĞÜM NEDİR : İki veya daha fazla ipin belirli bir düzen içinde yan yana ya da üs üste gelerek sıkışma metoduyla çalışmasına düğüm denir.
DÜĞÜM ÇEŞİTLERİ
Düğümler yapılarına ve çalışma sistemine göre 2 ‘ ye ayrılırlar
1 . Hareketli ( Dınamık ) Düğümler :
( A ) : Yarım Kazık
( B ) : Pursik
2 . Hareketsiz ( Statık ) Düğümler :
(A) : Sekizli
(B) : Tamkazık
(C) : Bulin
(D) : Kördüğüm
(E) : Kelebek
(F) : İzbarço
(G) : Camadan
(H) : Balıkçı
(İ) : Perlon Bant
Düğümler Ve Kullanım Yerleri
A . Birinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . SEKİZLİ : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ve ipe bağlanmada kullanılır .
2 . TAM KAZIK : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ya da ipi sabitlemede kullanılır .
3 . YARIM KAZIK : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada kullanılır .
4 . ÇİFT BALIKÇI : İp halkası oluşturmak , aynı ya da değişik kalınlıklardaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . PURSİK : Yüklenince sıkışan bir düğümdür . İniş ya da çıkışlarda emniyet için kullanılır .
6 . PERLON DÜĞÜMÜ : İki perlonun ucunu birbirine bağlamada kullanılır .
B . İkinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . KÖRDÜĞÜM : İpin sonuna atılır dağcının ipten çıkmasını önler .
2 . BULİN : Dağcının ipe bağlanma veya ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır .
3 . CAMADAN : Aynı kalınlıktaki iki ipi birbirine bağlamada kullanılır .
4 . KELEBEK : Arama kurtarmada kullanılan bir düğümdür . İpte aynıuzunlukta veya farklı uzunlukta iki uç elde etmede kullanılır .
DAĞCILIK DÜĞÜMLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Dağcılıkta kullanılan düğümler yer ve şartlara bağlı olmadan bazı özelliklere sahip olmalıdır . Bunlar :
1 . Sağlam olmalıdır .
2 . Basit olmalıdır .
3 . Kolay atılabilmelidir .
4 . İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir .
5 . Kendiliğinden çözülmemelidir .
6 . Estetik olmalıdır .
DÜĞÜMLERİN YAPILIŞ TEKNİKLERİ
1 . Kapalı Sekizli : Emniyet kemerine karabina ile girmede veya
ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında
kullanılır . Çekeri en yüksek düğümdür .
2 . Tam Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini
ana - ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet
noktasına bağlanmasında kullanılır .
3 . Yarım Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede /
almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü
olarak indirmesinde kullanılır . Dinamik bir düğümdür .
4 . Çift Balıkçı : Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . Pursik : Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür . Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler .
6 . Perlon Düğümü : İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır .
7 . Bulin Düğümü : Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır. Tekli veya ikili olabilir .
8 . Açık Sekizli : Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya
kapalı ( kum saati – bolt vs .) Bir alana ana emniyet noktası
kurmada kullanılır .düğüm tamamlandığında kapalı sekizli
şekline döner .Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir .
DÜĞÜMLER VE ÇEKERLERİ
İplere düğüm atıldıktan sonra ipin çekeri düğüme göre azalmaktadır. Aşağıdaki değerler hangi düğümün ipin çekerini nekadar düşürdüğünü göstermektedir. 80 kg. Denemede tek ve ikiz ipler %8 yarım ipler %10 uzar.
1 – Düğümsüz İp Çekeri %100
2 – Sekizli %75 – 80
3 – Camadan %70 – 75
4 – Çift Balıkçı %65 – 70
5 – Perlon Bant %60 – 70
6 – Tek Balıkçı %60 – 65
7 – Tam Kazık %60 – 65
8 – Kördüğüm %60 - 65
|
|
|
|
30 derece ve üzerindeki kayalık alanlarda 3 nokta prensibine bağlı kalarak ( tırmanmanın özelliğine göre değişebilir ) basamak ve tutamakları kullanarak teknik malzemeli veya malzemesiz kaya üzerinde yükselmeye kaya tırmanışı denir.
KAYA TIRMANIŞI YÖNTEMLERİ
Kaya yüzeyindeki basamak ve tutamakların durumlarına,eğimine ve şekline bağlı olarak tırmanmada 3 yöntem kullanılmaktadır.
1 . Dik yükleniş
2 . Yapışma.
3 . Karşıt baskı.
TIRMANIŞ TEKNİĞİ KURALLARI
Tırmanış Tekniği ; Tırmanış yöntemleri ve bu kuralların uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Tırmanış anında; tırmanışa bağlı olarak bütün teknikler veya bir kısmı uygulanabilir.bu teknikler.
1 . Üç nokta kuralı
2 . Denge
3 . Basamak ve tutamakların kontrolu
4 . Tırmanma ritmi
5 . Tırmanma pozisyonları
6 . Kayaya vücut teması
KAYA TIRMANIŞ TEKNİKLERİ
KAYADA BALANSLANMA
|
|
Teknik malzemeyle emniyete alma
|
|
|
Tırmanıcının kendini veya grubunu emniyete alması iki şekilde gerçekleşmektedir.
1. Dinamik Emniyet ( İp Üzerinde Emniyet )
Tırmanıcının kendisi veya ekibini direk olarak ana ( pürsik,grigri,stop decender,sekizli,karabina vs. ) ip üzerine teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
2. Statik Emniyet ( Sabit Malzemeyle Emniyet ) Tırmanıcının kendisini veya ekibini direk olarak sabit malzemeye ( baba,kum saati,sikke,stoper vs. ) teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
|
|
Dağcılıkta iniş çeşitleri
|
|
|
Dağcılıkta iki türlü iniş şekli vardır.
1 – Serbest İniş : Teknik malzeme kullanmadan basamak ve tutamakları kullanarak yapılan iniştir.
2 – Teknik Malzemeyle İiniş : Teknik malzeme kullanılarak yapılan iniştir. 4 çeşittir.
A : Emniyetin lider tarafından sağlandığı iniş şekli ; iniş yapanın direk ana ipe bağlandığı iniş şeklidir. 50 metre iniş yapılabilir.
B : Ana ipin ana istasyona bağlandıktan sonra iniş yapılan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 50 metre iniş yapılabilir.
C : Ana ipin bir ucu direk iniş yapana bağlandıktan sonra ana eniyet noktasındaki karabinadan geçtikten sonra iniş yapan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 25 metre iniş yapılabilir.
D : Dülfer İnişi ; ana emniyet noktası hariç iniş süresince teknik malzeme olarak sadece ip kullanılarak yapılan iniş şeklidir. Üç çeşittir.
1 – İpin sadece kollara dolanarak yapılan iniş şeklidir.
2 – İpin kol ve vücuda sarılarak yapılan iniş şeklidir.
3 – İpin kol ve bacak arasından geçirilerek yapılan iniş şeklidir.
PURSİK DÜĞÜMÜ İLE TIRMANIŞ TEKNİĞİ
Pursik Tırmanışı : Lider tarafından döşenmiş veya sabit hatlarda ; tırmanıcının fazla efor sarfetmeden pürsik veya jumar yardımıyla tek ayak veya çift ayak tekniğiyle yükselmesidir .
Pürsik Düğümünün Özelliği
Pursik ipi kullanılan ana ipin 3 / 2 kalınlığında olması tercih edilmelidir . Anılan uygunlukta ip mevcut değil
ise aynı kalınlıktaki ipten marchard ( fransız ) düğümüyle emniyetli şekilde tırmanış yapılabilir .
PÜRSİK İPİNİN AYARLANMASI
İki adet uygun uzunlukta pürsik ipi yapılır . Birisi göğüs için diğeri ayak içindir .ana ipe bağlanan pursik ipi göğüse karabinayla takılır. Diğer pürsik ipi ana ipe bağlanır ayak basılıp yükselinir ve el ile göğüs pürsiği yukarı sürülür . Göğüs pürsiğine asılarak kilitlenir ayak pürsiği boşa çıkarılır . Ayak pürsik ipi yukarı çekilir ve ayak ileüzerine basılarak yükselinir .
|
|
|
|
Etkinlik boyunca tırmanış ve inişlerde dikkatsizlik sonucu düşmeler meydana gelmektedir. Bu düşüşlerde düşme faktörü ve şok dağcının vücuduna bindireceği olumsuz yüklerdir. Şoku hesaplamak ve limit dışı faktörlerde gerekli tıbbi önlemleri almak sağlık açısından faydalı olacaktır.
DÜŞME FAKTÖRÜ : Düşülen Mesafe / Tırmanılan İp Boyu =
ŞOK : Dağcının Kilosu X Düşülen Mesafe =
ÖRN : Balkonda olan bir dağcı tırmanıyor ve ilk ara emniyet noktasını 0.2 mt. Atıyor. Sonra tırmanmaya devam ediyor 5 mt. Tırmandıktan sonra düşüyor. Düşme faktörü ve şok nedir ?
ÇÖZÜM : Düşülen mesafe : 10 mt. Tırmanılan ip boyu = 5.2 mt.
DÜŞME FAKTÖRÜ : 10 / 5.2 = 1.9
ŞOK : 75 (DAĞCININ KİLOU) X 10 = 750
ÖRN : Tırmanmaya Başlayan Dağcı
1. ARA EM. NOK. 2 MT.
2. “ “ “ 5 “
3. “ “ “ 6 “
4. “ “ “ 7 “ attıktan sonra 2 mt. daha tırmanıyor ve düşüyor. düşme faktörü ve şok kaçtır ?
çözüm : düşülen mesafe 4 mt.
tırmanılan ip boyu : 22 mt. 4 / 22 = 0.18 dir.
şok : 4 x 75 = 300 kg
KİLO NEWTON = KG X 100
Düşmelerde; fizik kuralı bizim arkadaşımız değildir. Düşenin aleyhine işler. İp son karabinadan döndükten sonra düşenin vücuduna binen (g) yük %66 dır. Diğer yanda ara emniyet noktalarına sürtünerek enerjisini kaybeden ipe %34 yük biner.
İpin Şok Gücünün Emilmesi
Lider tırmanışı yapılırken ipin dik veya dik' e yakın bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni düşme durumunda; şokun emilmesi ve ipin başlangıcından düşen dağcıya kadar ipe yayılmasını sağlamaktır.
|
|
İleri kaya tırmanış teknikleri
|
|
|
İleri kaya tırmanışlarında ; tırmanış duvarının özelliğine göre değişiktırmanma teknikleri uygulanmaktadır.
Bunlar :
1. Tek ip tırmanış tekniği .
2. İkiz ( çift ) ip tırmanış tekniği .
3. İkili ( iki ) ip tırmanış tekniği .
4. Solo tırmanış tekniği .
TEK İP TIRMANIŞ TEKNİĞİ
10-10.5-11 mm.kalınlığında tam ipin tırmanış süresince kullanılmasına tek ip denilmektedir .
Alt ana emniyet noktasından başlamak üzere ara emniyet noktalarını kullanarak üst ana emniyet noktasına ulaşana kadar tek ip kullanılmaktadır.
Tek ipin avantajları
1. İkili ipe nazaran daha hafiftir.
2. İkili ipe nazaran ip sürmek daha kolaydır.
3. Ayrı renk ip kullanma özelliği yoktur.
Tek ipin dezavantajları
1. İkili ipe nazaran daha emniyetsizdir.
2. İnişlerde 25 mt.lik iniş yapılabilir.
İKİZ (ÇİFT) İP TEKNİĞİ
İKİZ ( ÇİFT ) İP İLE TIRMANMA TEKNİĞİ
8 veya 8 1 / 2 mm . lik iki farklı renkteki ipin lider tarafından alt ana emniyet noktasından başlayarak aynı ara emniyet noktalarından geçirilerek üst ana emniyet noktasında bitirilmesine ikiz ( çift ) ip tekniği denir .
Liderin İpe Girişi
Alt ana emniyet noktası kurulup emniyeti alındıktan sonra :
1 . Lider emniyet kemerine ipleri ayrı ayrı bağlar .
2 . Liderin ipi ana emniyet noktasında;
(a) karabina ile yarım kazık düğümü ,
(b) sekizli ,
(c) revırso veya atc ye ; artcı tarafından bağlanır .
3 . Lider : ipi ara emniyet noktalarındaki karabinaya beraber takmalıdır .
4 . İpin dolaşmamasına özellikle dikkat edilmelidir.
5 . Lider tarafından üst ana emniyet noktası kurulup emniyet alındıktan sonra sonra ip : üst ana emniyet noktasındaki karabinaya ayrı ayrı bağlanır
İkiz (Çift ) İpin Avantajları
1 . Özellikle tehlikeli ve keskin uçların ( kaya – buz ) bulunduğu alanlarda tırmanış yapılıyor ise tek ipten çok daha emniyetlidir .
2 . Tırmanma yapıldıktan sonra :
( a ) İki ipin ucu bir birine bağlanarak 50 mt . Lik iniş yapılabilir .
( b ) Artcı ipin birisini tırmanmak için kullanırken lider tarafından diğer ip ile yedek malzemeler yukarı çekilebilir .
(c) İkiz ( çift ) ip ince olduğundan daha az yer kaplar ve iki adet ana ipten daha hafiftir .
İkiz (Çift ) İpin Dezavantajları
1 . İki ip tek ipten daha ağırdır .
2 . Özel çalışma gerektirir .
3 . Ana ve ara emniyet noktalarında ip sürmek daha zordur .
4 . Aynı karabinaya iki ipi aynı anda takmak zordur .
5 . Liderin ve artcınınn ana emniyet noktalarında hazırlanması , ipten çıkması ve ana iplere girmesi daha uzun zaman alır .
6 . Ana emniyet noktalarında ( alt – üst ) iki ipin bağlanabilmesi için hms karabinalara ihtiyaç vardır .
7 . Ayrı renkte iki ipe ihtiyaç vardır .
İkili İpte Ana Ve Ara Emniyet Noktaları
İkili ( İki ) İpin Doğru Ve Hatalı Uygulanışı
|
DAĞCILIK : Belirli bir takım ilke ve kurallara dayalı olarak dağlarda yapılan yürüyüş , kampçılık ve tırmanış sporudur .
DAĞCI : K ayada , karda ve buzda dağın ve doğanın bir takım zorluklarını, dağcılık araç ve gereçleri kullanarak aşıp doruğa ulaşan ya da ulaşmayı amaçlayan kişidir .
DAĞCILIK ÇEŞİTLERİ
1 . ALPİNİZM
a . ALPİN STİL : A maç doğrudan zirvedir. zirveye mümkün olan en kısa sürede gidilir ve dönülür.
b . GÜNLÜK YÜRÜYÜŞ ( HIKING ) : Dağda; sabah başlayıp akşam biten günübirlik yürüyüştür .
c . KAMPLI ETKİNLİK ( TREKKING ) : Dağda çadır kamplı olarak yapılan yürüyüşlerdir.
d . EXPEDITION : Dağda uzun süreli ve çok amaçlı olarak (zirve tırmanışları, araştırma gezileri ve tırmanışları vb.) yapılan etkinliklerdir.
e . FERRATA : Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanmaktır .
2 . SPORTİF TIRMANIŞ ( SPORT CLIMBING ) : Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda yapılan tırmanış şeklidir . kendi içinde 4 ana kısma ayrılır .
1 . Boulderİng : Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerini kullanarak kaya üzerinde yapılan antrenmandır .
2 . Kaya Tırmanışı : Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde bir ip boyuna (50 mt.) kadar yapılan tırmanma şeklidir.
3 . Uzun Duvar Tırmanışı : K aya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
4 . Yapay Duvar Tırmanışı : Genellikle kapalı alanlarda ( bazen açık havada ) kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerini barındıran ve genellikle yarışmalara yönelik yapılmış değişik boyutlarda duvarlardır.
Değişik şekillerde ve değişik aralıklarda basamak ve tutamakları içermektedir . Top rope ( üstten emniyetli ip ) tekniğiyle çalışma yapılmaktadır . Bu tırmanış biçiminde duvara dağcılık teknik malzemeleri yerleştirilmez.
Dağlarda yapılan yürüyüş ve tırmanışlar ; patikada , patikası olmayan arazide , kayalık arazide ( çarşak – taşlık – kayalık ) alpin çayırlarında yapılmaktadır .
Her bölgenin kendine özgü koşulları ve bu koşullara bağlı olarak yürüyüş teknikleri vardır .
Yürüyüşler tek başına olabildiği gibi ekip olarak da yapılmaktadır .
İdeal bir tırmanış ekibi 3 kişiden oluşmaktadır . Bu sayı rotanın durumuna bağlı olarak artabilir .
Ekipler seçilirken ; ekip üyelerinin birbirlerini tanımaları , kondüsyon durumları , fiziksel özellikleri ve yaş durumları birbirlerine yakın olmalıdır .
Her ekipte ; bir ekip başı ( lider ) ve bir ekip sonu ( artcı ) vardır.
1. EKİP BAŞI ( LİDER ) : E kibe liderlik eden kişidir . Tüm kararlar lider tarafından alınır .
2. EKİP SONU ( ARTCI ) : Ekip başının yardımcısıdır . Ekibin sonunda yer alır . Ekiptekileri izler , davranışlarını kontrol eder. Gerekirse uyarır . Lider ile arasında sürekli iletişim vardır .
Yürüyüş temposu, sporcuların kondüsyon durumlarına göre ayarlanır . En yavaş yürüyen kişi liderin arkasında yer alır . Lider yürüyüş temposunu bu sporcuya göre ayarlar .
DAĞDA YÜRÜRKEN / TIRMANIRKEN :
Etkinliğin özelliğine ve arazinin yapısına bağlı olarak 4 türlü yürüyüş vardır .
1 . Dik Çıkış .
A .Yoldan Kazandırır .
B .Tırmanıcıyı Yorar .
2 . İniş .
3 . Yan Geçiş .
4 . Zikzak ( Travers ) .
A . Yoldan Kaybettirir .
B . Tırmanıcıyı Daha Az Yorar .
Yürüyüş ve tırmanış süresince taş düşmeleri meydana gelebilir. Taşı düşüren ya da ilk gören “ taş “ diye bağırarak ekibini uyarmalıdır .
Taş düşerken yere çarpma sonucu yükselir ve çarptığı yerdeki taşları da sürükleyebilir . Taş düşerken ; dağcı hemen kaçmamalıdır . Taşın hareketini izlemeli ve son harekette sağa ,sola ya da uygun bır kaya kovuğu varsa içine girerek, taşın çarpma etkisinden kurtulmalıdır .
Yürüyüş ve tırmanış süresince kazalar meydana gelebilmektedir. Kazalar iki konu başlığı altında toplanmaktadır .
İNSAN FAKTÖRLÜ DAĞ KAZALARI
A . Yetersiz Eğitim .
B . Yetersiz beslenme .
C . Yetersiz Malzeme .
D . Aktif Cesaret .
E . Disiplinsizlik .
F . Motivasyonsuzluk .
G . Ego Tatmini .
H . Ekip Uyumsuzluğu .
İ . Fiziksel Uygunsuzluk .
OBJEKTİF DAĞ KAZALARI ( DOĞA FAKTÖRLÜ )
A . Kötü Hava Koşulları .
1 . Fırtına .
2 . Tipi .
3 . Sağnak Yağmur ( Sel ) .
4 . Çığ .
5 . Taş Düşmesi .
6 . Heyelan Vs .
|
KAMP YERİ SEÇİMİ
Kamp yeri seçiminde etken olan bir çok faktör vardır. Bunlardan ülkemizde en az önemseneni kamp yerimizin doğaya verdiği zarardır. Unutulmamalıdır ki bizler doğanın misafirleriyiz ve konforumuz her zaman doğayı korumaktan sonraki kriter olmalıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken kriterler her doğaya çıkan kişinin kendinin ve grubunun güvenliği açısından detaylı öğrenmesi gereken konulardır. Bu konulardan burada özet bir şekilde bahsedilecektir. Lütfen faaliyetlerinizden önce mümkün olan en iyi şekilde bölgenin tanınması, bir harita edinilmesi, su kaynaklarının yerinin haritada işaretlenmesi ve güvenli bir kamp yerinin seçilmesi gibi konular hakkında bilgilerinizden emin olunuz.
Seçebileceğiniz kamp yerlerini doğaya verdikleri zararlar açısından şu şekilde inceleyelim:
Kar - Eridiğinde bıraktığımız neredeyse bütün izleri sileceği için ideal bir kamp yeridir
Düz kaya - Kaya kamp yerimizin bırakacağı izlerden en az etkilenen yerlerden biridir
Kum ya da toprak - Bu kayadan sonraki en uygun alandır
Orman içinde açık, bitkisiz alanlar - Bu tip yerler ilk 3 tercihe göre daha az tercih edilmelidir
Orman çizgisinden yüksekteki çayırlık alanlar - Ağaç çizgisi üzerindeki çayırların çok kısa bir büyüme dönemleri vardır ve dağ ekosistemlerinin en hassas olanlarından biridir. Böyle bir alanda bir hafta bırakılmış bir çadır tüm sezon boyunca o noktada bitki oluşumunu durdurabilir. Böyle bir yerde kamp yapmak gerektiğinde çadırın yerini sık sık değiştirmek verilen zararı azaltacaktır.
Orman çizgisinden yüksekteki bitki barındıran alanlar - Dağ bitkileri çok yavaş büyür. Kısa bir kamp bile dağ bitkilerinin gelişimini senelerce etkileyecek bir zarar verebilir.
Su kenarları - Su kenarlarındaki bitkiler özellikle hassastır ve daha fazla insan doğaya çıktıkça su kirlenmesi de ciddi bir problem haline gelmiştir. Doğada kullanılan bir çok kamp yeri de ne yazık ki su kaynaklarının ve durağan suların yanındadır. İdeal olan su kaynaklarının en az 50 metre uzağında kamp yapmaktır. Türkiye dağlarındaki su kaynakları genel olarak temiz olmakla beraber doğaya çıkan kişilerin sayısının artmasıyla kirlenme başlamıştır.
Doğaya verebileceğimiz zararlar dışında kamp yerimizi seçerken başka dikkat edilecek konular da vardır:
· Çadır kurulan yerin eğimli olmaması ve zeminin taşlı olmaması gerekir. Eğer eğimli bir yere kamp kurulacaksa çadırda baş kısmı eğimin yüksek kısmında kalacak şekilde yatılmalıdır
· Kamp yeri çığ, sel, taş düşmesi, heyelan gibi potansiyel tehlikelerden uzak bir noktada olmalıdır. Bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu konunun teorik olarak öğrenilmesinin yanında pratikte de bilginin desteklenmesi önemlidir. Ülkemizde ve yurt dışında özellikle çığ tehlikesi ve taş düşmesi gibi potansiyel tehlikelerle bir çok insan karşı karşıya kalmakta ve hayatlarını kaybetmektedirler.
· Seçilen kamp yeri mümkünse rüzgardan en az etkilenecek bir noktada kurulmuş olmaldır.
· Kamp yeri su kaynaklarına makul bir mesafede olmalıdır. Su kaynaklarına çok yakın olmak doğaya zarar vereceği gibi 20 dakikadan uzak bir mesafedeki su kaynağı da gereksiz vakit kaybına neden olacaktır.
· Kamp yeri planladığımız aktive planına uygun bir noktada olmalıdır. Önceki faktörler nedeniyle rotanın başlangıcından uzak bir yere kamp kurmak aktivitenin tamamlanmasını tehlikeye sokabilir.
1 . Ulaşım İçin :
* Araç ya da yaya yoluna yakın olmalıdır .
2 . Yaşam Desteği İçin :
1 . Suya yakın olmalıdır .
2 . Bölgenin 3 / 2 ‘ sine hakim olmalıdır .
3 . Hayvan geçiş noktalarında olmamalıdır .
3 . Güvenlik İçin :
1 . Sel tehlikesine karşı kuru da olsa dere kenarlarına kurulmamalıdır .
2 . Kaya düşmelerine karşı kaya altında olmamalıdır .
3 . Yıldırım tehlikesine karşı tek ağaç altında ve mağara içinde ( duvarla bitişik ) olmamalıdır .
|
|
DAĞCILIK MALZEMELERİ
Dağcılıkta Kullanılan Malzemeler : 4 Kısma Ayrılmaktadır .
1 . ANA KAMP MALZEMELERİ VE ORTAK KULLANILAN MALZEMELER:
A . Çadır .
B . Ocak Takımları .
E . Yemek Pişirme Takımları .
F . Mumluk + Mum .
2 . KİŞİSEL MALZEMELER :
A . Yürüyüş ve Tırmanma Ayakkabıları.
B . Sırt Çantaları .
C . Uyku Tulumu
D . Mat Çeşitleri .
E . Termos Takımları .
F . Kafa Feneri .
G . Batonlar
H . Giysiler.
J . Kask
3 . YÖN BULMA MALZEMELERİ :
A . Harita .
B . Pusula .
C . Altimetre .
D . Barometre .
E . Rüzgar Ölçer .
F . GPS .
4 . TEKNİK MALZEMELER :
A . Sikkeler .
B . Stoperler . Hexentricler . Tricamlar . Frıendler .
C . Stop Decenderler .
D . Jumarlar .
E . Sekizliler . Atc, reverso
F . Makaralar .
G . Karabinalar .
1 . Kilitli karabinalar . 2 . Kilitsiz karabinalar .
H . Çekiç .
I. Sky hooklar .
J . Grigri .
K . İp Merdivenler .
L . Nut Key ‘ Ler .
M . Emniyet kemerleri .
|
|
ÇADIRLAR
ÇADIR : Her türlü hava koşullarında ( rüzgar,yağmur,kar,tipi vs.) kullanıcıyı korumak ve barınma sağlamak maksadıyla, genellikle dış tentesi, su ve hava geçirmeyen naylondan, iç tentesi ; hava geçiren su damlalarını geçirmeyen birkumaştan yapılmış malzemedir.
ÇADIR ÇEŞİTLERİ : Çadırlar yapılışlarına göre 4 çeşittir.
1 . Dome
2 . Tünel
3 . Üçgen ( Köşeli )
4. Geodesic
KULLANILIŞLARINA GÖRE : Çadırlar. Kullanılış aylarına göre 5 ' e ayrılır.
1 Mevsimlik ( Yazlık Çadır )
2 Mevsimlik ( Yaz – Sonbahar)
3 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar)
4 Mevsimlik ( Yaz-Sonbahar-İlkbahar-Kış )
5 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar-Kış-Yüksek İrtifa )
POLLERİNE ( DİREK ) GÖRE : İki Çeşittir.
Alüminyum ve Fibergılas
POL SAYISI : 2-3-4-5-6 ve ½ pollu veya alüminyumlu olabilir.
YAPILARINA GÖRE : Çadırlar yapılarına göre 1 veya 2 kapılı olabilir.
KAPASİTELERİNE GÖRE :
1–2 kişilik etkinlik çadırı
3-4 kişilik kamp çadırı
5-6-7-8 kişilik vs. kapasiteli ana kamp çadırı olarak çeşitli büyüklükte olabilirler .
ÇADIRLARIN YAPIM ÖZELLİKLERİ
A : Su Geçirmez Dış Tente .
B : Soluyabilen İç Tente .
C : İç Ve Dış Tente Arası Yalıtım Bölgesi .
D : Su Geçirmeyen Alt Tente .
E : Bağlama İpleri .
F : Çadır İçi Cepleri .
G : Bazı Çadırlarda Fener Asma Yeri .
H : Kapı . ( bazı tip çadırlarda iki adet )
ÇADIR ÇEŞİTLERİ
ÇADIRIN KURULMASI VE ÇEVRE DÜZENİ
ÇADIR YERİ SEÇİMİ :
1 . Çadırlar direk ağaç altlarına kurulmamalıdır .
( A ) Yağmur yağdıktan sonra ağaçtaki damlalar uzun süre düşmeye devam eder . Çadır güneş göremeyeceği için
kuruması uzun zaman alır .
( B ) Fırtınanın etkisiyle dallar kırılabilir çadıra ve kullanıcıya zarar verebilir .
ÇADIRIN KURULMASI :
1 . Çadırın kurulacağı alan temizlenmelidir . Çadırın tabanını delebilecek sivri uçlu nesneler çıkarılmalıdır .
2 . Çadırın kapısı dağ ve vadi rüzgarlarından etkilenmeyecek yöne bakmalıdır .
3 . Çadır yere serildikten sonra şayet rüzgar varsa, rüzgar yönündeki köşelerden yere çivilerle sabitlenmelidir .
NOT : Rüzgar sürati yüksek ise çadırın rüzgar altı tarafındaki kapısı açılıp içine sırt çantaları konulduktan sonra
kapısı kapatılmalıdır .
4 . Çadır sabitleme köşeleri gerdirildikten sonra ( çadırın içinde kırışıklık olmamalıdır ) sabitleme çivileriyle yere
sabitlenmelidir .
5 . İyi gerdirilmiş bir çadırda dış tente iç tenteye temas etmemelidir .
ÇADIRIN İÇ DÜZENİ :
Bazı çadırlarlarda bir, bazı çadırlarda iki bağaj vardır . Çadırların iç düzeni bağaj durumuna ve kullanıcı sayısına göre değişmektedir .
1 . Malzemeler, iç tenteyle dış tenteyi birbirine yapıştırmamalıdır .
2 . Her malzemenin belirli bir yeri olmalıdır .
3 . İstenilen her malzeme her koşulda bulunabilmelidir .
4 . Yiyecekler belirli bir bölümde kapalı nesneler içinde olmalıdır .
5 . Kıyafetler düzenli olarak çadırın bir köşesinde toplanmalıdır . Gerekirse yastık olarak kullanılabilir .
6 . Ayakkabılar ve sırt çantaları battal boy poşetlerin içinde ağızları kapalı olarak bağaj bölümünde tutulmalıdır .
7 . Teknik malzemeler çadırın kenarında uygun bir yerde tutulabilir.
8 . Çadırdan dışarı gidildiğinde çadırın kapıları mutlaka kapatılmalıdır .
YÜKSEK RAKIMLARDA ÇADIR VE ÇEVRE DÜZENİ
1 . Yazın Yüksek Rakımlı Dağlarda : Olanak varsa çadırın etrafı taş duvarlarla çevrilmelidir .
2 . Çadırın sabitleme ipleri toprağa girmiyor ise tamamı taşlara bağlanmalıdır
|
|
OCAKLAR
Her yakıtın kendine özgü özellikleri olduğu için, ocakları genel olarak kullandıkları yakıtlara göre ayırabiliriz. Aşağıdaki tabloda farklı yakıtların avantaj ve dezavantajları gösterilmiştir. Ocağınızı seçerken kullanım alanlarınızı düşünerek size en avantajlı olacak ocağı bu tablodan bulabilirsiniz.
|
Yakıt Türü
|
Avantajlar
|
Dezavantajlar
|
|
Saatçi Benzini
(White Gas)
|
Petrol bazlı olmasına rağmen daha temiz ve hızlı yanan, aynı zamanda oldukça sıcak bir aleve sahip bir yakıttır. Yakıt döküldüğünde çabuk buharlaşır ve koku bırakmaz. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur.
|
Ülkemizde bulunması zordur ve fiyatı benzine göre daha pahalıdır. (Bazı yerlerde saatçi benzini olarak satılmaktadır)Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Pompa Benzini
|
Bulunması kolaydır. Sıcak bir alevi vardır. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır.
|
Ocakların düzenli bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir ve kısık alevde kullanmak tavsiye edilmez. Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Kerosene
|
Sıcak bir alevle yanar. Yakıt kolay kolay alev almaz. Japon sobalarında da aynı yakıt kullanıldığından bulunması kolaydır.
|
Ayrı bir ön ısıtma yakıtı gereklidir. Yakıt döküldüğünde çok zor buharlaşır ve ardında koku bırakır. Yakma esnasında parlayabilir
|
|
Alkol
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır. Sessizdir ve yakıtı kolay bulunur.
|
Yavaş yanar ve çok soğuk durumlar için uygun değildir. Yakıt çok ağırdır ve uzun faaliyetlere uygun değildir.
|
|
Camping Gaz
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Isı kontrolü tam olarak yapılabilir. Yakıt kartuşları kolay bulunur.
|
Soğuk havalarda çalışmaz. Kartuşlar tek boydadır ve tamamen bitmeden değiştirilemezler. Kartuştaki yakıtın tamamen bitmesini beklemek zaman kaybettirir
|
|
Bütan Propan
|
Türkiye'de yeni olmasına rağmen yurtdışında yaygın olarak kullanılır. Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Camping Gas'den daha soğuk ortamlarda kullanılabilir. İki boy kartuşu vardır. Kartuşlar tamamen bitmeden çıkarılabilirle
|
Yakıtı Camping Gaz'dan daha pahalıdır.
|
|
Katı Yakıt
|
Acil durum ocağı olarak ve bivaklarda sıcak bir içecek için kullanılır
|
Düşük ısı verir, rüzgar koruması ve ısı kontrolü yoktur.
|
OCAKLARIN KULLANIMI
Her ocağın alındıktan sonra en uygun kullanımı için kullanma kılavuzunu okumanız en doğrusudur. Bakımının yapılması konusunda da bu kılavuzlarda detaylı bilgi bulabilirsiniz. Genel olarak farklı ocakların kullanımları ile ilgili açıklamalar aşağıdadır.
Ocak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sıvı yakıtlar ve bunların buharları tehlikelidir. Ocaklara yakıt doldururken ocağın sıcak olmadığından ve etrafta açık alev olmadığından emin olun. Ayrıca pompalı ocaklarda yakıt tankı içindeki basıncı ocak soğuduktan sonra boşaltmanız faydalıdır.
Çoğu çadır ve uyku tulumları yanıcıdır ve tehlike anında bunların içinden hızlı bir şekilde çıkmak çok zordur. Ocaklardan kaynaklanan kazalar az olsa da bu kazaların sonuçları çok ciddidir. Ocakları kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyunuz ve dağda kullanmadan önce mutlaka açık havada kullanıp nasıl çalıştığını öğreniniz. Eğer ocak kullanımına yabancıysanız ocağı çadırın içinde kesinlikle kullanmayınız. Ocakları çadırın içinde kullanmak tavsiye edilmese de bazı durumlarda bu kaçınılmazdır. Ocağı çadırın içinde kullanmanız şartsa bile yakma işlemini mutlaka çadırın dışında yapmalısınız. Çadırda kullanmak için gaz ve alkol ocakları benzin ocaklarına göre daha uygundur. Bu yüzden kış faaliyetlerine bir benzinli, birde alkol ya da gaz ocağı götürülebilir. Tüm ocaklar oksijen kullanır ve bu yüzden tamamen kapalı yerlerde kullanılmamalıdırlar.
Ocaktan sağlanan ısının daha verimli kullanılması için ısıtılan kabın kapağı mutlaka kapanmalıdır. Ayrıca rüzgar da ocakların verimini azaltan faktörlerden biridir. Alkol ocakları dışındaki ocakları rüzgardan korumak gerekir. Bunun için sert bir alüminyum folyo kullanılabilir.
Ocaklar Hakkında Genel Bilgiler
Ocakların performansları genelde 10°C'deki bir litre suyu aynı hava sıcaklığında kaç dakikada kaynattıklarına bakılarak karşılaştırılır. Benzin ocaklarında bu süre 4 ile 7 dakika arasında değişir. Alkol ve Camping Gaz ocaklarında ise bu süre 15 dakika civarındadır. Propan karıştırılmış bütan ocaklarında ise bu süre 5 ile 9 dakika arasında değişmektedir. 2 - 3 dakikalık farkların çok önemli olmadığı düşünülebilir fakat soğuk bir havada, yüksek irtifada su yapmak için kar erittiğimizi düşünürsek bu fark daha açıklık kazanacaktır. Bildiğiniz gibi yükseklik arttıkça kaynama derecesi düşer bu da yemeklerin pişme süresini arttırır. Aşağıdaki tabloda deniz seviyesinde bir dakikada pişen bir şeyin çeşitli yüksekliklerde ne kadar zamanda piştiği gösterilmiştir.
|
YÜKSEKLİK (M.)
|
KAYNAMA SICAKLIĞI (°C)
|
PİŞME SÜRESİ
|
|
Deniz Seviyesi
|
100
|
1.0
|
|
1500
|
95
|
1.9
|
|
3000
|
90
|
3.8
|
|
4500
|
85
|
7.2
|
|
7000
|
80
|
13
|
OCAKLAR – BAKIMLARI VE YAKMA TEKNİKLERİ
|
OCAK : Dağcının yemeğini pişirmesi ve ihtiyacı olan sıcak sıvıyı alabilmesi için özel imalat farklı iklim şartlarında yanabilen farklı firmalar tarafından değişik tipte ocaklar üretilmiştir .
Ocak Yakıtları : Firmanın el kitabında belirtilmiştir . White gaz veya benzin tüm ocaklarda emniyetle yanmaktadır .
Ön Isıtma : Ocaklardaki benzininin çiğ yanmasını önlemek için ispirto , aseton vs gibi ön ısıtıcıların ısıtma kabına doldurularak yakılmasır . Ön ısı ocağın ısınmasını sağlar . Ön ısıtıcıdaki yakıtın bitmesine yakın benzin yavaşca açılarak ocak alevlendirilir .
Bakım : Etkinliğe gitmeden önce ve döndükten sonra ocak tamemen sökülüp temizlenmelidir . Özellikle benzin meme delikleri ve çelik teller ( bazı ocaklarda bulunmamaktadır ) temizlenip basınçlı hava tutulmalıdır .
Ocak imalat firmaları : Yaygın olarak MSR ve KOLEMAN firmalarıdır
|
|
|
|
Yürüyüş ve tırmanma ayakkabıları.
|
|
|
1 . Tabanlar : 4+2 – 4+3 – 4+4 sistemine göre üretilmiş ve vibram taban olarak adlandırılmıştır .
vibramın özelliği, bükülmemesidir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara çarşak koruyucu bantları takılarak çarşaklarda yıpranması önlenmiştir .
3 . Gövde : Solunum yapabilme ve su geçirmeme özelliği için tek parça deri ya da nubuktan üretilmiş olmalı ve krampon takılabilme özelliğine sahip olmalıdır .
4 . İniş Bantları : İnişlerde parmakların ayakkabının ucuna değmemesi için bileğin önünde bulunan iniş bantlarına sahip olmalıdır .
5 . Bağlama Kancaları : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için, bağcık bağlama yerleri yarı açık kancalardan yapılmış olmalıdır .
NOT : Ayakkabılar her etkinlikten sonra temizlenmeli ve içlerine kağıt ya da bez doldurularak şekillerinin bozulmamasına özen gösterilmelidir .
KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI ( FRICTION ) :
1 . Tabanlar : Plastikten yapılmış olup kayayı tutma özelliğine sahiptir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara plastik bantlar takılarak kayaya sürtünmeden dolayı gövdenin yıpranması önlenmiş olmalıdır .
3 . Gövde : Solunum yapabilen kumaştan yapılmış ve bağlama ipleriyle güçlendirilmiş olmalıdır .
4 . Yan Bantlar : Ayakkabının yıpranmasını ve kolayca yırtılmasını önlemek için tabandan başlayıp üstte birleşen güçlendirme bantları takılmış olmalıdır
5 . Bağlama : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için bağlama ipleri ya da yapışkan bantlarla desteklenmiş olmalıdır .
6 . Ayakkabı Ölçüsü : Ayakkabının tırmanışta ayakta dönmesini önlemek ve temas edilen yeri hissetmek için ayağa tam oturmalıdır .
|
|
|
|
SIRT ÇANTALARI : Etkinlik süresince dağcının kullandığı malzemeleri taşımak için korduradan yapılmış farklı büyüklükte ve farklı yapıda sırt çantaları mevcuttur . İdeal sırt çantası büyüklüğü kullanıcının boyu ile orantılı olmalıdır .
ÖR :175 CM . boyundaki bir dağcı için ideal çanta kapasitesi 75 – 80 lt. olmalıdır . Sırt çantası ayarları kullanıcı tarafından vücut uygunluğuna göre ayarlanmalıdır . Sırt çantası ağırlığı asla omuzlarda yüklenmemelidir . Yük bele binmeli omuzlar dengeleyici olmalıdır .
SIRT ÇANTASI VE AYARLARI
SIRT ÇANTASININ YERLEŞTİRİLMESİ
Sırt çantasını yerleştirilmesi kullanıcıya rahatlık sağlayacağı gibi denge bakımından önemlidir .
1 . Ağır malzemeler sırta yakın olmalıdır .çantanın dışına doğru hafif malzemeler gelmelidir .
2 . En son kullanılacak malzemeler çantaya önce konulmalıdır .
3 . Acil kullanımı olan malzemeler en üste konulmalıdır .
4 . Çantanın içine konacak büyük boy naylon poşetin içine tüm malzemeler konmalıdır yağmur yağınca ıslanmaları önlenmiş olur . Benzin gibi akıcı malzemeler çantanın en altında olmalıdır.
|
|
|
|
Uyku tulumunun görevi havayı hapsetmek ve vücudun etrafında tutmaktır. Bunu yaparken aynı zamanda vücudumuzdan uyurken bile dışarıya verilen su buharının dışarıya çıkmasına izin vermelidir. Havayı tutmak için uyku tulumlarında farklı dolgu malzemeleri kullanılmakta ve bu dolgu malzemeleri değişik kumaşlarla yerinde tutulmaktadır. Bir uyku tulumunun verimliliği içinde tuttuğu havaya bağlıdır ki bu da tulumun kalınlığına, yani dolgu malzemesinin miktarına ve hava tutma yeteneğine ile doğrudan ilişkilidir.
Isı Dereceleri
Bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metabolizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgar hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200 cm. ile 230 cm. arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.
Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.
Dolgu Malzemeleri
Uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir.
Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Tükçe'de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; " Feather " ve " Down ". " Feather " tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, " Down " ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. " Down " tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% " Down " bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç " Down " olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa'da kullanılan bir yöntemdir fakat " Down " dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika'da kullanılan ve tüyün bir ounce'ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800'e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır.
Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Dış ve İç Kumaşlar
Tulumun dışındaki kumaşın rüzgara karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir. Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikro-fiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.
Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikro-fiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.
Başlık
Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız - ki dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır - tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk bir kafa baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Matlar
Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11-12 mm. kalınlığında matlar kullanılır.
Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülasyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therm-a-Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
UYKU TULUMU BAKIMI
Kullanılmadığı zamanlarda tulumunuzu bol ve hava geçirgen bir torba da saklamalı ya da dolabınıza dikine asmalısınız. Tulum asla sıkıştırılmış bir vaziyette ya da nemli olarak saklanmamalıdır. Faaliyet esnasında tulum kendi torbasında saklanmalı ve eğer ıslanma ihtimali varsa ayrıca su geçirmez bir torbaya konulmalıdır.
Yatmadan önce tulum serilmeli ve iyice kabarana kadar silkelenmelidir. Tulum kullanıldıktan sonra nemlenmiş olabileceğinden havalandırılmalı, mümkünse açılıp çadırın üstüne serilmelidir. Tulum torbasına basılırken ise katlayarak sokmak yerine düzensiz bir şekilde sıkıştırılmalıdır. Böylece tulum hep aynı yerlerden katlanmayacağı için dolgu malzemesi de tulumun içinde daha eşit yayılabilecektir.
Tulumunuzun kabarma yeteneğini kaybetmesi genelde pislenmenin bir sonucu olduğundan böyle bir durumda tulumunuzu yıkamanız gerekecektir. Çoğu uyku tulumu çamaşır makinasında yıkanabilse de yıkama işlemi ile ilgili üreticinin tavsiyelerini uygulamak en sağlıklı olandır. Doğal dolgu malzemesi kullanılmış uyku tulumlarını yıkarken daha özenli olmanız malzemenizin hayatını daha uzatacaktır.
Uyku tulumu dolum malzemesine bağlı olarak iki çeşittir.
1 . Kaz Tüyü : Kaz ve ördeklerin göğsünden alınan tüylerin özel makinalarla püskürtülerek özel kumaşların içine doldurulmasıyla yapılmaktadır.
Avantajları : Sıcak tutar, sıkıştırılınca az yer kaplar, hafiftir.
Dezavantajları : Pahalıdır, ıslanınca zor kurur
2. Elyaf : Kimyasal bileşimler sonucu ortaya çıkarılmış değişik alanlarda kullanılan dolgu malzemedir.
Avantajları : Kaz tüyünden daha ucuzdur, ıslanınca kolay kurur.
Dezavantajları : Fazla yer kaplar,ısıtma özelliği kaz tüyünden daha düşüktür.
Uyku Tulumunun Kullanılış Sezonları
|
|
|
|
|
BATON : Uygun baton kullanımı üzerimizdeki yükün 3 / 1 ‘ni alabilir ayakta duran dağcı dirseklerini 90 lik açıyla tuttuğunda elinin içindeki batonların uçları yere değmelidir .
|
|
|
|
|
|
Dağcının başını ;taş düşmelerinde , çarpmalarda korumak için polyethelene veya polycarbonete ' den yapılmış darbelere karşı esneyebilen özelliği sayesinde kolayca kırılmayan güvenlik malzemedir .
Gece yürüyüşlerinde fenerin takılabilmesi için özel parçalar eklenmiştir .
Kaskın içindeki ayarlama bantları sayesinde kullanıcının başının ölçülerine göre ayarlanabilmektedir .
Üzerindeki delikler ısının dışarı çıkmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir .
Kaskın ayarları yapıldıktan sonra boynun altındaki klipsleri kullanıcıyı boğmayacak ve kaskın oynamasını önleyecek şekilde sıkmak kullanıcının emniyeti için önemlidir .
|
|
|
|
|
Dağcının tırmanışta , inişte ve kurtarmada kullandığı malzemedir genellikle perlondan yapılmış ve bağlanma
noktalarında metal klipsler kullanılmıştır .
Üç çeşittir .
1 . Full body emniyet kemeri .
2 . Alt emniyet kemeri .
3 . Üst emniyet kemeri .
Emniyet kemerleri giyildikten sonra bağlama klipslerine özellikle dikkat edilmelidir .bazı emniyet kemerlerinin klipslerinin üzerinde hatalı bağlanıldığı zaman hatalı giyildiğini belirten ( danger ) tehelikeli yazısı dıştan okunacak şekilde gözükür . Emniyet kemeri vücudun hareket kabiliyetini kısacak kadar sıkı üzerimizden düşecek kadar gevşek olmamalıdır .
Acil Durum Emniyet Kemerinin Yapılması
Emnniyet kemeri olmadığı zaman ve kullanmak gerekli ise yardımcı malzemelerden emniyet kemeri yapmak mümkündür . Yardımcı malzemeler :
1 . Perlon .
2 . Yardımcı veya tam iptir.
1 .Yeterli uzunlıkta perlon bağlandıktan sonra belin etrafına sarılır .alt kısımda bulunan perlon bacak arasından alınarak üst noktadaki diğer uçlarla birleştirilir ve karabina takılır.
2 .Perlon bele bağlanır uçlarının yere kadar uzanması sağlanır ayaklar perlonun içinden geçirilip beldeki emniyet kemerinin içinden karabinaya takılır
|
|
Dağ ipleri - çekerleri ve çeşitleri
|
|
|
İP : Dağcılar tarafından; tırmanma ,inme ,yatay geçişlerde; emniyeti sağlamak ve arama kurtarmada sedye yapmak için kullanılan malzemedir.
İP ÇEŞİTLERİ : Dağcılıkta kullanılan ipler statik ve dinamik olmak üzere iki çeşittir.
Kullanılış durumuna göre ipler :kullanılış durumlarına göre ipler ikiye ayrılır. Ana ipler ve yardımcı ipler.
1- ANA İPLER : 8 mm'den 11'mm ye kadar olan ipler ana ipler sınıfına girer.
2- YARDIMCI İPLER : 4 MM' DEN 7 MM'YE KADAR OLAN İPLER YARDIMCI İPLER SINIFINA GİRER.
İPLERİN SINIFLANDIRILMASI : İPLER SINIFLARINA GÖRE ÜÇ'E AYRILIR
1- YARIM İP : 8 ve 8/5 mm kalınlığındaki ipler yarım ip olarak değerlendirilir.
2- İKİZ İP : 9 mm ve 9/5 mm kalınlığındaki ipler ikiz ip olarak değerlendirilir.
3- TAM İPLER : 10 mm ‘1o/5 mm ve 11 mm kalınlığındaki ipler tam ip olarak değerlendirilir.
DİNAMİK İP ÇEŞİTLERİ
HAVA DURUMUNA GÖRE İP ÇEŞİTLERİ
1. DRY ( KURU ) İP : Sadece kuru havalarda kullanılır.
2. WET ( ISLAK ) İP : Islak havalarda kullanılır.kuru havalarda da kullanılabilir kuru ve ıslak –kuru ipe nazaran daha serttir.
3. WET –DRY ( ISLAK – KURU ) İP : Hem ıslak havalarda hem kuru havalarda kullanılır.
|
|
|
|
PERLON : Özel makinalarda dokunmuş çok farklı renkte ve üzerlerinde çekerlerine göre çizgiler bulunan statik dağcılık malzemesidir .
Dağcılar Tarafından : Ana emniyet noktalarında , ara emniyet noktalarında , emergency (acil durum)emniyet
kemeri yapmada vs . kullanılmaktadır .
Yapılış Özelliğine Göre İki Çeşittir :
1 . Tüplü .
2 . Tüpsüz ( Tek Parça )
ÇEKERLERİ : Perlonlar kullanım özelliklerine göre farklı çekerlerde yapılmaktadır . Farklı imalat firmaları farklı çeker vermektedir . Genellikle perlonun arka yüzündeki her çizginin çekeri 500 kg. Olarak değerlendirilmektedir . Dört çizgi ve üstündeki perlonlar kurtarmalarda kullanılmaktadır . Bazı perlonlar yapılırken uçları bir birilerinin üzerine gelecek şekilde dikilmişlerdir . Bu tip perlonlar ekspres olarak isimlendirilmektedir . Genellikle ara emniyet noktalarında kullanılmaktadırlar .
|
|
|
|
DÜĞÜM NEDİR : İki veya daha fazla ipin belirli bir düzen içinde yan yana ya da üs üste gelerek sıkışma metoduyla çalışmasına düğüm denir.
DÜĞÜM ÇEŞİTLERİ
Düğümler yapılarına ve çalışma sistemine göre 2 ‘ ye ayrılırlar
1 . Hareketli ( Dınamık ) Düğümler :
( A ) : Yarım Kazık
( B ) : Pursik
2 . Hareketsiz ( Statık ) Düğümler :
(A) : Sekizli
(B) : Tamkazık
(C) : Bulin
(D) : Kördüğüm
(E) : Kelebek
(F) : İzbarço
(G) : Camadan
(H) : Balıkçı
(İ) : Perlon Bant
Düğümler Ve Kullanım Yerleri
A . Birinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . SEKİZLİ : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ve ipe bağlanmada kullanılır .
2 . TAM KAZIK : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ya da ipi sabitlemede kullanılır .
3 . YARIM KAZIK : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada kullanılır .
4 . ÇİFT BALIKÇI : İp halkası oluşturmak , aynı ya da değişik kalınlıklardaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . PURSİK : Yüklenince sıkışan bir düğümdür . İniş ya da çıkışlarda emniyet için kullanılır .
6 . PERLON DÜĞÜMÜ : İki perlonun ucunu birbirine bağlamada kullanılır .
B . İkinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . KÖRDÜĞÜM : İpin sonuna atılır dağcının ipten çıkmasını önler .
2 . BULİN : Dağcının ipe bağlanma veya ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır .
3 . CAMADAN : Aynı kalınlıktaki iki ipi birbirine bağlamada kullanılır .
4 . KELEBEK : Arama kurtarmada kullanılan bir düğümdür . İpte aynıuzunlukta veya farklı uzunlukta iki uç elde etmede kullanılır .
DAĞCILIK DÜĞÜMLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Dağcılıkta kullanılan düğümler yer ve şartlara bağlı olmadan bazı özelliklere sahip olmalıdır . Bunlar :
1 . Sağlam olmalıdır .
2 . Basit olmalıdır .
3 . Kolay atılabilmelidir .
4 . İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir .
5 . Kendiliğinden çözülmemelidir .
6 . Estetik olmalıdır .
DÜĞÜMLERİN YAPILIŞ TEKNİKLERİ
1 . Kapalı Sekizli : Emniyet kemerine karabina ile girmede veya
ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında
kullanılır . Çekeri en yüksek düğümdür .
2 . Tam Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini
ana - ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet
noktasına bağlanmasında kullanılır .
3 . Yarım Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede /
almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü
olarak indirmesinde kullanılır . Dinamik bir düğümdür .
4 . Çift Balıkçı : Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . Pursik : Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür . Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler .
6 . Perlon Düğümü : İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır .
7 . Bulin Düğümü : Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır. Tekli veya ikili olabilir .
8 . Açık Sekizli : Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya
kapalı ( kum saati – bolt vs .) Bir alana ana emniyet noktası
kurmada kullanılır .düğüm tamamlandığında kapalı sekizli
şekline döner .Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir .
DÜĞÜMLER VE ÇEKERLERİ
İplere düğüm atıldıktan sonra ipin çekeri düğüme göre azalmaktadır. Aşağıdaki değerler hangi düğümün ipin çekerini nekadar düşürdüğünü göstermektedir. 80 kg. Denemede tek ve ikiz ipler %8 yarım ipler %10 uzar.
1 – Düğümsüz İp Çekeri %100
2 – Sekizli %75 – 80
3 – Camadan %70 – 75
4 – Çift Balıkçı %65 – 70
5 – Perlon Bant %60 – 70
6 – Tek Balıkçı %60 – 65
7 – Tam Kazık %60 – 65
8 – Kördüğüm %60 - 65
|
|
|
|
30 derece ve üzerindeki kayalık alanlarda 3 nokta prensibine bağlı kalarak ( tırmanmanın özelliğine göre değişebilir ) basamak ve tutamakları kullanarak teknik malzemeli veya malzemesiz kaya üzerinde yükselmeye kaya tırmanışı denir.
KAYA TIRMANIŞI YÖNTEMLERİ
Kaya yüzeyindeki basamak ve tutamakların durumlarına,eğimine ve şekline bağlı olarak tırmanmada 3 yöntem kullanılmaktadır.
1 . Dik yükleniş
2 . Yapışma.
3 . Karşıt baskı.
TIRMANIŞ TEKNİĞİ KURALLARI
Tırmanış Tekniği ; Tırmanış yöntemleri ve bu kuralların uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Tırmanış anında; tırmanışa bağlı olarak bütün teknikler veya bir kısmı uygulanabilir.bu teknikler.
1 . Üç nokta kuralı
2 . Denge
3 . Basamak ve tutamakların kontrolu
4 . Tırmanma ritmi
5 . Tırmanma pozisyonları
6 . Kayaya vücut teması
KAYA TIRMANIŞ TEKNİKLERİ
KAYADA BALANSLANMA
|
|
Teknik malzemeyle emniyete alma
|
|
|
Tırmanıcının kendini veya grubunu emniyete alması iki şekilde gerçekleşmektedir.
1. Dinamik Emniyet ( İp Üzerinde Emniyet )
Tırmanıcının kendisi veya ekibini direk olarak ana ( pürsik,grigri,stop decender,sekizli,karabina vs. ) ip üzerine teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
2. Statik Emniyet ( Sabit Malzemeyle Emniyet ) Tırmanıcının kendisini veya ekibini direk olarak sabit malzemeye ( baba,kum saati,sikke,stoper vs. ) teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
|
|
Dağcılıkta iniş çeşitleri
|
|
|
Dağcılıkta iki türlü iniş şekli vardır.
1 – Serbest İniş : Teknik malzeme kullanmadan basamak ve tutamakları kullanarak yapılan iniştir.
2 – Teknik Malzemeyle İiniş : Teknik malzeme kullanılarak yapılan iniştir. 4 çeşittir.
A : Emniyetin lider tarafından sağlandığı iniş şekli ; iniş yapanın direk ana ipe bağlandığı iniş şeklidir. 50 metre iniş yapılabilir.
B : Ana ipin ana istasyona bağlandıktan sonra iniş yapılan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 50 metre iniş yapılabilir.
C : Ana ipin bir ucu direk iniş yapana bağlandıktan sonra ana eniyet noktasındaki karabinadan geçtikten sonra iniş yapan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 25 metre iniş yapılabilir.
D : Dülfer İnişi ; ana emniyet noktası hariç iniş süresince teknik malzeme olarak sadece ip kullanılarak yapılan iniş şeklidir. Üç çeşittir.
1 – İpin sadece kollara dolanarak yapılan iniş şeklidir.
2 – İpin kol ve vücuda sarılarak yapılan iniş şeklidir.
3 – İpin kol ve bacak arasından geçirilerek yapılan iniş şeklidir.
PURSİK DÜĞÜMÜ İLE TIRMANIŞ TEKNİĞİ
Pursik Tırmanışı : Lider tarafından döşenmiş veya sabit hatlarda ; tırmanıcının fazla efor sarfetmeden pürsik veya jumar yardımıyla tek ayak veya çift ayak tekniğiyle yükselmesidir .
Pürsik Düğümünün Özelliği
Pursik ipi kullanılan ana ipin 3 / 2 kalınlığında olması tercih edilmelidir . Anılan uygunlukta ip mevcut değil
ise aynı kalınlıktaki ipten marchard ( fransız ) düğümüyle emniyetli şekilde tırmanış yapılabilir .
PÜRSİK İPİNİN AYARLANMASI
İki adet uygun uzunlukta pürsik ipi yapılır . Birisi göğüs için diğeri ayak içindir .ana ipe bağlanan pursik ipi göğüse karabinayla takılır. Diğer pürsik ipi ana ipe bağlanır ayak basılıp yükselinir ve el ile göğüs pürsiği yukarı sürülür . Göğüs pürsiğine asılarak kilitlenir ayak pürsiği boşa çıkarılır . Ayak pürsik ipi yukarı çekilir ve ayak ileüzerine basılarak yükselinir .
|
|
|
|
Etkinlik boyunca tırmanış ve inişlerde dikkatsizlik sonucu düşmeler meydana gelmektedir. Bu düşüşlerde düşme faktörü ve şok dağcının vücuduna bindireceği olumsuz yüklerdir. Şoku hesaplamak ve limit dışı faktörlerde gerekli tıbbi önlemleri almak sağlık açısından faydalı olacaktır.
DÜŞME FAKTÖRÜ : Düşülen Mesafe / Tırmanılan İp Boyu =
ŞOK : Dağcının Kilosu X Düşülen Mesafe =
ÖRN : Balkonda olan bir dağcı tırmanıyor ve ilk ara emniyet noktasını 0.2 mt. Atıyor. Sonra tırmanmaya devam ediyor 5 mt. Tırmandıktan sonra düşüyor. Düşme faktörü ve şok nedir ?
ÇÖZÜM : Düşülen mesafe : 10 mt. Tırmanılan ip boyu = 5.2 mt.
DÜŞME FAKTÖRÜ : 10 / 5.2 = 1.9
ŞOK : 75 (DAĞCININ KİLOU) X 10 = 750
ÖRN : Tırmanmaya Başlayan Dağcı
1. ARA EM. NOK. 2 MT.
2. “ “ “ 5 “
3. “ “ “ 6 “
4. “ “ “ 7 “ attıktan sonra 2 mt. daha tırmanıyor ve düşüyor. düşme faktörü ve şok kaçtır ?
çözüm : düşülen mesafe 4 mt.
tırmanılan ip boyu : 22 mt. 4 / 22 = 0.18 dir.
şok : 4 x 75 = 300 kg
KİLO NEWTON = KG X 100
Düşmelerde; fizik kuralı bizim arkadaşımız değildir. Düşenin aleyhine işler. İp son karabinadan döndükten sonra düşenin vücuduna binen (g) yük %66 dır. Diğer yanda ara emniyet noktalarına sürtünerek enerjisini kaybeden ipe %34 yük biner.
İpin Şok Gücünün Emilmesi
Lider tırmanışı yapılırken ipin dik veya dik' e yakın bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni düşme durumunda; şokun emilmesi ve ipin başlangıcından düşen dağcıya kadar ipe yayılmasını sağlamaktır.
|
|
İleri kaya tırmanış teknikleri
|
|
|
İleri kaya tırmanışlarında ; tırmanış duvarının özelliğine göre değişiktırmanma teknikleri uygulanmaktadır.
Bunlar :
1. Tek ip tırmanış tekniği .
2. İkiz ( çift ) ip tırmanış tekniği .
3. İkili ( iki ) ip tırmanış tekniği .
4. Solo tırmanış tekniği .
TEK İP TIRMANIŞ TEKNİĞİ
10-10.5-11 mm.kalınlığında tam ipin tırmanış süresince kullanılmasına tek ip denilmektedir .
Alt ana emniyet noktasından başlamak üzere ara emniyet noktalarını kullanarak üst ana emniyet noktasına ulaşana kadar tek ip kullanılmaktadır.
Tek ipin avantajları
1. İkili ipe nazaran daha hafiftir.
2. İkili ipe nazaran ip sürmek daha kolaydır.
3. Ayrı renk ip kullanma özelliği yoktur.
Tek ipin dezavantajları
1. İkili ipe nazaran daha emniyetsizdir.
2. İnişlerde 25 mt.lik iniş yapılabilir.
İKİZ (ÇİFT) İP TEKNİĞİ
İKİZ ( ÇİFT ) İP İLE TIRMANMA TEKNİĞİ
8 veya 8 1 / 2 mm . lik iki farklı renkteki ipin lider tarafından alt ana emniyet noktasından başlayarak aynı ara emniyet noktalarından geçirilerek üst ana emniyet noktasında bitirilmesine ikiz ( çift ) ip tekniği denir .
Liderin İpe Girişi
Alt ana emniyet noktası kurulup emniyeti alındıktan sonra :
1 . Lider emniyet kemerine ipleri ayrı ayrı bağlar .
2 . Liderin ipi ana emniyet noktasında;
(a) karabina ile yarım kazık düğümü ,
(b) sekizli ,
(c) revırso veya atc ye ; artcı tarafından bağlanır .
3 . Lider : ipi ara emniyet noktalarındaki karabinaya beraber takmalıdır .
4 . İpin dolaşmamasına özellikle dikkat edilmelidir.
5 . Lider tarafından üst ana emniyet noktası kurulup emniyet alındıktan sonra sonra ip : üst ana emniyet noktasındaki karabinaya ayrı ayrı bağlanır
İkiz (Çift ) İpin Avantajları
1 . Özellikle tehlikeli ve keskin uçların ( kaya – buz ) bulunduğu alanlarda tırmanış yapılıyor ise tek ipten çok daha emniyetlidir .
2 . Tırmanma yapıldıktan sonra :
( a ) İki ipin ucu bir birine bağlanarak 50 mt . Lik iniş yapılabilir .
( b ) Artcı ipin birisini tırmanmak için kullanırken lider tarafından diğer ip ile yedek malzemeler yukarı çekilebilir .
(c) İkiz ( çift ) ip ince olduğundan daha az yer kaplar ve iki adet ana ipten daha hafiftir .
İkiz (Çift ) İpin Dezavantajları
1 . İki ip tek ipten daha ağırdır .
2 . Özel çalışma gerektirir .
3 . Ana ve ara emniyet noktalarında ip sürmek daha zordur .
4 . Aynı karabinaya iki ipi aynı anda takmak zordur .
5 . Liderin ve artcınınn ana emniyet noktalarında hazırlanması , ipten çıkması ve ana iplere girmesi daha uzun zaman alır .
6 . Ana emniyet noktalarında ( alt – üst ) iki ipin bağlanabilmesi için hms karabinalara ihtiyaç vardır .
7 . Ayrı renkte iki ipe ihtiyaç vardır .
İkili İpte Ana Ve Ara Emniyet Noktaları
İkili ( İki ) İpin Doğru Ve Hatalı Uygulanışı
|
DAĞCILIK : Belirli bir takım ilke ve kurallara dayalı olarak dağlarda yapılan yürüyüş , kampçılık ve tırmanış sporudur .
DAĞCI : K ayada , karda ve buzda dağın ve doğanın bir takım zorluklarını, dağcılık araç ve gereçleri kullanarak aşıp doruğa ulaşan ya da ulaşmayı amaçlayan kişidir .
DAĞCILIK ÇEŞİTLERİ
1 . ALPİNİZM
a . ALPİN STİL : A maç doğrudan zirvedir. zirveye mümkün olan en kısa sürede gidilir ve dönülür.
b . GÜNLÜK YÜRÜYÜŞ ( HIKING ) : Dağda; sabah başlayıp akşam biten günübirlik yürüyüştür .
c . KAMPLI ETKİNLİK ( TREKKING ) : Dağda çadır kamplı olarak yapılan yürüyüşlerdir.
d . EXPEDITION : Dağda uzun süreli ve çok amaçlı olarak (zirve tırmanışları, araştırma gezileri ve tırmanışları vb.) yapılan etkinliklerdir.
e . FERRATA : Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanmaktır .
2 . SPORTİF TIRMANIŞ ( SPORT CLIMBING ) : Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda yapılan tırmanış şeklidir . kendi içinde 4 ana kısma ayrılır .
1 . Boulderİng : Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerini kullanarak kaya üzerinde yapılan antrenmandır .
2 . Kaya Tırmanışı : Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde bir ip boyuna (50 mt.) kadar yapılan tırmanma şeklidir.
3 . Uzun Duvar Tırmanışı : K aya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
4 . Yapay Duvar Tırmanışı : Genellikle kapalı alanlarda ( bazen açık havada ) kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerini barındıran ve genellikle yarışmalara yönelik yapılmış değişik boyutlarda duvarlardır.
Değişik şekillerde ve değişik aralıklarda basamak ve tutamakları içermektedir . Top rope ( üstten emniyetli ip ) tekniğiyle çalışma yapılmaktadır . Bu tırmanış biçiminde duvara dağcılık teknik malzemeleri yerleştirilmez.
Dağlarda yapılan yürüyüş ve tırmanışlar ; patikada , patikası olmayan arazide , kayalık arazide ( çarşak – taşlık – kayalık ) alpin çayırlarında yapılmaktadır .
Her bölgenin kendine özgü koşulları ve bu koşullara bağlı olarak yürüyüş teknikleri vardır .
Yürüyüşler tek başına olabildiği gibi ekip olarak da yapılmaktadır .
İdeal bir tırmanış ekibi 3 kişiden oluşmaktadır . Bu sayı rotanın durumuna bağlı olarak artabilir .
Ekipler seçilirken ; ekip üyelerinin birbirlerini tanımaları , kondüsyon durumları , fiziksel özellikleri ve yaş durumları birbirlerine yakın olmalıdır .
Her ekipte ; bir ekip başı ( lider ) ve bir ekip sonu ( artcı ) vardır.
1. EKİP BAŞI ( LİDER ) : E kibe liderlik eden kişidir . Tüm kararlar lider tarafından alınır .
2. EKİP SONU ( ARTCI ) : Ekip başının yardımcısıdır . Ekibin sonunda yer alır . Ekiptekileri izler , davranışlarını kontrol eder. Gerekirse uyarır . Lider ile arasında sürekli iletişim vardır .
Yürüyüş temposu, sporcuların kondüsyon durumlarına göre ayarlanır . En yavaş yürüyen kişi liderin arkasında yer alır . Lider yürüyüş temposunu bu sporcuya göre ayarlar .
DAĞDA YÜRÜRKEN / TIRMANIRKEN :
Etkinliğin özelliğine ve arazinin yapısına bağlı olarak 4 türlü yürüyüş vardır .
1 . Dik Çıkış .
A .Yoldan Kazandırır .
B .Tırmanıcıyı Yorar .
2 . İniş .
3 . Yan Geçiş .
4 . Zikzak ( Travers ) .
A . Yoldan Kaybettirir .
B . Tırmanıcıyı Daha Az Yorar .
Yürüyüş ve tırmanış süresince taş düşmeleri meydana gelebilir. Taşı düşüren ya da ilk gören “ taş “ diye bağırarak ekibini uyarmalıdır .
Taş düşerken yere çarpma sonucu yükselir ve çarptığı yerdeki taşları da sürükleyebilir . Taş düşerken ; dağcı hemen kaçmamalıdır . Taşın hareketini izlemeli ve son harekette sağa ,sola ya da uygun bır kaya kovuğu varsa içine girerek, taşın çarpma etkisinden kurtulmalıdır .
Yürüyüş ve tırmanış süresince kazalar meydana gelebilmektedir. Kazalar iki konu başlığı altında toplanmaktadır .
İNSAN FAKTÖRLÜ DAĞ KAZALARI
A . Yetersiz Eğitim .
B . Yetersiz beslenme .
C . Yetersiz Malzeme .
D . Aktif Cesaret .
E . Disiplinsizlik .
F . Motivasyonsuzluk .
G . Ego Tatmini .
H . Ekip Uyumsuzluğu .
İ . Fiziksel Uygunsuzluk .
OBJEKTİF DAĞ KAZALARI ( DOĞA FAKTÖRLÜ )
A . Kötü Hava Koşulları .
1 . Fırtına .
2 . Tipi .
3 . Sağnak Yağmur ( Sel ) .
4 . Çığ .
5 . Taş Düşmesi .
6 . Heyelan Vs .
|
KAMP YERİ SEÇİMİ
Kamp yeri seçiminde etken olan bir çok faktör vardır. Bunlardan ülkemizde en az önemseneni kamp yerimizin doğaya verdiği zarardır. Unutulmamalıdır ki bizler doğanın misafirleriyiz ve konforumuz her zaman doğayı korumaktan sonraki kriter olmalıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken kriterler her doğaya çıkan kişinin kendinin ve grubunun güvenliği açısından detaylı öğrenmesi gereken konulardır. Bu konulardan burada özet bir şekilde bahsedilecektir. Lütfen faaliyetlerinizden önce mümkün olan en iyi şekilde bölgenin tanınması, bir harita edinilmesi, su kaynaklarının yerinin haritada işaretlenmesi ve güvenli bir kamp yerinin seçilmesi gibi konular hakkında bilgilerinizden emin olunuz.
Seçebileceğiniz kamp yerlerini doğaya verdikleri zararlar açısından şu şekilde inceleyelim:
Kar - Eridiğinde bıraktığımız neredeyse bütün izleri sileceği için ideal bir kamp yeridir
Düz kaya - Kaya kamp yerimizin bırakacağı izlerden en az etkilenen yerlerden biridir
Kum ya da toprak - Bu kayadan sonraki en uygun alandır
Orman içinde açık, bitkisiz alanlar - Bu tip yerler ilk 3 tercihe göre daha az tercih edilmelidir
Orman çizgisinden yüksekteki çayırlık alanlar - Ağaç çizgisi üzerindeki çayırların çok kısa bir büyüme dönemleri vardır ve dağ ekosistemlerinin en hassas olanlarından biridir. Böyle bir alanda bir hafta bırakılmış bir çadır tüm sezon boyunca o noktada bitki oluşumunu durdurabilir. Böyle bir yerde kamp yapmak gerektiğinde çadırın yerini sık sık değiştirmek verilen zararı azaltacaktır.
Orman çizgisinden yüksekteki bitki barındıran alanlar - Dağ bitkileri çok yavaş büyür. Kısa bir kamp bile dağ bitkilerinin gelişimini senelerce etkileyecek bir zarar verebilir.
Su kenarları - Su kenarlarındaki bitkiler özellikle hassastır ve daha fazla insan doğaya çıktıkça su kirlenmesi de ciddi bir problem haline gelmiştir. Doğada kullanılan bir çok kamp yeri de ne yazık ki su kaynaklarının ve durağan suların yanındadır. İdeal olan su kaynaklarının en az 50 metre uzağında kamp yapmaktır. Türkiye dağlarındaki su kaynakları genel olarak temiz olmakla beraber doğaya çıkan kişilerin sayısının artmasıyla kirlenme başlamıştır.
Doğaya verebileceğimiz zararlar dışında kamp yerimizi seçerken başka dikkat edilecek konular da vardır:
· Çadır kurulan yerin eğimli olmaması ve zeminin taşlı olmaması gerekir. Eğer eğimli bir yere kamp kurulacaksa çadırda baş kısmı eğimin yüksek kısmında kalacak şekilde yatılmalıdır
· Kamp yeri çığ, sel, taş düşmesi, heyelan gibi potansiyel tehlikelerden uzak bir noktada olmalıdır. Bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu konunun teorik olarak öğrenilmesinin yanında pratikte de bilginin desteklenmesi önemlidir. Ülkemizde ve yurt dışında özellikle çığ tehlikesi ve taş düşmesi gibi potansiyel tehlikelerle bir çok insan karşı karşıya kalmakta ve hayatlarını kaybetmektedirler.
· Seçilen kamp yeri mümkünse rüzgardan en az etkilenecek bir noktada kurulmuş olmaldır.
· Kamp yeri su kaynaklarına makul bir mesafede olmalıdır. Su kaynaklarına çok yakın olmak doğaya zarar vereceği gibi 20 dakikadan uzak bir mesafedeki su kaynağı da gereksiz vakit kaybına neden olacaktır.
· Kamp yeri planladığımız aktive planına uygun bir noktada olmalıdır. Önceki faktörler nedeniyle rotanın başlangıcından uzak bir yere kamp kurmak aktivitenin tamamlanmasını tehlikeye sokabilir.
1 . Ulaşım İçin :
* Araç ya da yaya yoluna yakın olmalıdır .
2 . Yaşam Desteği İçin :
1 . Suya yakın olmalıdır .
2 . Bölgenin 3 / 2 ‘ sine hakim olmalıdır .
3 . Hayvan geçiş noktalarında olmamalıdır .
3 . Güvenlik İçin :
1 . Sel tehlikesine karşı kuru da olsa dere kenarlarına kurulmamalıdır .
2 . Kaya düşmelerine karşı kaya altında olmamalıdır .
3 . Yıldırım tehlikesine karşı tek ağaç altında ve mağara içinde ( duvarla bitişik ) olmamalıdır .
|
|
DAĞCILIK MALZEMELERİ
Dağcılıkta Kullanılan Malzemeler : 4 Kısma Ayrılmaktadır .
1 . ANA KAMP MALZEMELERİ VE ORTAK KULLANILAN MALZEMELER:
A . Çadır .
B . Ocak Takımları .
E . Yemek Pişirme Takımları .
F . Mumluk + Mum .
2 . KİŞİSEL MALZEMELER :
A . Yürüyüş ve Tırmanma Ayakkabıları.
B . Sırt Çantaları .
C . Uyku Tulumu
D . Mat Çeşitleri .
E . Termos Takımları .
F . Kafa Feneri .
G . Batonlar
H . Giysiler.
J . Kask
3 . YÖN BULMA MALZEMELERİ :
A . Harita .
B . Pusula .
C . Altimetre .
D . Barometre .
E . Rüzgar Ölçer .
F . GPS .
4 . TEKNİK MALZEMELER :
A . Sikkeler .
B . Stoperler . Hexentricler . Tricamlar . Frıendler .
C . Stop Decenderler .
D . Jumarlar .
E . Sekizliler . Atc, reverso
F . Makaralar .
G . Karabinalar .
1 . Kilitli karabinalar . 2 . Kilitsiz karabinalar .
H . Çekiç .
I. Sky hooklar .
J . Grigri .
K . İp Merdivenler .
L . Nut Key ‘ Ler .
M . Emniyet kemerleri .
|
|
ÇADIRLAR
ÇADIR : Her türlü hava koşullarında ( rüzgar,yağmur,kar,tipi vs.) kullanıcıyı korumak ve barınma sağlamak maksadıyla, genellikle dış tentesi, su ve hava geçirmeyen naylondan, iç tentesi ; hava geçiren su damlalarını geçirmeyen birkumaştan yapılmış malzemedir.
ÇADIR ÇEŞİTLERİ : Çadırlar yapılışlarına göre 4 çeşittir.
1 . Dome
2 . Tünel
3 . Üçgen ( Köşeli )
4. Geodesic
KULLANILIŞLARINA GÖRE : Çadırlar. Kullanılış aylarına göre 5 ' e ayrılır.
1 Mevsimlik ( Yazlık Çadır )
2 Mevsimlik ( Yaz – Sonbahar)
3 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar)
4 Mevsimlik ( Yaz-Sonbahar-İlkbahar-Kış )
5 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar-Kış-Yüksek İrtifa )
POLLERİNE ( DİREK ) GÖRE : İki Çeşittir.
Alüminyum ve Fibergılas
POL SAYISI : 2-3-4-5-6 ve ½ pollu veya alüminyumlu olabilir.
YAPILARINA GÖRE : Çadırlar yapılarına göre 1 veya 2 kapılı olabilir.
KAPASİTELERİNE GÖRE :
1–2 kişilik etkinlik çadırı
3-4 kişilik kamp çadırı
5-6-7-8 kişilik vs. kapasiteli ana kamp çadırı olarak çeşitli büyüklükte olabilirler .
ÇADIRLARIN YAPIM ÖZELLİKLERİ
A : Su Geçirmez Dış Tente .
B : Soluyabilen İç Tente .
C : İç Ve Dış Tente Arası Yalıtım Bölgesi .
D : Su Geçirmeyen Alt Tente .
E : Bağlama İpleri .
F : Çadır İçi Cepleri .
G : Bazı Çadırlarda Fener Asma Yeri .
H : Kapı . ( bazı tip çadırlarda iki adet )
ÇADIR ÇEŞİTLERİ
ÇADIRIN KURULMASI VE ÇEVRE DÜZENİ
ÇADIR YERİ SEÇİMİ :
1 . Çadırlar direk ağaç altlarına kurulmamalıdır .
( A ) Yağmur yağdıktan sonra ağaçtaki damlalar uzun süre düşmeye devam eder . Çadır güneş göremeyeceği için
kuruması uzun zaman alır .
( B ) Fırtınanın etkisiyle dallar kırılabilir çadıra ve kullanıcıya zarar verebilir .
ÇADIRIN KURULMASI :
1 . Çadırın kurulacağı alan temizlenmelidir . Çadırın tabanını delebilecek sivri uçlu nesneler çıkarılmalıdır .
2 . Çadırın kapısı dağ ve vadi rüzgarlarından etkilenmeyecek yöne bakmalıdır .
3 . Çadır yere serildikten sonra şayet rüzgar varsa, rüzgar yönündeki köşelerden yere çivilerle sabitlenmelidir .
NOT : Rüzgar sürati yüksek ise çadırın rüzgar altı tarafındaki kapısı açılıp içine sırt çantaları konulduktan sonra
kapısı kapatılmalıdır .
4 . Çadır sabitleme köşeleri gerdirildikten sonra ( çadırın içinde kırışıklık olmamalıdır ) sabitleme çivileriyle yere
sabitlenmelidir .
5 . İyi gerdirilmiş bir çadırda dış tente iç tenteye temas etmemelidir .
ÇADIRIN İÇ DÜZENİ :
Bazı çadırlarlarda bir, bazı çadırlarda iki bağaj vardır . Çadırların iç düzeni bağaj durumuna ve kullanıcı sayısına göre değişmektedir .
1 . Malzemeler, iç tenteyle dış tenteyi birbirine yapıştırmamalıdır .
2 . Her malzemenin belirli bir yeri olmalıdır .
3 . İstenilen her malzeme her koşulda bulunabilmelidir .
4 . Yiyecekler belirli bir bölümde kapalı nesneler içinde olmalıdır .
5 . Kıyafetler düzenli olarak çadırın bir köşesinde toplanmalıdır . Gerekirse yastık olarak kullanılabilir .
6 . Ayakkabılar ve sırt çantaları battal boy poşetlerin içinde ağızları kapalı olarak bağaj bölümünde tutulmalıdır .
7 . Teknik malzemeler çadırın kenarında uygun bir yerde tutulabilir.
8 . Çadırdan dışarı gidildiğinde çadırın kapıları mutlaka kapatılmalıdır .
YÜKSEK RAKIMLARDA ÇADIR VE ÇEVRE DÜZENİ
1 . Yazın Yüksek Rakımlı Dağlarda : Olanak varsa çadırın etrafı taş duvarlarla çevrilmelidir .
2 . Çadırın sabitleme ipleri toprağa girmiyor ise tamamı taşlara bağlanmalıdır
|
|
OCAKLAR
Her yakıtın kendine özgü özellikleri olduğu için, ocakları genel olarak kullandıkları yakıtlara göre ayırabiliriz. Aşağıdaki tabloda farklı yakıtların avantaj ve dezavantajları gösterilmiştir. Ocağınızı seçerken kullanım alanlarınızı düşünerek size en avantajlı olacak ocağı bu tablodan bulabilirsiniz.
|
Yakıt Türü
|
Avantajlar
|
Dezavantajlar
|
|
Saatçi Benzini
(White Gas)
|
Petrol bazlı olmasına rağmen daha temiz ve hızlı yanan, aynı zamanda oldukça sıcak bir aleve sahip bir yakıttır. Yakıt döküldüğünde çabuk buharlaşır ve koku bırakmaz. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur.
|
Ülkemizde bulunması zordur ve fiyatı benzine göre daha pahalıdır. (Bazı yerlerde saatçi benzini olarak satılmaktadır)Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Pompa Benzini
|
Bulunması kolaydır. Sıcak bir alevi vardır. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır.
|
Ocakların düzenli bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir ve kısık alevde kullanmak tavsiye edilmez. Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Kerosene
|
Sıcak bir alevle yanar. Yakıt kolay kolay alev almaz. Japon sobalarında da aynı yakıt kullanıldığından bulunması kolaydır.
|
Ayrı bir ön ısıtma yakıtı gereklidir. Yakıt döküldüğünde çok zor buharlaşır ve ardında koku bırakır. Yakma esnasında parlayabilir
|
|
Alkol
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır. Sessizdir ve yakıtı kolay bulunur.
|
Yavaş yanar ve çok soğuk durumlar için uygun değildir. Yakıt çok ağırdır ve uzun faaliyetlere uygun değildir.
|
|
Camping Gaz
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Isı kontrolü tam olarak yapılabilir. Yakıt kartuşları kolay bulunur.
|
Soğuk havalarda çalışmaz. Kartuşlar tek boydadır ve tamamen bitmeden değiştirilemezler. Kartuştaki yakıtın tamamen bitmesini beklemek zaman kaybettirir
|
|
Bütan Propan
|
Türkiye'de yeni olmasına rağmen yurtdışında yaygın olarak kullanılır. Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Camping Gas'den daha soğuk ortamlarda kullanılabilir. İki boy kartuşu vardır. Kartuşlar tamamen bitmeden çıkarılabilirle
|
Yakıtı Camping Gaz'dan daha pahalıdır.
|
|
Katı Yakıt
|
Acil durum ocağı olarak ve bivaklarda sıcak bir içecek için kullanılır
|
Düşük ısı verir, rüzgar koruması ve ısı kontrolü yoktur.
|
OCAKLARIN KULLANIMI
Her ocağın alındıktan sonra en uygun kullanımı için kullanma kılavuzunu okumanız en doğrusudur. Bakımının yapılması konusunda da bu kılavuzlarda detaylı bilgi bulabilirsiniz. Genel olarak farklı ocakların kullanımları ile ilgili açıklamalar aşağıdadır.
Ocak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sıvı yakıtlar ve bunların buharları tehlikelidir. Ocaklara yakıt doldururken ocağın sıcak olmadığından ve etrafta açık alev olmadığından emin olun. Ayrıca pompalı ocaklarda yakıt tankı içindeki basıncı ocak soğuduktan sonra boşaltmanız faydalıdır.
Çoğu çadır ve uyku tulumları yanıcıdır ve tehlike anında bunların içinden hızlı bir şekilde çıkmak çok zordur. Ocaklardan kaynaklanan kazalar az olsa da bu kazaların sonuçları çok ciddidir. Ocakları kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyunuz ve dağda kullanmadan önce mutlaka açık havada kullanıp nasıl çalıştığını öğreniniz. Eğer ocak kullanımına yabancıysanız ocağı çadırın içinde kesinlikle kullanmayınız. Ocakları çadırın içinde kullanmak tavsiye edilmese de bazı durumlarda bu kaçınılmazdır. Ocağı çadırın içinde kullanmanız şartsa bile yakma işlemini mutlaka çadırın dışında yapmalısınız. Çadırda kullanmak için gaz ve alkol ocakları benzin ocaklarına göre daha uygundur. Bu yüzden kış faaliyetlerine bir benzinli, birde alkol ya da gaz ocağı götürülebilir. Tüm ocaklar oksijen kullanır ve bu yüzden tamamen kapalı yerlerde kullanılmamalıdırlar.
Ocaktan sağlanan ısının daha verimli kullanılması için ısıtılan kabın kapağı mutlaka kapanmalıdır. Ayrıca rüzgar da ocakların verimini azaltan faktörlerden biridir. Alkol ocakları dışındaki ocakları rüzgardan korumak gerekir. Bunun için sert bir alüminyum folyo kullanılabilir.
Ocaklar Hakkında Genel Bilgiler
Ocakların performansları genelde 10°C'deki bir litre suyu aynı hava sıcaklığında kaç dakikada kaynattıklarına bakılarak karşılaştırılır. Benzin ocaklarında bu süre 4 ile 7 dakika arasında değişir. Alkol ve Camping Gaz ocaklarında ise bu süre 15 dakika civarındadır. Propan karıştırılmış bütan ocaklarında ise bu süre 5 ile 9 dakika arasında değişmektedir. 2 - 3 dakikalık farkların çok önemli olmadığı düşünülebilir fakat soğuk bir havada, yüksek irtifada su yapmak için kar erittiğimizi düşünürsek bu fark daha açıklık kazanacaktır. Bildiğiniz gibi yükseklik arttıkça kaynama derecesi düşer bu da yemeklerin pişme süresini arttırır. Aşağıdaki tabloda deniz seviyesinde bir dakikada pişen bir şeyin çeşitli yüksekliklerde ne kadar zamanda piştiği gösterilmiştir.
|
YÜKSEKLİK (M.)
|
KAYNAMA SICAKLIĞI (°C)
|
PİŞME SÜRESİ
|
|
Deniz Seviyesi
|
100
|
1.0
|
|
1500
|
95
|
1.9
|
|
3000
|
90
|
3.8
|
|
4500
|
85
|
7.2
|
|
7000
|
80
|
13
|
OCAKLAR – BAKIMLARI VE YAKMA TEKNİKLERİ
|
OCAK : Dağcının yemeğini pişirmesi ve ihtiyacı olan sıcak sıvıyı alabilmesi için özel imalat farklı iklim şartlarında yanabilen farklı firmalar tarafından değişik tipte ocaklar üretilmiştir .
Ocak Yakıtları : Firmanın el kitabında belirtilmiştir . White gaz veya benzin tüm ocaklarda emniyetle yanmaktadır .
Ön Isıtma : Ocaklardaki benzininin çiğ yanmasını önlemek için ispirto , aseton vs gibi ön ısıtıcıların ısıtma kabına doldurularak yakılmasır . Ön ısı ocağın ısınmasını sağlar . Ön ısıtıcıdaki yakıtın bitmesine yakın benzin yavaşca açılarak ocak alevlendirilir .
Bakım : Etkinliğe gitmeden önce ve döndükten sonra ocak tamemen sökülüp temizlenmelidir . Özellikle benzin meme delikleri ve çelik teller ( bazı ocaklarda bulunmamaktadır ) temizlenip basınçlı hava tutulmalıdır .
Ocak imalat firmaları : Yaygın olarak MSR ve KOLEMAN firmalarıdır
|
|
|
|
Yürüyüş ve tırmanma ayakkabıları.
|
|
|
1 . Tabanlar : 4+2 – 4+3 – 4+4 sistemine göre üretilmiş ve vibram taban olarak adlandırılmıştır .
vibramın özelliği, bükülmemesidir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara çarşak koruyucu bantları takılarak çarşaklarda yıpranması önlenmiştir .
3 . Gövde : Solunum yapabilme ve su geçirmeme özelliği için tek parça deri ya da nubuktan üretilmiş olmalı ve krampon takılabilme özelliğine sahip olmalıdır .
4 . İniş Bantları : İnişlerde parmakların ayakkabının ucuna değmemesi için bileğin önünde bulunan iniş bantlarına sahip olmalıdır .
5 . Bağlama Kancaları : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için, bağcık bağlama yerleri yarı açık kancalardan yapılmış olmalıdır .
NOT : Ayakkabılar her etkinlikten sonra temizlenmeli ve içlerine kağıt ya da bez doldurularak şekillerinin bozulmamasına özen gösterilmelidir .
KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI ( FRICTION ) :
1 . Tabanlar : Plastikten yapılmış olup kayayı tutma özelliğine sahiptir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara plastik bantlar takılarak kayaya sürtünmeden dolayı gövdenin yıpranması önlenmiş olmalıdır .
3 . Gövde : Solunum yapabilen kumaştan yapılmış ve bağlama ipleriyle güçlendirilmiş olmalıdır .
4 . Yan Bantlar : Ayakkabının yıpranmasını ve kolayca yırtılmasını önlemek için tabandan başlayıp üstte birleşen güçlendirme bantları takılmış olmalıdır
5 . Bağlama : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için bağlama ipleri ya da yapışkan bantlarla desteklenmiş olmalıdır .
6 . Ayakkabı Ölçüsü : Ayakkabının tırmanışta ayakta dönmesini önlemek ve temas edilen yeri hissetmek için ayağa tam oturmalıdır .
|
|
|
|
SIRT ÇANTALARI : Etkinlik süresince dağcının kullandığı malzemeleri taşımak için korduradan yapılmış farklı büyüklükte ve farklı yapıda sırt çantaları mevcuttur . İdeal sırt çantası büyüklüğü kullanıcının boyu ile orantılı olmalıdır .
ÖR :175 CM . boyundaki bir dağcı için ideal çanta kapasitesi 75 – 80 lt. olmalıdır . Sırt çantası ayarları kullanıcı tarafından vücut uygunluğuna göre ayarlanmalıdır . Sırt çantası ağırlığı asla omuzlarda yüklenmemelidir . Yük bele binmeli omuzlar dengeleyici olmalıdır .
SIRT ÇANTASI VE AYARLARI
SIRT ÇANTASININ YERLEŞTİRİLMESİ
Sırt çantasını yerleştirilmesi kullanıcıya rahatlık sağlayacağı gibi denge bakımından önemlidir .
1 . Ağır malzemeler sırta yakın olmalıdır .çantanın dışına doğru hafif malzemeler gelmelidir .
2 . En son kullanılacak malzemeler çantaya önce konulmalıdır .
3 . Acil kullanımı olan malzemeler en üste konulmalıdır .
4 . Çantanın içine konacak büyük boy naylon poşetin içine tüm malzemeler konmalıdır yağmur yağınca ıslanmaları önlenmiş olur . Benzin gibi akıcı malzemeler çantanın en altında olmalıdır.
|
|
|
|
Uyku tulumunun görevi havayı hapsetmek ve vücudun etrafında tutmaktır. Bunu yaparken aynı zamanda vücudumuzdan uyurken bile dışarıya verilen su buharının dışarıya çıkmasına izin vermelidir. Havayı tutmak için uyku tulumlarında farklı dolgu malzemeleri kullanılmakta ve bu dolgu malzemeleri değişik kumaşlarla yerinde tutulmaktadır. Bir uyku tulumunun verimliliği içinde tuttuğu havaya bağlıdır ki bu da tulumun kalınlığına, yani dolgu malzemesinin miktarına ve hava tutma yeteneğine ile doğrudan ilişkilidir.
Isı Dereceleri
Bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metabolizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgar hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200 cm. ile 230 cm. arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.
Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.
Dolgu Malzemeleri
Uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir.
Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Tükçe'de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; " Feather " ve " Down ". " Feather " tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, " Down " ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. " Down " tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% " Down " bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç " Down " olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa'da kullanılan bir yöntemdir fakat " Down " dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika'da kullanılan ve tüyün bir ounce'ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800'e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır.
Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Dış ve İç Kumaşlar
Tulumun dışındaki kumaşın rüzgara karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir. Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikro-fiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.
Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikro-fiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.
Başlık
Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız - ki dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır - tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk bir kafa baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Matlar
Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11-12 mm. kalınlığında matlar kullanılır.
Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülasyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therm-a-Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
UYKU TULUMU BAKIMI
Kullanılmadığı zamanlarda tulumunuzu bol ve hava geçirgen bir torba da saklamalı ya da dolabınıza dikine asmalısınız. Tulum asla sıkıştırılmış bir vaziyette ya da nemli olarak saklanmamalıdır. Faaliyet esnasında tulum kendi torbasında saklanmalı ve eğer ıslanma ihtimali varsa ayrıca su geçirmez bir torbaya konulmalıdır.
Yatmadan önce tulum serilmeli ve iyice kabarana kadar silkelenmelidir. Tulum kullanıldıktan sonra nemlenmiş olabileceğinden havalandırılmalı, mümkünse açılıp çadırın üstüne serilmelidir. Tulum torbasına basılırken ise katlayarak sokmak yerine düzensiz bir şekilde sıkıştırılmalıdır. Böylece tulum hep aynı yerlerden katlanmayacağı için dolgu malzemesi de tulumun içinde daha eşit yayılabilecektir.
Tulumunuzun kabarma yeteneğini kaybetmesi genelde pislenmenin bir sonucu olduğundan böyle bir durumda tulumunuzu yıkamanız gerekecektir. Çoğu uyku tulumu çamaşır makinasında yıkanabilse de yıkama işlemi ile ilgili üreticinin tavsiyelerini uygulamak en sağlıklı olandır. Doğal dolgu malzemesi kullanılmış uyku tulumlarını yıkarken daha özenli olmanız malzemenizin hayatını daha uzatacaktır.
Uyku tulumu dolum malzemesine bağlı olarak iki çeşittir.
1 . Kaz Tüyü : Kaz ve ördeklerin göğsünden alınan tüylerin özel makinalarla püskürtülerek özel kumaşların içine doldurulmasıyla yapılmaktadır.
Avantajları : Sıcak tutar, sıkıştırılınca az yer kaplar, hafiftir.
Dezavantajları : Pahalıdır, ıslanınca zor kurur
2. Elyaf : Kimyasal bileşimler sonucu ortaya çıkarılmış değişik alanlarda kullanılan dolgu malzemedir.
Avantajları : Kaz tüyünden daha ucuzdur, ıslanınca kolay kurur.
Dezavantajları : Fazla yer kaplar,ısıtma özelliği kaz tüyünden daha düşüktür.
Uyku Tulumunun Kullanılış Sezonları
|
|
|
|
|
BATON : Uygun baton kullanımı üzerimizdeki yükün 3 / 1 ‘ni alabilir ayakta duran dağcı dirseklerini 90 lik açıyla tuttuğunda elinin içindeki batonların uçları yere değmelidir .
|
|
|
|
|
|
Dağcının başını ;taş düşmelerinde , çarpmalarda korumak için polyethelene veya polycarbonete ' den yapılmış darbelere karşı esneyebilen özelliği sayesinde kolayca kırılmayan güvenlik malzemedir .
Gece yürüyüşlerinde fenerin takılabilmesi için özel parçalar eklenmiştir .
Kaskın içindeki ayarlama bantları sayesinde kullanıcının başının ölçülerine göre ayarlanabilmektedir .
Üzerindeki delikler ısının dışarı çıkmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir .
Kaskın ayarları yapıldıktan sonra boynun altındaki klipsleri kullanıcıyı boğmayacak ve kaskın oynamasını önleyecek şekilde sıkmak kullanıcının emniyeti için önemlidir .
|
|
|
|
|
Dağcının tırmanışta , inişte ve kurtarmada kullandığı malzemedir genellikle perlondan yapılmış ve bağlanma
noktalarında metal klipsler kullanılmıştır .
Üç çeşittir .
1 . Full body emniyet kemeri .
2 . Alt emniyet kemeri .
3 . Üst emniyet kemeri .
Emniyet kemerleri giyildikten sonra bağlama klipslerine özellikle dikkat edilmelidir .bazı emniyet kemerlerinin klipslerinin üzerinde hatalı bağlanıldığı zaman hatalı giyildiğini belirten ( danger ) tehelikeli yazısı dıştan okunacak şekilde gözükür . Emniyet kemeri vücudun hareket kabiliyetini kısacak kadar sıkı üzerimizden düşecek kadar gevşek olmamalıdır .
Acil Durum Emniyet Kemerinin Yapılması
Emnniyet kemeri olmadığı zaman ve kullanmak gerekli ise yardımcı malzemelerden emniyet kemeri yapmak mümkündür . Yardımcı malzemeler :
1 . Perlon .
2 . Yardımcı veya tam iptir.
1 .Yeterli uzunlıkta perlon bağlandıktan sonra belin etrafına sarılır .alt kısımda bulunan perlon bacak arasından alınarak üst noktadaki diğer uçlarla birleştirilir ve karabina takılır.
2 .Perlon bele bağlanır uçlarının yere kadar uzanması sağlanır ayaklar perlonun içinden geçirilip beldeki emniyet kemerinin içinden karabinaya takılır
|
|
Dağ ipleri - çekerleri ve çeşitleri
|
|
|
İP : Dağcılar tarafından; tırmanma ,inme ,yatay geçişlerde; emniyeti sağlamak ve arama kurtarmada sedye yapmak için kullanılan malzemedir.
İP ÇEŞİTLERİ : Dağcılıkta kullanılan ipler statik ve dinamik olmak üzere iki çeşittir.
Kullanılış durumuna göre ipler :kullanılış durumlarına göre ipler ikiye ayrılır. Ana ipler ve yardımcı ipler.
1- ANA İPLER : 8 mm'den 11'mm ye kadar olan ipler ana ipler sınıfına girer.
2- YARDIMCI İPLER : 4 MM' DEN 7 MM'YE KADAR OLAN İPLER YARDIMCI İPLER SINIFINA GİRER.
İPLERİN SINIFLANDIRILMASI : İPLER SINIFLARINA GÖRE ÜÇ'E AYRILIR
1- YARIM İP : 8 ve 8/5 mm kalınlığındaki ipler yarım ip olarak değerlendirilir.
2- İKİZ İP : 9 mm ve 9/5 mm kalınlığındaki ipler ikiz ip olarak değerlendirilir.
3- TAM İPLER : 10 mm ‘1o/5 mm ve 11 mm kalınlığındaki ipler tam ip olarak değerlendirilir.
DİNAMİK İP ÇEŞİTLERİ
HAVA DURUMUNA GÖRE İP ÇEŞİTLERİ
1. DRY ( KURU ) İP : Sadece kuru havalarda kullanılır.
2. WET ( ISLAK ) İP : Islak havalarda kullanılır.kuru havalarda da kullanılabilir kuru ve ıslak –kuru ipe nazaran daha serttir.
3. WET –DRY ( ISLAK – KURU ) İP : Hem ıslak havalarda hem kuru havalarda kullanılır.
|
|
|
|
PERLON : Özel makinalarda dokunmuş çok farklı renkte ve üzerlerinde çekerlerine göre çizgiler bulunan statik dağcılık malzemesidir .
Dağcılar Tarafından : Ana emniyet noktalarında , ara emniyet noktalarında , emergency (acil durum)emniyet
kemeri yapmada vs . kullanılmaktadır .
Yapılış Özelliğine Göre İki Çeşittir :
1 . Tüplü .
2 . Tüpsüz ( Tek Parça )
ÇEKERLERİ : Perlonlar kullanım özelliklerine göre farklı çekerlerde yapılmaktadır . Farklı imalat firmaları farklı çeker vermektedir . Genellikle perlonun arka yüzündeki her çizginin çekeri 500 kg. Olarak değerlendirilmektedir . Dört çizgi ve üstündeki perlonlar kurtarmalarda kullanılmaktadır . Bazı perlonlar yapılırken uçları bir birilerinin üzerine gelecek şekilde dikilmişlerdir . Bu tip perlonlar ekspres olarak isimlendirilmektedir . Genellikle ara emniyet noktalarında kullanılmaktadırlar .
|
|
|
|
DÜĞÜM NEDİR : İki veya daha fazla ipin belirli bir düzen içinde yan yana ya da üs üste gelerek sıkışma metoduyla çalışmasına düğüm denir.
DÜĞÜM ÇEŞİTLERİ
Düğümler yapılarına ve çalışma sistemine göre 2 ‘ ye ayrılırlar
1 . Hareketli ( Dınamık ) Düğümler :
( A ) : Yarım Kazık
( B ) : Pursik
2 . Hareketsiz ( Statık ) Düğümler :
(A) : Sekizli
(B) : Tamkazık
(C) : Bulin
(D) : Kördüğüm
(E) : Kelebek
(F) : İzbarço
(G) : Camadan
(H) : Balıkçı
(İ) : Perlon Bant
Düğümler Ve Kullanım Yerleri
A . Birinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . SEKİZLİ : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ve ipe bağlanmada kullanılır .
2 . TAM KAZIK : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ya da ipi sabitlemede kullanılır .
3 . YARIM KAZIK : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada kullanılır .
4 . ÇİFT BALIKÇI : İp halkası oluşturmak , aynı ya da değişik kalınlıklardaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . PURSİK : Yüklenince sıkışan bir düğümdür . İniş ya da çıkışlarda emniyet için kullanılır .
6 . PERLON DÜĞÜMÜ : İki perlonun ucunu birbirine bağlamada kullanılır .
B . İkinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . KÖRDÜĞÜM : İpin sonuna atılır dağcının ipten çıkmasını önler .
2 . BULİN : Dağcının ipe bağlanma veya ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır .
3 . CAMADAN : Aynı kalınlıktaki iki ipi birbirine bağlamada kullanılır .
4 . KELEBEK : Arama kurtarmada kullanılan bir düğümdür . İpte aynıuzunlukta veya farklı uzunlukta iki uç elde etmede kullanılır .
DAĞCILIK DÜĞÜMLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Dağcılıkta kullanılan düğümler yer ve şartlara bağlı olmadan bazı özelliklere sahip olmalıdır . Bunlar :
1 . Sağlam olmalıdır .
2 . Basit olmalıdır .
3 . Kolay atılabilmelidir .
4 . İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir .
5 . Kendiliğinden çözülmemelidir .
6 . Estetik olmalıdır .
DÜĞÜMLERİN YAPILIŞ TEKNİKLERİ
1 . Kapalı Sekizli : Emniyet kemerine karabina ile girmede veya
ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında
kullanılır . Çekeri en yüksek düğümdür .
2 . Tam Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini
ana - ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet
noktasına bağlanmasında kullanılır .
3 . Yarım Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede /
almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü
olarak indirmesinde kullanılır . Dinamik bir düğümdür .
4 . Çift Balıkçı : Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . Pursik : Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür . Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler .
6 . Perlon Düğümü : İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır .
7 . Bulin Düğümü : Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır. Tekli veya ikili olabilir .
8 . Açık Sekizli : Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya
kapalı ( kum saati – bolt vs .) Bir alana ana emniyet noktası
kurmada kullanılır .düğüm tamamlandığında kapalı sekizli
şekline döner .Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir .
DÜĞÜMLER VE ÇEKERLERİ
İplere düğüm atıldıktan sonra ipin çekeri düğüme göre azalmaktadır. Aşağıdaki değerler hangi düğümün ipin çekerini nekadar düşürdüğünü göstermektedir. 80 kg. Denemede tek ve ikiz ipler %8 yarım ipler %10 uzar.
1 – Düğümsüz İp Çekeri %100
2 – Sekizli %75 – 80
3 – Camadan %70 – 75
4 – Çift Balıkçı %65 – 70
5 – Perlon Bant %60 – 70
6 – Tek Balıkçı %60 – 65
7 – Tam Kazık %60 – 65
8 – Kördüğüm %60 - 65
|
|
|
|
30 derece ve üzerindeki kayalık alanlarda 3 nokta prensibine bağlı kalarak ( tırmanmanın özelliğine göre değişebilir ) basamak ve tutamakları kullanarak teknik malzemeli veya malzemesiz kaya üzerinde yükselmeye kaya tırmanışı denir.
KAYA TIRMANIŞI YÖNTEMLERİ
Kaya yüzeyindeki basamak ve tutamakların durumlarına,eğimine ve şekline bağlı olarak tırmanmada 3 yöntem kullanılmaktadır.
1 . Dik yükleniş
2 . Yapışma.
3 . Karşıt baskı.
TIRMANIŞ TEKNİĞİ KURALLARI
Tırmanış Tekniği ; Tırmanış yöntemleri ve bu kuralların uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Tırmanış anında; tırmanışa bağlı olarak bütün teknikler veya bir kısmı uygulanabilir.bu teknikler.
1 . Üç nokta kuralı
2 . Denge
3 . Basamak ve tutamakların kontrolu
4 . Tırmanma ritmi
5 . Tırmanma pozisyonları
6 . Kayaya vücut teması
KAYA TIRMANIŞ TEKNİKLERİ
KAYADA BALANSLANMA
|
|
Teknik malzemeyle emniyete alma
|
|
|
Tırmanıcının kendini veya grubunu emniyete alması iki şekilde gerçekleşmektedir.
1. Dinamik Emniyet ( İp Üzerinde Emniyet )
Tırmanıcının kendisi veya ekibini direk olarak ana ( pürsik,grigri,stop decender,sekizli,karabina vs. ) ip üzerine teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
2. Statik Emniyet ( Sabit Malzemeyle Emniyet ) Tırmanıcının kendisini veya ekibini direk olarak sabit malzemeye ( baba,kum saati,sikke,stoper vs. ) teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
|
|
Dağcılıkta iniş çeşitleri
|
|
|
Dağcılıkta iki türlü iniş şekli vardır.
1 – Serbest İniş : Teknik malzeme kullanmadan basamak ve tutamakları kullanarak yapılan iniştir.
2 – Teknik Malzemeyle İiniş : Teknik malzeme kullanılarak yapılan iniştir. 4 çeşittir.
A : Emniyetin lider tarafından sağlandığı iniş şekli ; iniş yapanın direk ana ipe bağlandığı iniş şeklidir. 50 metre iniş yapılabilir.
B : Ana ipin ana istasyona bağlandıktan sonra iniş yapılan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 50 metre iniş yapılabilir.
C : Ana ipin bir ucu direk iniş yapana bağlandıktan sonra ana eniyet noktasındaki karabinadan geçtikten sonra iniş yapan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 25 metre iniş yapılabilir.
D : Dülfer İnişi ; ana emniyet noktası hariç iniş süresince teknik malzeme olarak sadece ip kullanılarak yapılan iniş şeklidir. Üç çeşittir.
1 – İpin sadece kollara dolanarak yapılan iniş şeklidir.
2 – İpin kol ve vücuda sarılarak yapılan iniş şeklidir.
3 – İpin kol ve bacak arasından geçirilerek yapılan iniş şeklidir.
PURSİK DÜĞÜMÜ İLE TIRMANIŞ TEKNİĞİ
Pursik Tırmanışı : Lider tarafından döşenmiş veya sabit hatlarda ; tırmanıcının fazla efor sarfetmeden pürsik veya jumar yardımıyla tek ayak veya çift ayak tekniğiyle yükselmesidir .
Pürsik Düğümünün Özelliği
Pursik ipi kullanılan ana ipin 3 / 2 kalınlığında olması tercih edilmelidir . Anılan uygunlukta ip mevcut değil
ise aynı kalınlıktaki ipten marchard ( fransız ) düğümüyle emniyetli şekilde tırmanış yapılabilir .
PÜRSİK İPİNİN AYARLANMASI
İki adet uygun uzunlukta pürsik ipi yapılır . Birisi göğüs için diğeri ayak içindir .ana ipe bağlanan pursik ipi göğüse karabinayla takılır. Diğer pürsik ipi ana ipe bağlanır ayak basılıp yükselinir ve el ile göğüs pürsiği yukarı sürülür . Göğüs pürsiğine asılarak kilitlenir ayak pürsiği boşa çıkarılır . Ayak pürsik ipi yukarı çekilir ve ayak ileüzerine basılarak yükselinir .
|
|
|
|
Etkinlik boyunca tırmanış ve inişlerde dikkatsizlik sonucu düşmeler meydana gelmektedir. Bu düşüşlerde düşme faktörü ve şok dağcının vücuduna bindireceği olumsuz yüklerdir. Şoku hesaplamak ve limit dışı faktörlerde gerekli tıbbi önlemleri almak sağlık açısından faydalı olacaktır.
DÜŞME FAKTÖRÜ : Düşülen Mesafe / Tırmanılan İp Boyu =
ŞOK : Dağcının Kilosu X Düşülen Mesafe =
ÖRN : Balkonda olan bir dağcı tırmanıyor ve ilk ara emniyet noktasını 0.2 mt. Atıyor. Sonra tırmanmaya devam ediyor 5 mt. Tırmandıktan sonra düşüyor. Düşme faktörü ve şok nedir ?
ÇÖZÜM : Düşülen mesafe : 10 mt. Tırmanılan ip boyu = 5.2 mt.
DÜŞME FAKTÖRÜ : 10 / 5.2 = 1.9
ŞOK : 75 (DAĞCININ KİLOU) X 10 = 750
ÖRN : Tırmanmaya Başlayan Dağcı
1. ARA EM. NOK. 2 MT.
2. “ “ “ 5 “
3. “ “ “ 6 “
4. “ “ “ 7 “ attıktan sonra 2 mt. daha tırmanıyor ve düşüyor. düşme faktörü ve şok kaçtır ?
çözüm : düşülen mesafe 4 mt.
tırmanılan ip boyu : 22 mt. 4 / 22 = 0.18 dir.
şok : 4 x 75 = 300 kg
KİLO NEWTON = KG X 100
Düşmelerde; fizik kuralı bizim arkadaşımız değildir. Düşenin aleyhine işler. İp son karabinadan döndükten sonra düşenin vücuduna binen (g) yük %66 dır. Diğer yanda ara emniyet noktalarına sürtünerek enerjisini kaybeden ipe %34 yük biner.
İpin Şok Gücünün Emilmesi
Lider tırmanışı yapılırken ipin dik veya dik' e yakın bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni düşme durumunda; şokun emilmesi ve ipin başlangıcından düşen dağcıya kadar ipe yayılmasını sağlamaktır.
|
|
İleri kaya tırmanış teknikleri
|
|
|
İleri kaya tırmanışlarında ; tırmanış duvarının özelliğine göre değişiktırmanma teknikleri uygulanmaktadır.
Bunlar :
1. Tek ip tırmanış tekniği .
2. İkiz ( çift ) ip tırmanış tekniği .
3. İkili ( iki ) ip tırmanış tekniği .
4. Solo tırmanış tekniği .
TEK İP TIRMANIŞ TEKNİĞİ
10-10.5-11 mm.kalınlığında tam ipin tırmanış süresince kullanılmasına tek ip denilmektedir .
Alt ana emniyet noktasından başlamak üzere ara emniyet noktalarını kullanarak üst ana emniyet noktasına ulaşana kadar tek ip kullanılmaktadır.
Tek ipin avantajları
1. İkili ipe nazaran daha hafiftir.
2. İkili ipe nazaran ip sürmek daha kolaydır.
3. Ayrı renk ip kullanma özelliği yoktur.
Tek ipin dezavantajları
1. İkili ipe nazaran daha emniyetsizdir.
2. İnişlerde 25 mt.lik iniş yapılabilir.
İKİZ (ÇİFT) İP TEKNİĞİ
İKİZ ( ÇİFT ) İP İLE TIRMANMA TEKNİĞİ
8 veya 8 1 / 2 mm . lik iki farklı renkteki ipin lider tarafından alt ana emniyet noktasından başlayarak aynı ara emniyet noktalarından geçirilerek üst ana emniyet noktasında bitirilmesine ikiz ( çift ) ip tekniği denir .
Liderin İpe Girişi
Alt ana emniyet noktası kurulup emniyeti alındıktan sonra :
1 . Lider emniyet kemerine ipleri ayrı ayrı bağlar .
2 . Liderin ipi ana emniyet noktasında;
(a) karabina ile yarım kazık düğümü ,
(b) sekizli ,
(c) revırso veya atc ye ; artcı tarafından bağlanır .
3 . Lider : ipi ara emniyet noktalarındaki karabinaya beraber takmalıdır .
4 . İpin dolaşmamasına özellikle dikkat edilmelidir.
5 . Lider tarafından üst ana emniyet noktası kurulup emniyet alındıktan sonra sonra ip : üst ana emniyet noktasındaki karabinaya ayrı ayrı bağlanır
İkiz (Çift ) İpin Avantajları
1 . Özellikle tehlikeli ve keskin uçların ( kaya – buz ) bulunduğu alanlarda tırmanış yapılıyor ise tek ipten çok daha emniyetlidir .
2 . Tırmanma yapıldıktan sonra :
( a ) İki ipin ucu bir birine bağlanarak 50 mt . Lik iniş yapılabilir .
( b ) Artcı ipin birisini tırmanmak için kullanırken lider tarafından diğer ip ile yedek malzemeler yukarı çekilebilir .
(c) İkiz ( çift ) ip ince olduğundan daha az yer kaplar ve iki adet ana ipten daha hafiftir .
İkiz (Çift ) İpin Dezavantajları
1 . İki ip tek ipten daha ağırdır .
2 . Özel çalışma gerektirir .
3 . Ana ve ara emniyet noktalarında ip sürmek daha zordur .
4 . Aynı karabinaya iki ipi aynı anda takmak zordur .
5 . Liderin ve artcınınn ana emniyet noktalarında hazırlanması , ipten çıkması ve ana iplere girmesi daha uzun zaman alır .
6 . Ana emniyet noktalarında ( alt – üst ) iki ipin bağlanabilmesi için hms karabinalara ihtiyaç vardır .
7 . Ayrı renkte iki ipe ihtiyaç vardır .
İkili İpte Ana Ve Ara Emniyet Noktaları
İkili ( İki ) İpin Doğru Ve Hatalı Uygulanışı
|
DAĞCILIK : Belirli bir takım ilke ve kurallara dayalı olarak dağlarda yapılan yürüyüş , kampçılık ve tırmanış sporudur .
DAĞCI : K ayada , karda ve buzda dağın ve doğanın bir takım zorluklarını, dağcılık araç ve gereçleri kullanarak aşıp doruğa ulaşan ya da ulaşmayı amaçlayan kişidir .
DAĞCILIK ÇEŞİTLERİ
1 . ALPİNİZM
a . ALPİN STİL : A maç doğrudan zirvedir. zirveye mümkün olan en kısa sürede gidilir ve dönülür.
b . GÜNLÜK YÜRÜYÜŞ ( HIKING ) : Dağda; sabah başlayıp akşam biten günübirlik yürüyüştür .
c . KAMPLI ETKİNLİK ( TREKKING ) : Dağda çadır kamplı olarak yapılan yürüyüşlerdir.
d . EXPEDITION : Dağda uzun süreli ve çok amaçlı olarak (zirve tırmanışları, araştırma gezileri ve tırmanışları vb.) yapılan etkinliklerdir.
e . FERRATA : Kayaya sabitlenmiş metal merdivenleri kullanarak tırmanmaktır .
2 . SPORTİF TIRMANIŞ ( SPORT CLIMBING ) : Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda yapılan tırmanış şeklidir . kendi içinde 4 ana kısma ayrılır .
1 . Boulderİng : Yerden fazla yükselmeden kaya tırmanma tekniklerini kullanarak kaya üzerinde yapılan antrenmandır .
2 . Kaya Tırmanışı : Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde bir ip boyuna (50 mt.) kadar yapılan tırmanma şeklidir.
3 . Uzun Duvar Tırmanışı : K aya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.
4 . Yapay Duvar Tırmanışı : Genellikle kapalı alanlarda ( bazen açık havada ) kimyasal malzemeler kullanılarak yapılan sabit veya ayarlanabilen duvar sistemlerini barındıran ve genellikle yarışmalara yönelik yapılmış değişik boyutlarda duvarlardır.
Değişik şekillerde ve değişik aralıklarda basamak ve tutamakları içermektedir . Top rope ( üstten emniyetli ip ) tekniğiyle çalışma yapılmaktadır . Bu tırmanış biçiminde duvara dağcılık teknik malzemeleri yerleştirilmez.
Dağlarda yapılan yürüyüş ve tırmanışlar ; patikada , patikası olmayan arazide , kayalık arazide ( çarşak – taşlık – kayalık ) alpin çayırlarında yapılmaktadır .
Her bölgenin kendine özgü koşulları ve bu koşullara bağlı olarak yürüyüş teknikleri vardır .
Yürüyüşler tek başına olabildiği gibi ekip olarak da yapılmaktadır .
İdeal bir tırmanış ekibi 3 kişiden oluşmaktadır . Bu sayı rotanın durumuna bağlı olarak artabilir .
Ekipler seçilirken ; ekip üyelerinin birbirlerini tanımaları , kondüsyon durumları , fiziksel özellikleri ve yaş durumları birbirlerine yakın olmalıdır .
Her ekipte ; bir ekip başı ( lider ) ve bir ekip sonu ( artcı ) vardır.
1. EKİP BAŞI ( LİDER ) : E kibe liderlik eden kişidir . Tüm kararlar lider tarafından alınır .
2. EKİP SONU ( ARTCI ) : Ekip başının yardımcısıdır . Ekibin sonunda yer alır . Ekiptekileri izler , davranışlarını kontrol eder. Gerekirse uyarır . Lider ile arasında sürekli iletişim vardır .
Yürüyüş temposu, sporcuların kondüsyon durumlarına göre ayarlanır . En yavaş yürüyen kişi liderin arkasında yer alır . Lider yürüyüş temposunu bu sporcuya göre ayarlar .
DAĞDA YÜRÜRKEN / TIRMANIRKEN :
Etkinliğin özelliğine ve arazinin yapısına bağlı olarak 4 türlü yürüyüş vardır .
1 . Dik Çıkış .
A .Yoldan Kazandırır .
B .Tırmanıcıyı Yorar .
2 . İniş .
3 . Yan Geçiş .
4 . Zikzak ( Travers ) .
A . Yoldan Kaybettirir .
B . Tırmanıcıyı Daha Az Yorar .
Yürüyüş ve tırmanış süresince taş düşmeleri meydana gelebilir. Taşı düşüren ya da ilk gören “ taş “ diye bağırarak ekibini uyarmalıdır .
Taş düşerken yere çarpma sonucu yükselir ve çarptığı yerdeki taşları da sürükleyebilir . Taş düşerken ; dağcı hemen kaçmamalıdır . Taşın hareketini izlemeli ve son harekette sağa ,sola ya da uygun bır kaya kovuğu varsa içine girerek, taşın çarpma etkisinden kurtulmalıdır .
Yürüyüş ve tırmanış süresince kazalar meydana gelebilmektedir. Kazalar iki konu başlığı altında toplanmaktadır .
İNSAN FAKTÖRLÜ DAĞ KAZALARI
A . Yetersiz Eğitim .
B . Yetersiz beslenme .
C . Yetersiz Malzeme .
D . Aktif Cesaret .
E . Disiplinsizlik .
F . Motivasyonsuzluk .
G . Ego Tatmini .
H . Ekip Uyumsuzluğu .
İ . Fiziksel Uygunsuzluk .
OBJEKTİF DAĞ KAZALARI ( DOĞA FAKTÖRLÜ )
A . Kötü Hava Koşulları .
1 . Fırtına .
2 . Tipi .
3 . Sağnak Yağmur ( Sel ) .
4 . Çığ .
5 . Taş Düşmesi .
6 . Heyelan Vs .
|
KAMP YERİ SEÇİMİ
Kamp yeri seçiminde etken olan bir çok faktör vardır. Bunlardan ülkemizde en az önemseneni kamp yerimizin doğaya verdiği zarardır. Unutulmamalıdır ki bizler doğanın misafirleriyiz ve konforumuz her zaman doğayı korumaktan sonraki kriter olmalıdır. Diğer dikkat edilmesi gereken kriterler her doğaya çıkan kişinin kendinin ve grubunun güvenliği açısından detaylı öğrenmesi gereken konulardır. Bu konulardan burada özet bir şekilde bahsedilecektir. Lütfen faaliyetlerinizden önce mümkün olan en iyi şekilde bölgenin tanınması, bir harita edinilmesi, su kaynaklarının yerinin haritada işaretlenmesi ve güvenli bir kamp yerinin seçilmesi gibi konular hakkında bilgilerinizden emin olunuz.
Seçebileceğiniz kamp yerlerini doğaya verdikleri zararlar açısından şu şekilde inceleyelim:
Kar - Eridiğinde bıraktığımız neredeyse bütün izleri sileceği için ideal bir kamp yeridir
Düz kaya - Kaya kamp yerimizin bırakacağı izlerden en az etkilenen yerlerden biridir
Kum ya da toprak - Bu kayadan sonraki en uygun alandır
Orman içinde açık, bitkisiz alanlar - Bu tip yerler ilk 3 tercihe göre daha az tercih edilmelidir
Orman çizgisinden yüksekteki çayırlık alanlar - Ağaç çizgisi üzerindeki çayırların çok kısa bir büyüme dönemleri vardır ve dağ ekosistemlerinin en hassas olanlarından biridir. Böyle bir alanda bir hafta bırakılmış bir çadır tüm sezon boyunca o noktada bitki oluşumunu durdurabilir. Böyle bir yerde kamp yapmak gerektiğinde çadırın yerini sık sık değiştirmek verilen zararı azaltacaktır.
Orman çizgisinden yüksekteki bitki barındıran alanlar - Dağ bitkileri çok yavaş büyür. Kısa bir kamp bile dağ bitkilerinin gelişimini senelerce etkileyecek bir zarar verebilir.
Su kenarları - Su kenarlarındaki bitkiler özellikle hassastır ve daha fazla insan doğaya çıktıkça su kirlenmesi de ciddi bir problem haline gelmiştir. Doğada kullanılan bir çok kamp yeri de ne yazık ki su kaynaklarının ve durağan suların yanındadır. İdeal olan su kaynaklarının en az 50 metre uzağında kamp yapmaktır. Türkiye dağlarındaki su kaynakları genel olarak temiz olmakla beraber doğaya çıkan kişilerin sayısının artmasıyla kirlenme başlamıştır.
Doğaya verebileceğimiz zararlar dışında kamp yerimizi seçerken başka dikkat edilecek konular da vardır:
· Çadır kurulan yerin eğimli olmaması ve zeminin taşlı olmaması gerekir. Eğer eğimli bir yere kamp kurulacaksa çadırda baş kısmı eğimin yüksek kısmında kalacak şekilde yatılmalıdır
· Kamp yeri çığ, sel, taş düşmesi, heyelan gibi potansiyel tehlikelerden uzak bir noktada olmalıdır. Bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu konunun teorik olarak öğrenilmesinin yanında pratikte de bilginin desteklenmesi önemlidir. Ülkemizde ve yurt dışında özellikle çığ tehlikesi ve taş düşmesi gibi potansiyel tehlikelerle bir çok insan karşı karşıya kalmakta ve hayatlarını kaybetmektedirler.
· Seçilen kamp yeri mümkünse rüzgardan en az etkilenecek bir noktada kurulmuş olmaldır.
· Kamp yeri su kaynaklarına makul bir mesafede olmalıdır. Su kaynaklarına çok yakın olmak doğaya zarar vereceği gibi 20 dakikadan uzak bir mesafedeki su kaynağı da gereksiz vakit kaybına neden olacaktır.
· Kamp yeri planladığımız aktive planına uygun bir noktada olmalıdır. Önceki faktörler nedeniyle rotanın başlangıcından uzak bir yere kamp kurmak aktivitenin tamamlanmasını tehlikeye sokabilir.
1 . Ulaşım İçin :
* Araç ya da yaya yoluna yakın olmalıdır .
2 . Yaşam Desteği İçin :
1 . Suya yakın olmalıdır .
2 . Bölgenin 3 / 2 ‘ sine hakim olmalıdır .
3 . Hayvan geçiş noktalarında olmamalıdır .
3 . Güvenlik İçin :
1 . Sel tehlikesine karşı kuru da olsa dere kenarlarına kurulmamalıdır .
2 . Kaya düşmelerine karşı kaya altında olmamalıdır .
3 . Yıldırım tehlikesine karşı tek ağaç altında ve mağara içinde ( duvarla bitişik ) olmamalıdır .
|
|
DAĞCILIK MALZEMELERİ
Dağcılıkta Kullanılan Malzemeler : 4 Kısma Ayrılmaktadır .
1 . ANA KAMP MALZEMELERİ VE ORTAK KULLANILAN MALZEMELER:
A . Çadır .
B . Ocak Takımları .
E . Yemek Pişirme Takımları .
F . Mumluk + Mum .
2 . KİŞİSEL MALZEMELER :
A . Yürüyüş ve Tırmanma Ayakkabıları.
B . Sırt Çantaları .
C . Uyku Tulumu
D . Mat Çeşitleri .
E . Termos Takımları .
F . Kafa Feneri .
G . Batonlar
H . Giysiler.
J . Kask
3 . YÖN BULMA MALZEMELERİ :
A . Harita .
B . Pusula .
C . Altimetre .
D . Barometre .
E . Rüzgar Ölçer .
F . GPS .
4 . TEKNİK MALZEMELER :
A . Sikkeler .
B . Stoperler . Hexentricler . Tricamlar . Frıendler .
C . Stop Decenderler .
D . Jumarlar .
E . Sekizliler . Atc, reverso
F . Makaralar .
G . Karabinalar .
1 . Kilitli karabinalar . 2 . Kilitsiz karabinalar .
H . Çekiç .
I. Sky hooklar .
J . Grigri .
K . İp Merdivenler .
L . Nut Key ‘ Ler .
M . Emniyet kemerleri .
|
|
ÇADIRLAR
ÇADIR : Her türlü hava koşullarında ( rüzgar,yağmur,kar,tipi vs.) kullanıcıyı korumak ve barınma sağlamak maksadıyla, genellikle dış tentesi, su ve hava geçirmeyen naylondan, iç tentesi ; hava geçiren su damlalarını geçirmeyen birkumaştan yapılmış malzemedir.
ÇADIR ÇEŞİTLERİ : Çadırlar yapılışlarına göre 4 çeşittir.
1 . Dome
2 . Tünel
3 . Üçgen ( Köşeli )
4. Geodesic
KULLANILIŞLARINA GÖRE : Çadırlar. Kullanılış aylarına göre 5 ' e ayrılır.
1 Mevsimlik ( Yazlık Çadır )
2 Mevsimlik ( Yaz – Sonbahar)
3 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar)
4 Mevsimlik ( Yaz-Sonbahar-İlkbahar-Kış )
5 Mevsimlik ( Yaz –Sonbahar-İlkbahar-Kış-Yüksek İrtifa )
POLLERİNE ( DİREK ) GÖRE : İki Çeşittir.
Alüminyum ve Fibergılas
POL SAYISI : 2-3-4-5-6 ve ½ pollu veya alüminyumlu olabilir.
YAPILARINA GÖRE : Çadırlar yapılarına göre 1 veya 2 kapılı olabilir.
KAPASİTELERİNE GÖRE :
1–2 kişilik etkinlik çadırı
3-4 kişilik kamp çadırı
5-6-7-8 kişilik vs. kapasiteli ana kamp çadırı olarak çeşitli büyüklükte olabilirler .
ÇADIRLARIN YAPIM ÖZELLİKLERİ
A : Su Geçirmez Dış Tente .
B : Soluyabilen İç Tente .
C : İç Ve Dış Tente Arası Yalıtım Bölgesi .
D : Su Geçirmeyen Alt Tente .
E : Bağlama İpleri .
F : Çadır İçi Cepleri .
G : Bazı Çadırlarda Fener Asma Yeri .
H : Kapı . ( bazı tip çadırlarda iki adet )
ÇADIR ÇEŞİTLERİ
ÇADIRIN KURULMASI VE ÇEVRE DÜZENİ
ÇADIR YERİ SEÇİMİ :
1 . Çadırlar direk ağaç altlarına kurulmamalıdır .
( A ) Yağmur yağdıktan sonra ağaçtaki damlalar uzun süre düşmeye devam eder . Çadır güneş göremeyeceği için
kuruması uzun zaman alır .
( B ) Fırtınanın etkisiyle dallar kırılabilir çadıra ve kullanıcıya zarar verebilir .
ÇADIRIN KURULMASI :
1 . Çadırın kurulacağı alan temizlenmelidir . Çadırın tabanını delebilecek sivri uçlu nesneler çıkarılmalıdır .
2 . Çadırın kapısı dağ ve vadi rüzgarlarından etkilenmeyecek yöne bakmalıdır .
3 . Çadır yere serildikten sonra şayet rüzgar varsa, rüzgar yönündeki köşelerden yere çivilerle sabitlenmelidir .
NOT : Rüzgar sürati yüksek ise çadırın rüzgar altı tarafındaki kapısı açılıp içine sırt çantaları konulduktan sonra
kapısı kapatılmalıdır .
4 . Çadır sabitleme köşeleri gerdirildikten sonra ( çadırın içinde kırışıklık olmamalıdır ) sabitleme çivileriyle yere
sabitlenmelidir .
5 . İyi gerdirilmiş bir çadırda dış tente iç tenteye temas etmemelidir .
ÇADIRIN İÇ DÜZENİ :
Bazı çadırlarlarda bir, bazı çadırlarda iki bağaj vardır . Çadırların iç düzeni bağaj durumuna ve kullanıcı sayısına göre değişmektedir .
1 . Malzemeler, iç tenteyle dış tenteyi birbirine yapıştırmamalıdır .
2 . Her malzemenin belirli bir yeri olmalıdır .
3 . İstenilen her malzeme her koşulda bulunabilmelidir .
4 . Yiyecekler belirli bir bölümde kapalı nesneler içinde olmalıdır .
5 . Kıyafetler düzenli olarak çadırın bir köşesinde toplanmalıdır . Gerekirse yastık olarak kullanılabilir .
6 . Ayakkabılar ve sırt çantaları battal boy poşetlerin içinde ağızları kapalı olarak bağaj bölümünde tutulmalıdır .
7 . Teknik malzemeler çadırın kenarında uygun bir yerde tutulabilir.
8 . Çadırdan dışarı gidildiğinde çadırın kapıları mutlaka kapatılmalıdır .
YÜKSEK RAKIMLARDA ÇADIR VE ÇEVRE DÜZENİ
1 . Yazın Yüksek Rakımlı Dağlarda : Olanak varsa çadırın etrafı taş duvarlarla çevrilmelidir .
2 . Çadırın sabitleme ipleri toprağa girmiyor ise tamamı taşlara bağlanmalıdır
|
|
OCAKLAR
Her yakıtın kendine özgü özellikleri olduğu için, ocakları genel olarak kullandıkları yakıtlara göre ayırabiliriz. Aşağıdaki tabloda farklı yakıtların avantaj ve dezavantajları gösterilmiştir. Ocağınızı seçerken kullanım alanlarınızı düşünerek size en avantajlı olacak ocağı bu tablodan bulabilirsiniz.
|
Yakıt Türü
|
Avantajlar
|
Dezavantajlar
|
|
Saatçi Benzini
(White Gas)
|
Petrol bazlı olmasına rağmen daha temiz ve hızlı yanan, aynı zamanda oldukça sıcak bir aleve sahip bir yakıttır. Yakıt döküldüğünde çabuk buharlaşır ve koku bırakmaz. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur.
|
Ülkemizde bulunması zordur ve fiyatı benzine göre daha pahalıdır. (Bazı yerlerde saatçi benzini olarak satılmaktadır)Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Pompa Benzini
|
Bulunması kolaydır. Sıcak bir alevi vardır. Ayrı bir ön ısıtma yakıtına ihtiyaç yoktur. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır.
|
Ocakların düzenli bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir ve kısık alevde kullanmak tavsiye edilmez. Yakma esnasında parlayabilir.
|
|
Kerosene
|
Sıcak bir alevle yanar. Yakıt kolay kolay alev almaz. Japon sobalarında da aynı yakıt kullanıldığından bulunması kolaydır.
|
Ayrı bir ön ısıtma yakıtı gereklidir. Yakıt döküldüğünde çok zor buharlaşır ve ardında koku bırakır. Yakma esnasında parlayabilir
|
|
Alkol
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Dökülen yakıt çabuk buharlaşır. Sessizdir ve yakıtı kolay bulunur.
|
Yavaş yanar ve çok soğuk durumlar için uygun değildir. Yakıt çok ağırdır ve uzun faaliyetlere uygun değildir.
|
|
Camping Gaz
|
Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Pompalama ya da ön ısıtma gerektirmez. Isı kontrolü tam olarak yapılabilir. Yakıt kartuşları kolay bulunur.
|
Soğuk havalarda çalışmaz. Kartuşlar tek boydadır ve tamamen bitmeden değiştirilemezler. Kartuştaki yakıtın tamamen bitmesini beklemek zaman kaybettirir
|
|
Bütan Propan
|
Türkiye'de yeni olmasına rağmen yurtdışında yaygın olarak kullanılır. Çok kolay ve hızlı yakılabilir. Camping Gas'den daha soğuk ortamlarda kullanılabilir. İki boy kartuşu vardır. Kartuşlar tamamen bitmeden çıkarılabilirle
|
Yakıtı Camping Gaz'dan daha pahalıdır.
|
|
Katı Yakıt
|
Acil durum ocağı olarak ve bivaklarda sıcak bir içecek için kullanılır
|
Düşük ısı verir, rüzgar koruması ve ısı kontrolü yoktur.
|
OCAKLARIN KULLANIMI
Her ocağın alındıktan sonra en uygun kullanımı için kullanma kılavuzunu okumanız en doğrusudur. Bakımının yapılması konusunda da bu kılavuzlarda detaylı bilgi bulabilirsiniz. Genel olarak farklı ocakların kullanımları ile ilgili açıklamalar aşağıdadır.
Ocak Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sıvı yakıtlar ve bunların buharları tehlikelidir. Ocaklara yakıt doldururken ocağın sıcak olmadığından ve etrafta açık alev olmadığından emin olun. Ayrıca pompalı ocaklarda yakıt tankı içindeki basıncı ocak soğuduktan sonra boşaltmanız faydalıdır.
Çoğu çadır ve uyku tulumları yanıcıdır ve tehlike anında bunların içinden hızlı bir şekilde çıkmak çok zordur. Ocaklardan kaynaklanan kazalar az olsa da bu kazaların sonuçları çok ciddidir. Ocakları kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyunuz ve dağda kullanmadan önce mutlaka açık havada kullanıp nasıl çalıştığını öğreniniz. Eğer ocak kullanımına yabancıysanız ocağı çadırın içinde kesinlikle kullanmayınız. Ocakları çadırın içinde kullanmak tavsiye edilmese de bazı durumlarda bu kaçınılmazdır. Ocağı çadırın içinde kullanmanız şartsa bile yakma işlemini mutlaka çadırın dışında yapmalısınız. Çadırda kullanmak için gaz ve alkol ocakları benzin ocaklarına göre daha uygundur. Bu yüzden kış faaliyetlerine bir benzinli, birde alkol ya da gaz ocağı götürülebilir. Tüm ocaklar oksijen kullanır ve bu yüzden tamamen kapalı yerlerde kullanılmamalıdırlar.
Ocaktan sağlanan ısının daha verimli kullanılması için ısıtılan kabın kapağı mutlaka kapanmalıdır. Ayrıca rüzgar da ocakların verimini azaltan faktörlerden biridir. Alkol ocakları dışındaki ocakları rüzgardan korumak gerekir. Bunun için sert bir alüminyum folyo kullanılabilir.
Ocaklar Hakkında Genel Bilgiler
Ocakların performansları genelde 10°C'deki bir litre suyu aynı hava sıcaklığında kaç dakikada kaynattıklarına bakılarak karşılaştırılır. Benzin ocaklarında bu süre 4 ile 7 dakika arasında değişir. Alkol ve Camping Gaz ocaklarında ise bu süre 15 dakika civarındadır. Propan karıştırılmış bütan ocaklarında ise bu süre 5 ile 9 dakika arasında değişmektedir. 2 - 3 dakikalık farkların çok önemli olmadığı düşünülebilir fakat soğuk bir havada, yüksek irtifada su yapmak için kar erittiğimizi düşünürsek bu fark daha açıklık kazanacaktır. Bildiğiniz gibi yükseklik arttıkça kaynama derecesi düşer bu da yemeklerin pişme süresini arttırır. Aşağıdaki tabloda deniz seviyesinde bir dakikada pişen bir şeyin çeşitli yüksekliklerde ne kadar zamanda piştiği gösterilmiştir.
|
YÜKSEKLİK (M.)
|
KAYNAMA SICAKLIĞI (°C)
|
PİŞME SÜRESİ
|
|
Deniz Seviyesi
|
100
|
1.0
|
|
1500
|
95
|
1.9
|
|
3000
|
90
|
3.8
|
|
4500
|
85
|
7.2
|
|
7000
|
80
|
13
|
OCAKLAR – BAKIMLARI VE YAKMA TEKNİKLERİ
|
OCAK : Dağcının yemeğini pişirmesi ve ihtiyacı olan sıcak sıvıyı alabilmesi için özel imalat farklı iklim şartlarında yanabilen farklı firmalar tarafından değişik tipte ocaklar üretilmiştir .
Ocak Yakıtları : Firmanın el kitabında belirtilmiştir . White gaz veya benzin tüm ocaklarda emniyetle yanmaktadır .
Ön Isıtma : Ocaklardaki benzininin çiğ yanmasını önlemek için ispirto , aseton vs gibi ön ısıtıcıların ısıtma kabına doldurularak yakılmasır . Ön ısı ocağın ısınmasını sağlar . Ön ısıtıcıdaki yakıtın bitmesine yakın benzin yavaşca açılarak ocak alevlendirilir .
Bakım : Etkinliğe gitmeden önce ve döndükten sonra ocak tamemen sökülüp temizlenmelidir . Özellikle benzin meme delikleri ve çelik teller ( bazı ocaklarda bulunmamaktadır ) temizlenip basınçlı hava tutulmalıdır .
Ocak imalat firmaları : Yaygın olarak MSR ve KOLEMAN firmalarıdır
|
|
|
|
Yürüyüş ve tırmanma ayakkabıları.
|
|
|
1 . Tabanlar : 4+2 – 4+3 – 4+4 sistemine göre üretilmiş ve vibram taban olarak adlandırılmıştır .
vibramın özelliği, bükülmemesidir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara çarşak koruyucu bantları takılarak çarşaklarda yıpranması önlenmiştir .
3 . Gövde : Solunum yapabilme ve su geçirmeme özelliği için tek parça deri ya da nubuktan üretilmiş olmalı ve krampon takılabilme özelliğine sahip olmalıdır .
4 . İniş Bantları : İnişlerde parmakların ayakkabının ucuna değmemesi için bileğin önünde bulunan iniş bantlarına sahip olmalıdır .
5 . Bağlama Kancaları : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için, bağcık bağlama yerleri yarı açık kancalardan yapılmış olmalıdır .
NOT : Ayakkabılar her etkinlikten sonra temizlenmeli ve içlerine kağıt ya da bez doldurularak şekillerinin bozulmamasına özen gösterilmelidir .
KAYA TIRMANIŞ AYAKKABILARI ( FRICTION ) :
1 . Tabanlar : Plastikten yapılmış olup kayayı tutma özelliğine sahiptir .
2 . Bantlar : Ön ve yanlara plastik bantlar takılarak kayaya sürtünmeden dolayı gövdenin yıpranması önlenmiş olmalıdır .
3 . Gövde : Solunum yapabilen kumaştan yapılmış ve bağlama ipleriyle güçlendirilmiş olmalıdır .
4 . Yan Bantlar : Ayakkabının yıpranmasını ve kolayca yırtılmasını önlemek için tabandan başlayıp üstte birleşen güçlendirme bantları takılmış olmalıdır
5 . Bağlama : Ayakkabının kolayca giyilip çıkarılabilmesi için bağlama ipleri ya da yapışkan bantlarla desteklenmiş olmalıdır .
6 . Ayakkabı Ölçüsü : Ayakkabının tırmanışta ayakta dönmesini önlemek ve temas edilen yeri hissetmek için ayağa tam oturmalıdır .
|
|
|
|
SIRT ÇANTALARI : Etkinlik süresince dağcının kullandığı malzemeleri taşımak için korduradan yapılmış farklı büyüklükte ve farklı yapıda sırt çantaları mevcuttur . İdeal sırt çantası büyüklüğü kullanıcının boyu ile orantılı olmalıdır .
ÖR :175 CM . boyundaki bir dağcı için ideal çanta kapasitesi 75 – 80 lt. olmalıdır . Sırt çantası ayarları kullanıcı tarafından vücut uygunluğuna göre ayarlanmalıdır . Sırt çantası ağırlığı asla omuzlarda yüklenmemelidir . Yük bele binmeli omuzlar dengeleyici olmalıdır .
SIRT ÇANTASI VE AYARLARI
SIRT ÇANTASININ YERLEŞTİRİLMESİ
Sırt çantasını yerleştirilmesi kullanıcıya rahatlık sağlayacağı gibi denge bakımından önemlidir .
1 . Ağır malzemeler sırta yakın olmalıdır .çantanın dışına doğru hafif malzemeler gelmelidir .
2 . En son kullanılacak malzemeler çantaya önce konulmalıdır .
3 . Acil kullanımı olan malzemeler en üste konulmalıdır .
4 . Çantanın içine konacak büyük boy naylon poşetin içine tüm malzemeler konmalıdır yağmur yağınca ıslanmaları önlenmiş olur . Benzin gibi akıcı malzemeler çantanın en altında olmalıdır.
|
|
|
|
Uyku tulumunun görevi havayı hapsetmek ve vücudun etrafında tutmaktır. Bunu yaparken aynı zamanda vücudumuzdan uyurken bile dışarıya verilen su buharının dışarıya çıkmasına izin vermelidir. Havayı tutmak için uyku tulumlarında farklı dolgu malzemeleri kullanılmakta ve bu dolgu malzemeleri değişik kumaşlarla yerinde tutulmaktadır. Bir uyku tulumunun verimliliği içinde tuttuğu havaya bağlıdır ki bu da tulumun kalınlığına, yani dolgu malzemesinin miktarına ve hava tutma yeteneğine ile doğrudan ilişkilidir.
Isı Dereceleri
Bir uyku tulumunun verimliliğini anlamanın alışılmış yolu tulumun ısı derecesine bakmaktır. Genelde bir tulum için iki rakam verilir. Birincisi tulumda rahat bir şekilde uyuyabileceğiniz ısı, ikincisi ise ekstrem derecesi yani tulumda geceyi geçirebileceğiniz minimum ısıdır. Fakat unutulmamalı ki her insanın tulumda rahat etmesi kendi metabolizması, kullandığı matın kalitesi, yaşı, yediği yemek, havadaki nem oranı ve rüzgar hızı gibi çeşitli etmenlerle ilgilidir ve bunların hepsi kişinin kontrolünde değildir. Tulumun içine giyinik olarak girip tulumun konfor derecesini arttırmak mümkündür ama bunun da bir limiti vardır. Testler, ne kadar giyinirseniz giyinin tulumun derecesini maksimum 11°C indirebileceğinizi göstermiştir. Genelde daha ağır olmasına rağmen boydan boya fermuarlı tulumlar daha kullanışlı ve havalandırması daha kolay olduğu için tercih edilmektedirler. Fermuarın boyunca koruma olması da ısı kaybını önlemek için gereklidir. Uyku tulumlarının boyları 200 cm. ile 230 cm. arasında değişir. Soğuk havalarda bazı malzemelerinizi tulumun içine almanız gerekeceğinden alacağınız tulumun boyunu seçerken bunu da göze almalısınız. Fazla büyük bir tulum da gereksiz ağırlık ve ısıtılması gereken daha fazla hava demek olduğundan amaçlarınıza tam uygun boyutta bir tulum seçmelisiniz.
Dikdörtgen, yarı dikdörtgen ve mumya gibi farklı şekillerde uyku tulumları olmakla birlikte doğa sporlarında genelde mumya tipi uyku tulumları kullanılır. Bunun sebebi mumya tipi tulumların vücuda daha yakın olması ve böylece tulumun içindeki hava miktarı daha az olacağından havayı ısıtmanın daha kolay olmasıdır. Ayrıca mumya tipi tulumlar daha az malzeme gerektirdiğinden daha hafiftirler ve daha az yer kaplarlar.
Dolgu Malzemeleri
Uyku tulumunuzu seçerken diğer göz önüne alacağınız şey tulumun dolgu malzemesidir. En iyi hava tutma özelliğine, dolayısıyla en iyi ağırlık performans-dengesine doğal dolgu malzemeleri sahiptir. Ayrıca sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar ve tulumun içinde daha iyi dağılırlar. Fiyatları oldukça yüksek olmasına karşın ömürleri sentetik olanlara göre yaklaşık üç kat daha fazladır. Doğal dolgu malzemelerinin en büyük dezavantajları ıslandıklarında izolasyon kapasitelerinin çoğunu kaybetmeleri ve çok zor kurumalarıdır. Bu yüzden tüy tulumların ıslanmamasına çok dikkat göstermek gerekir. Ayrıca doğal dolgu malzemeli tulumların temizliği de daha özen gerektirir.
Doğal dolgu malzemesi olarak genelde ördek ve kaz tüyü kullanılır ve bu ikincisi ördek tüyüne göre daha iyidir. Aslında Tükçe'de tek bir karşılığı olmakla birlikte tüyler de ikiye ayrılır; " Feather " ve " Down ". " Feather " tüy dendiğinde aklımıza gelen şekle sahiptir, " Down " ise ördek ve kazların göğüs bölümlerinde olan ve yapı olarak farklı olan bir çeşit tüydür. Bu ikincisi havayı tutma özelliği olarak diğerinden çok daha iyidir fakat bu iki tüyü birbirinden tamamen ayrıştırmak çok zordur. " Down " tüyün miktarı ne kadar fazla ise dolgu malzemesinin kalitesi da o kadar iyidir. Örneğin 85% " Down " bir tulumda %85 kaliteli tüy, %15 ise bildiğimiz tüyden olduğunu belirtir. Yüzde kaç " Down " olduğunun belirtilmesi genelde Avrupa'da kullanılan bir yöntemdir fakat " Down " dediğimiz tüyler de kalite olarak birbirinden farklı olduğu için bu tanımlama da tulumun hava tutma kapasitesini, yani kalitesini tam olarak belirleyememektedir. Amerika'da kullanılan ve tüyün bir ounce'ının (28.5 gr.) belli bir basınç altında ne kadar yer kapladığını ölçen sistem diğer sisteme göre çok daha kesindir. Bu sistemde 28.5 gr. tüyün kapladığı hacim inch küp (1 inç küp = 16.38 cm.3) cinsinden belirtilmektedir ve günümüzde kullanılan tüylerde standart 550 inç küptür. Bu rakam 800'e kadar çıkabilir ki bu o tüyün 28.5 gramının 13104 cm.3 yer kapladığını belirtir.
Tüy tulumlar temizleme esnasında özel bir dikkat gerektirirler ve tüy için üretilmiş bir temizleme malzemesi kullanılması gerekir. Ayrıca ıslakken çok ağırlaştıklarından yıkama sonrası taşırken çok dikkatli davranılması gerekir. Kurutma için en iyi yöntem ılık ve iyi havalanan bir yere serip arada sırada çevirerek bir hafta kadar beklemektir.
Sentetik dolgu malzemeli tulumların temizliği daha kolaydır ve fiyatları daha düşüktür. Fakat daha fazla yer kaplarlar, daha ağırdırlar ve daha kısa ömürleri vardır. Sentetik tulumlar da ıslakken izolasyon özelliklerinin bir miktarını kaybederler ama ıslak bir tüy tulumdan çok daha iyidirler, ayrıca çok daha çabuk kururlar. Sürekli ıslak ortamlarda sentetik tulum kullanmak daha avantajlıdır.
Sentetik dolgu malzemeleri sürekli gelişmekte ve daha iyi malzemeler üretilmektedir fakat hala iyi kalitede kaz tüyü ile karşılaştırılabilecek bir malzeme üretilememiştir. Bu dolgu malzemeleri farklı oldukları için temizlemede üreticinin tavsiye ettiği yöntem uygulanmalıdır.
Dış ve İç Kumaşlar
Tulumun dışındaki kumaşın rüzgara karşı dirençli ve belli bir ölçüde su geçirmez olması gerekmektedir. Ayrıca dolgu malzemesinin dışarı çıkmasını da önlemelidir. Genelde tulumların dışında normal dokumalı naylon, ripstop dokuma naylon ya da Ultrasoft veya Pertex gibi mikro-fiberler kullanılır. Tüy tulumlarda Gore-tex ve benzeri su geçirmez/nefes alabilir kumaşlar kullanılmasından, istenilen performansın alınamaması nedeniyle son yıllarda vazgeçilmiştir. Bunun yerine Gore Dryloft, Endurance gibi suya dayanıklı fakat su buharını dışarıya daha iyi atabilen dış kumaşlar tercih edilmektedir.
Tulumların iç kısımlarında ise pamuklu ya da sentetik malzeme kullanılabilir. Pamuklular daha ağır olmalarına ve ıslandıklarında daha zor kurumalarına rağmen daha yumuşaktırlar. Sentetik kumaşlar ise hafif olmakla birlikte mikro-fiber dokuma olanlar dışındakiler direk tene temas ettiklerinde yapışıyormuş hissi verirler.
Başlık
Eğer tulumunuzu 5°C nin altında kullanacaksanız - ki dağcılık ve kış kampçılığında çok normal bir sıcaklıktır - tulumunuzun mutlaka bir başlığı olmalıdır. Soğuk havalarda başlığın kafanızı iyice sarabilmesi için bir gergi ipinin de bulunması gerekir. Unutmayın ki soğuk bir kafa baş ağrısına ve büyük bir ısı kaybına sebep olur. Yine soğuk havalarda boynunuzu çevreleyen ve dolgu malzemeli bir parçanın olması da ısının omuz ve boyun çevresinden dışarı kaçmasını önleyecektir.
Matlar
Tulumunuzun içine girip yattığınızda altınızdaki dolgu malzemesi ağırlığınız altında ezilecek ve izolasyonu sağlayan hava tutma görevini yerine getiremeyecektir. Bu durumda vücut ağırlığından etkilenmeyecek, kapalı hücreli mat gibi, bir izolatör kullanmanız gerekecektir. Bu matlarda kimyasal ya da fiziksel olarak şişirilmiş köpük kullanılır. Bu malzeme binlerce hava hücreciğini kapsar ve çok hafiftir. Bu matlar ezilmeye karşı çok dayanıklıdır ve çok az su emerler. Unutmayın ki bu matların asıl amacı konfor değil izolasyondur. Kış için genelde çift mat ya da 11-12 mm. kalınlığında matlar kullanılır.
Kendi başına şişen hava yatakları ise ikinci alternatiftir. Şişme matların dışları hafif bir malzemeden yapılmıştır ve içlerinde yumuşak süngerimsi bir köpük vardır. Köpük, matın içindeki havanın sirkülasyonunu önleyerek matın performansını arttırır. Therm-a-Rest gibi şişme matlar diğer matlara göre daha ağır olmalarına ve fiyatları daha yüksek olmasına karşın daha fazla izolasyon ve konfor sağlarlar Özellikle kar üzerinde kullanılırken şişme matların avantajlarının dezavantajlarının çok üstünde olduğunu söyleyebiliriz. Bu tip matları kullanırken dikkat edilmesi gereken nokta sivri cisimleri matınızdan uzak tutmaktır.
UYKU TULUMU BAKIMI
Kullanılmadığı zamanlarda tulumunuzu bol ve hava geçirgen bir torba da saklamalı ya da dolabınıza dikine asmalısınız. Tulum asla sıkıştırılmış bir vaziyette ya da nemli olarak saklanmamalıdır. Faaliyet esnasında tulum kendi torbasında saklanmalı ve eğer ıslanma ihtimali varsa ayrıca su geçirmez bir torbaya konulmalıdır.
Yatmadan önce tulum serilmeli ve iyice kabarana kadar silkelenmelidir. Tulum kullanıldıktan sonra nemlenmiş olabileceğinden havalandırılmalı, mümkünse açılıp çadırın üstüne serilmelidir. Tulum torbasına basılırken ise katlayarak sokmak yerine düzensiz bir şekilde sıkıştırılmalıdır. Böylece tulum hep aynı yerlerden katlanmayacağı için dolgu malzemesi de tulumun içinde daha eşit yayılabilecektir.
Tulumunuzun kabarma yeteneğini kaybetmesi genelde pislenmenin bir sonucu olduğundan böyle bir durumda tulumunuzu yıkamanız gerekecektir. Çoğu uyku tulumu çamaşır makinasında yıkanabilse de yıkama işlemi ile ilgili üreticinin tavsiyelerini uygulamak en sağlıklı olandır. Doğal dolgu malzemesi kullanılmış uyku tulumlarını yıkarken daha özenli olmanız malzemenizin hayatını daha uzatacaktır.
Uyku tulumu dolum malzemesine bağlı olarak iki çeşittir.
1 . Kaz Tüyü : Kaz ve ördeklerin göğsünden alınan tüylerin özel makinalarla püskürtülerek özel kumaşların içine doldurulmasıyla yapılmaktadır.
Avantajları : Sıcak tutar, sıkıştırılınca az yer kaplar, hafiftir.
Dezavantajları : Pahalıdır, ıslanınca zor kurur
2. Elyaf : Kimyasal bileşimler sonucu ortaya çıkarılmış değişik alanlarda kullanılan dolgu malzemedir.
Avantajları : Kaz tüyünden daha ucuzdur, ıslanınca kolay kurur.
Dezavantajları : Fazla yer kaplar,ısıtma özelliği kaz tüyünden daha düşüktür.
Uyku Tulumunun Kullanılış Sezonları
|
|
|
|
|
BATON : Uygun baton kullanımı üzerimizdeki yükün 3 / 1 ‘ni alabilir ayakta duran dağcı dirseklerini 90 lik açıyla tuttuğunda elinin içindeki batonların uçları yere değmelidir .
|
|
|
|
|
|
Dağcının başını ;taş düşmelerinde , çarpmalarda korumak için polyethelene veya polycarbonete ' den yapılmış darbelere karşı esneyebilen özelliği sayesinde kolayca kırılmayan güvenlik malzemedir .
Gece yürüyüşlerinde fenerin takılabilmesi için özel parçalar eklenmiştir .
Kaskın içindeki ayarlama bantları sayesinde kullanıcının başının ölçülerine göre ayarlanabilmektedir .
Üzerindeki delikler ısının dışarı çıkmasını kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiştir .
Kaskın ayarları yapıldıktan sonra boynun altındaki klipsleri kullanıcıyı boğmayacak ve kaskın oynamasını önleyecek şekilde sıkmak kullanıcının emniyeti için önemlidir .
|
|
|
|
|
Dağcının tırmanışta , inişte ve kurtarmada kullandığı malzemedir genellikle perlondan yapılmış ve bağlanma
noktalarında metal klipsler kullanılmıştır .
Üç çeşittir .
1 . Full body emniyet kemeri .
2 . Alt emniyet kemeri .
3 . Üst emniyet kemeri .
Emniyet kemerleri giyildikten sonra bağlama klipslerine özellikle dikkat edilmelidir .bazı emniyet kemerlerinin klipslerinin üzerinde hatalı bağlanıldığı zaman hatalı giyildiğini belirten ( danger ) tehelikeli yazısı dıştan okunacak şekilde gözükür . Emniyet kemeri vücudun hareket kabiliyetini kısacak kadar sıkı üzerimizden düşecek kadar gevşek olmamalıdır .
Acil Durum Emniyet Kemerinin Yapılması
Emnniyet kemeri olmadığı zaman ve kullanmak gerekli ise yardımcı malzemelerden emniyet kemeri yapmak mümkündür . Yardımcı malzemeler :
1 . Perlon .
2 . Yardımcı veya tam iptir.
1 .Yeterli uzunlıkta perlon bağlandıktan sonra belin etrafına sarılır .alt kısımda bulunan perlon bacak arasından alınarak üst noktadaki diğer uçlarla birleştirilir ve karabina takılır.
2 .Perlon bele bağlanır uçlarının yere kadar uzanması sağlanır ayaklar perlonun içinden geçirilip beldeki emniyet kemerinin içinden karabinaya takılır
|
|
Dağ ipleri - çekerleri ve çeşitleri
|
|
|
İP : Dağcılar tarafından; tırmanma ,inme ,yatay geçişlerde; emniyeti sağlamak ve arama kurtarmada sedye yapmak için kullanılan malzemedir.
İP ÇEŞİTLERİ : Dağcılıkta kullanılan ipler statik ve dinamik olmak üzere iki çeşittir.
Kullanılış durumuna göre ipler :kullanılış durumlarına göre ipler ikiye ayrılır. Ana ipler ve yardımcı ipler.
1- ANA İPLER : 8 mm'den 11'mm ye kadar olan ipler ana ipler sınıfına girer.
2- YARDIMCI İPLER : 4 MM' DEN 7 MM'YE KADAR OLAN İPLER YARDIMCI İPLER SINIFINA GİRER.
İPLERİN SINIFLANDIRILMASI : İPLER SINIFLARINA GÖRE ÜÇ'E AYRILIR
1- YARIM İP : 8 ve 8/5 mm kalınlığındaki ipler yarım ip olarak değerlendirilir.
2- İKİZ İP : 9 mm ve 9/5 mm kalınlığındaki ipler ikiz ip olarak değerlendirilir.
3- TAM İPLER : 10 mm ‘1o/5 mm ve 11 mm kalınlığındaki ipler tam ip olarak değerlendirilir.
DİNAMİK İP ÇEŞİTLERİ
HAVA DURUMUNA GÖRE İP ÇEŞİTLERİ
1. DRY ( KURU ) İP : Sadece kuru havalarda kullanılır.
2. WET ( ISLAK ) İP : Islak havalarda kullanılır.kuru havalarda da kullanılabilir kuru ve ıslak –kuru ipe nazaran daha serttir.
3. WET –DRY ( ISLAK – KURU ) İP : Hem ıslak havalarda hem kuru havalarda kullanılır.
|
|
|
|
PERLON : Özel makinalarda dokunmuş çok farklı renkte ve üzerlerinde çekerlerine göre çizgiler bulunan statik dağcılık malzemesidir .
Dağcılar Tarafından : Ana emniyet noktalarında , ara emniyet noktalarında , emergency (acil durum)emniyet
kemeri yapmada vs . kullanılmaktadır .
Yapılış Özelliğine Göre İki Çeşittir :
1 . Tüplü .
2 . Tüpsüz ( Tek Parça )
ÇEKERLERİ : Perlonlar kullanım özelliklerine göre farklı çekerlerde yapılmaktadır . Farklı imalat firmaları farklı çeker vermektedir . Genellikle perlonun arka yüzündeki her çizginin çekeri 500 kg. Olarak değerlendirilmektedir . Dört çizgi ve üstündeki perlonlar kurtarmalarda kullanılmaktadır . Bazı perlonlar yapılırken uçları bir birilerinin üzerine gelecek şekilde dikilmişlerdir . Bu tip perlonlar ekspres olarak isimlendirilmektedir . Genellikle ara emniyet noktalarında kullanılmaktadırlar .
|
|
|
|
DÜĞÜM NEDİR : İki veya daha fazla ipin belirli bir düzen içinde yan yana ya da üs üste gelerek sıkışma metoduyla çalışmasına düğüm denir.
DÜĞÜM ÇEŞİTLERİ
Düğümler yapılarına ve çalışma sistemine göre 2 ‘ ye ayrılırlar
1 . Hareketli ( Dınamık ) Düğümler :
( A ) : Yarım Kazık
( B ) : Pursik
2 . Hareketsiz ( Statık ) Düğümler :
(A) : Sekizli
(B) : Tamkazık
(C) : Bulin
(D) : Kördüğüm
(E) : Kelebek
(F) : İzbarço
(G) : Camadan
(H) : Balıkçı
(İ) : Perlon Bant
Düğümler Ve Kullanım Yerleri
A . Birinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . SEKİZLİ : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ve ipe bağlanmada kullanılır .
2 . TAM KAZIK : Sabitleme düğümüdür . Ana emniyet noktalarında ya da ipi sabitlemede kullanılır .
3 . YARIM KAZIK : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada kullanılır .
4 . ÇİFT BALIKÇI : İp halkası oluşturmak , aynı ya da değişik kalınlıklardaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . PURSİK : Yüklenince sıkışan bir düğümdür . İniş ya da çıkışlarda emniyet için kullanılır .
6 . PERLON DÜĞÜMÜ : İki perlonun ucunu birbirine bağlamada kullanılır .
B . İkinci Derecede Bilinmesi Gerekli Düğümler
1 . KÖRDÜĞÜM : İpin sonuna atılır dağcının ipten çıkmasını önler .
2 . BULİN : Dağcının ipe bağlanma veya ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır .
3 . CAMADAN : Aynı kalınlıktaki iki ipi birbirine bağlamada kullanılır .
4 . KELEBEK : Arama kurtarmada kullanılan bir düğümdür . İpte aynıuzunlukta veya farklı uzunlukta iki uç elde etmede kullanılır .
DAĞCILIK DÜĞÜMLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Dağcılıkta kullanılan düğümler yer ve şartlara bağlı olmadan bazı özelliklere sahip olmalıdır . Bunlar :
1 . Sağlam olmalıdır .
2 . Basit olmalıdır .
3 . Kolay atılabilmelidir .
4 . İstenildiğinde kolay çözülebilmelidir .
5 . Kendiliğinden çözülmemelidir .
6 . Estetik olmalıdır .
DÜĞÜMLERİN YAPILIŞ TEKNİKLERİ
1 . Kapalı Sekizli : Emniyet kemerine karabina ile girmede veya
ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında
kullanılır . Çekeri en yüksek düğümdür .
2 . Tam Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini
ana - ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet
noktasına bağlanmasında kullanılır .
3 . Yarım Kazık : Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede /
almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü
olarak indirmesinde kullanılır . Dinamik bir düğümdür .
4 . Çift Balıkçı : Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır .
5 . Pursik : Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür . Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler .
6 . Perlon Düğümü : İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır .
7 . Bulin Düğümü : Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır. Tekli veya ikili olabilir .
8 . Açık Sekizli : Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya
kapalı ( kum saati – bolt vs .) Bir alana ana emniyet noktası
kurmada kullanılır .düğüm tamamlandığında kapalı sekizli
şekline döner .Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir .
DÜĞÜMLER VE ÇEKERLERİ
İplere düğüm atıldıktan sonra ipin çekeri düğüme göre azalmaktadır. Aşağıdaki değerler hangi düğümün ipin çekerini nekadar düşürdüğünü göstermektedir. 80 kg. Denemede tek ve ikiz ipler %8 yarım ipler %10 uzar.
1 – Düğümsüz İp Çekeri %100
2 – Sekizli %75 – 80
3 – Camadan %70 – 75
4 – Çift Balıkçı %65 – 70
5 – Perlon Bant %60 – 70
6 – Tek Balıkçı %60 – 65
7 – Tam Kazık %60 – 65
8 – Kördüğüm %60 - 65
|
|
|
|
30 derece ve üzerindeki kayalık alanlarda 3 nokta prensibine bağlı kalarak ( tırmanmanın özelliğine göre değişebilir ) basamak ve tutamakları kullanarak teknik malzemeli veya malzemesiz kaya üzerinde yükselmeye kaya tırmanışı denir.
KAYA TIRMANIŞI YÖNTEMLERİ
Kaya yüzeyindeki basamak ve tutamakların durumlarına,eğimine ve şekline bağlı olarak tırmanmada 3 yöntem kullanılmaktadır.
1 . Dik yükleniş
2 . Yapışma.
3 . Karşıt baskı.
TIRMANIŞ TEKNİĞİ KURALLARI
Tırmanış Tekniği ; Tırmanış yöntemleri ve bu kuralların uygulanmasıyla ortaya çıkmıştır. Tırmanış anında; tırmanışa bağlı olarak bütün teknikler veya bir kısmı uygulanabilir.bu teknikler.
1 . Üç nokta kuralı
2 . Denge
3 . Basamak ve tutamakların kontrolu
4 . Tırmanma ritmi
5 . Tırmanma pozisyonları
6 . Kayaya vücut teması
KAYA TIRMANIŞ TEKNİKLERİ
KAYADA BALANSLANMA
|
|
Teknik malzemeyle emniyete alma
|
|
|
Tırmanıcının kendini veya grubunu emniyete alması iki şekilde gerçekleşmektedir.
1. Dinamik Emniyet ( İp Üzerinde Emniyet )
Tırmanıcının kendisi veya ekibini direk olarak ana ( pürsik,grigri,stop decender,sekizli,karabina vs. ) ip üzerine teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
2. Statik Emniyet ( Sabit Malzemeyle Emniyet ) Tırmanıcının kendisini veya ekibini direk olarak sabit malzemeye ( baba,kum saati,sikke,stoper vs. ) teknik malzeme kullanarak sabitlemesidir.
|
|
Dağcılıkta iniş çeşitleri
|
|
|
Dağcılıkta iki türlü iniş şekli vardır.
1 – Serbest İniş : Teknik malzeme kullanmadan basamak ve tutamakları kullanarak yapılan iniştir.
2 – Teknik Malzemeyle İiniş : Teknik malzeme kullanılarak yapılan iniştir. 4 çeşittir.
A : Emniyetin lider tarafından sağlandığı iniş şekli ; iniş yapanın direk ana ipe bağlandığı iniş şeklidir. 50 metre iniş yapılabilir.
B : Ana ipin ana istasyona bağlandıktan sonra iniş yapılan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 50 metre iniş yapılabilir.
C : Ana ipin bir ucu direk iniş yapana bağlandıktan sonra ana eniyet noktasındaki karabinadan geçtikten sonra iniş yapan tarafından iniş malzemeleri kullanılarak yapılan iniştir. 25 metre iniş yapılabilir.
D : Dülfer İnişi ; ana emniyet noktası hariç iniş süresince teknik malzeme olarak sadece ip kullanılarak yapılan iniş şeklidir. Üç çeşittir.
1 – İpin sadece kollara dolanarak yapılan iniş şeklidir.
2 – İpin kol ve vücuda sarılarak yapılan iniş şeklidir.
3 – İpin kol ve bacak arasından geçirilerek yapılan iniş şeklidir.
PURSİK DÜĞÜMÜ İLE TIRMANIŞ TEKNİĞİ
Pursik Tırmanışı : Lider tarafından döşenmiş veya sabit hatlarda ; tırmanıcının fazla efor sarfetmeden pürsik veya jumar yardımıyla tek ayak veya çift ayak tekniğiyle yükselmesidir .
Pürsik Düğümünün Özelliği
Pursik ipi kullanılan ana ipin 3 / 2 kalınlığında olması tercih edilmelidir . Anılan uygunlukta ip mevcut değil
ise aynı kalınlıktaki ipten marchard ( fransız ) düğümüyle emniyetli şekilde tırmanış yapılabilir .
PÜRSİK İPİNİN AYARLANMASI
İki adet uygun uzunlukta pürsik ipi yapılır . Birisi göğüs için diğeri ayak içindir .ana ipe bağlanan pursik ipi göğüse karabinayla takılır. Diğer pürsik ipi ana ipe bağlanır ayak basılıp yükselinir ve el ile göğüs pürsiği yukarı sürülür . Göğüs pürsiğine asılarak kilitlenir ayak pürsiği boşa çıkarılır . Ayak pürsik ipi yukarı çekilir ve ayak ileüzerine basılarak yükselinir .
|
|
|
|
Etkinlik boyunca tırmanış ve inişlerde dikkatsizlik sonucu düşmeler meydana gelmektedir. Bu düşüşlerde düşme faktörü ve şok dağcının vücuduna bindireceği olumsuz yüklerdir. Şoku hesaplamak ve limit dışı faktörlerde gerekli tıbbi önlemleri almak sağlık açısından faydalı olacaktır.
DÜŞME FAKTÖRÜ : Düşülen Mesafe / Tırmanılan İp Boyu =
ŞOK : Dağcının Kilosu X Düşülen Mesafe =
ÖRN : Balkonda olan bir dağcı tırmanıyor ve ilk ara emniyet noktasını 0.2 mt. Atıyor. Sonra tırmanmaya devam ediyor 5 mt. Tırmandıktan sonra düşüyor. Düşme faktörü ve şok nedir ?
ÇÖZÜM : Düşülen mesafe : 10 mt. Tırmanılan ip boyu = 5.2 mt.
DÜŞME FAKTÖRÜ : 10 / 5.2 = 1.9
ŞOK : 75 (DAĞCININ KİLOU) X 10 = 750
ÖRN : Tırmanmaya Başlayan Dağcı
1. ARA EM. NOK. 2 MT.
2. “ “ “ 5 “
3. “ “ “ 6 “
4. “ “ “ 7 “ attıktan sonra 2 mt. daha tırmanıyor ve düşüyor. düşme faktörü ve şok kaçtır ?
çözüm : düşülen mesafe 4 mt.
tırmanılan ip boyu : 22 mt. 4 / 22 = 0.18 dir.
şok : 4 x 75 = 300 kg
KİLO NEWTON = KG X 100
Düşmelerde; fizik kuralı bizim arkadaşımız değildir. Düşenin aleyhine işler. İp son karabinadan döndükten sonra düşenin vücuduna binen (g) yük %66 dır. Diğer yanda ara emniyet noktalarına sürtünerek enerjisini kaybeden ipe %34 yük biner.
İpin Şok Gücünün Emilmesi
Lider tırmanışı yapılırken ipin dik veya dik' e yakın bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Bunun nedeni düşme durumunda; şokun emilmesi ve ipin başlangıcından düşen dağcıya kadar ipe yayılmasını sağlamaktır.
|
|
İleri kaya tırmanış teknikleri
|
|
|
İleri kaya tırmanışlarında ; tırmanış duvarının özelliğine göre değişiktırmanma teknikleri uygulanmaktadır.
Bunlar :
1. Tek ip tırmanış tekniği .
2. İkiz ( çift ) ip tırmanış tekniği .
3. İkili ( iki ) ip tırmanış tekniği .
4. Solo tırmanış tekniği .
TEK İP TIRMANIŞ TEKNİĞİ
10-10.5-11 mm.kalınlığında tam ipin tırmanış süresince kullanılmasına tek ip denilmektedir .
Alt ana emniyet noktasından başlamak üzere ara emniyet noktalarını kullanarak üst ana emniyet noktasına ulaşana kadar tek ip kullanılmaktadır.
Tek ipin avantajları
1. İkili ipe nazaran daha hafiftir.
2. İkili ipe nazaran ip sürmek daha kolaydır.
3. Ayrı renk ip kullanma özelliği yoktur.
Tek ipin dezavantajları
1. İkili ipe nazaran daha emniyetsizdir.
2. İnişlerde 25 mt.lik iniş yapılabilir.
İKİZ (ÇİFT) İP TEKNİĞİ
İKİZ ( ÇİFT ) İP İLE TIRMANMA TEKNİĞİ
8 veya 8 1 / 2 mm . lik iki farklı renkteki ipin lider tarafından alt ana emniyet noktasından başlayarak aynı ara emniyet noktalarından geçirilerek üst ana emniyet noktasında bitirilmesine ikiz ( çift ) ip tekniği denir .
Liderin İpe Girişi
Alt ana emniyet noktası kurulup emniyeti alındıktan sonra :
1 . Lider emniyet kemerine ipleri ayrı ayrı bağlar .
2 . Liderin ipi ana emniyet noktasında;
(a) karabina ile yarım kazık düğümü ,
(b) sekizli ,
(c) revırso veya atc ye ; artcı tarafından bağlanır .
3 . Lider : ipi ara emniyet noktalarındaki karabinaya beraber takmalıdır .
4 . İpin dolaşmamasına özellikle dikkat edilmelidir.
5 . Lider tarafından üst ana emniyet noktası kurulup emniyet alındıktan sonra sonra ip : üst ana emniyet noktasındaki karabinaya ayrı ayrı bağlanır
İkiz (Çift ) İpin Avantajları
1 . Özellikle tehlikeli ve keskin uçların ( kaya – buz ) bulunduğu alanlarda tırmanış yapılıyor ise tek ipten çok daha emniyetlidir .
2 . Tırmanma yapıldıktan sonra :
( a ) İki ipin ucu bir birine bağlanarak 50 mt . Lik iniş yapılabilir .
( b ) Artcı ipin birisini tırmanmak için kullanırken lider tarafından diğer ip ile yedek malzemeler yukarı çekilebilir .
(c) İkiz ( çift ) ip ince olduğundan daha az yer kaplar ve iki adet ana ipten daha hafiftir .
İkiz (Çift ) İpin Dezavantajları
1 . İki ip tek ipten daha ağırdır .
2 . Özel çalışma gerektirir .
3 . Ana ve ara emniyet noktalarında ip sürmek daha zordur .
4 . Aynı karabinaya iki ipi aynı anda takmak zordur .
5 . Liderin ve artcınınn ana emniyet noktalarında hazırlanması , ipten çıkması ve ana iplere girmesi daha uzun zaman alır .
6 . Ana emniyet noktalarında ( alt – üst ) iki ipin bağlanabilmesi için hms karabinalara ihtiyaç vardır .
7 . Ayrı renkte iki ipe ihtiyaç vardır .
İkili İpte Ana Ve Ara Emniyet Noktaları
İkili ( İki ) İpin Doğru Ve Hatalı Uygulanışı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
